commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...
commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ... commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...
57 CAPUT IV. 53 ad confoBsionem aptari debet, non ad fidei unitatem. 16. Quamobrent non deficimus. Nunc quasi Yel si mavis, cohaeret cum sequentibus, non cum evicta causa in maiorem confidentiam attollitur praecedentibus, hoc modo : Quia nobis fides certa quam prius. Non est, inquit, causa cur despondea- beatae resurrectionis constat, audemus loqui et praemus animum, aut fatigemur sub crucis onere, cuius dicare quod credimus: quemadmodum scriptum est: tarn felix nee mihi solum, sed aliis quoque saluta- Credidi, propterea loquutus sum. Est autem ris est successus. Ita hortatur Corinthios suo exem- initium Psalmi 116, ubi David fatetur, quum in ultiplo ad fortitudinem, si quando contingat ipsos simimas angustias redactus foret, ita se fuisse perculsum liter affligi: deinde retundit illam insolentiam, in ut propemodum labasceret: verum mox resumpta qua non mediocriter peccabant, quod ambitione oc- fiducia ex hac tentatione eluctatum esse. Inde cupati, quo quisque remotior erat a cruce Christi, itaque Psalmum orditur : Credidi, propterea loquar. eo maiore ilium habebant in pretio. Confessionis enim mater est fides. Paulus quidem JEtsi externus homo noster. Externum hominem ad eius imitationem se animans Corinthios ut idem male quidam et imperite cum veteri homine con- faciant hortatur: ac iuxta vulgatam translationem fundunt. Est enim longe aliud vetus homo : de praeteritum posuit loco futuri: sed nihil refert. quo Kom. 6, 6, diximus. Falso etiam Chrysosto- Tantum enim hoc vult, fidèles debere magnanimos mus et alii tantum ad corpus restringunt: nam esse et intrepidos ad confitendum, quod corde cre- apostolus hac voce comprehendere voluit quidquid diderunt. Yiderint iam nostri pseudonicodemi quale ad praesentem vitam spectat. Quemadmodum hie figmentum loco fidei sibi fabricent, quum fidem intus duos homines constituit: ita duas tibi-vitas propone, sepultam manere volunt et prorsus mutam: hacque terrenam et coelestem. Exterior homo conservatio sapientia gloriantur, si tota vita nullum rectae con est terrenae vitae, quae non tantum aetatis flore fessionis verbum edant. et bona valetudine, sed opibus etiam, honoribus, 15. Nam omnia propter vos. Nunc se non tan- amicitiis et aliis subsidiis continetur. Quantum turn in spe futurae beatitudinis, sed in ipsis etiam ergo nobis imminuitur vel deperit ex bonis illis, afflictionibus Corinthiis coniungit, in quibus vide- quae ad statum vitae praesentis tuendum requirunbantur esse maxime diversi: se enim affligi in iptur, tantundem corrumpitur externus noster homo. sorum bonum docet. Unde sequitur, merito eos Quia enim nimium in praesenti vita, quamdiu ad partem debere in se transferre. Pendet hoc, quod votum fluunt omnia, occupamur : ideo Dominus pau- dicit Paulus, primum ex arcana communione, quam latim nobis auferendo, quae nos implicitos tenent, habent inter se Christi membra, sed praecipue ex ad meditationem vitae melioris revocat. Sic ergo mutua ratione et necessitudine, quae inter ipsos vigere vitae praesentis statum inclinare necesse est, ut peculiariter debebat. Iam admonitio haec perquam homo interior reflorescat: quia quod terrenae vitae utilis erat Corinthiis et consolationem eximiam decedit, accresoit coelesti saltern in fidelibus. Inte- 8ecum trahebat. Cuius enim consolationis est, rit enim etiam in reprobis externus homo, sed nulla quum Deus imbecillitati nostrae parcens, mollius compensatione : in filiis Dei vero talis corruptio ini nos tractât, affligi in commune omnium bonum eos, tium est generationis et tanquam causa. Id fieri qui praestantiori virtute instructi sunt? Admone- quotidie dicit, quia assidue nos ad hanc meditatiobantur etiam ut, quum aliter iuvare Paulum nequinem Deus exercet. Utinam id animis nostris penirent, precibus saltern eum sublevarent et commisetus insideat, ut continuo temporis successu proficiaratione.mus in externi hominis interitu. Ut gratia, quae abundaverit. Consensum ilium 17. Levitas momentanea. Quia caro nostra sem membrorum Christi iam commendat a fructu, qui per interitum suum refugit, qualiscunque proposita inde oritur : nempe quod valet ad propagandam Dei fuerit merces: ac longe magis afficimur praesenti gloriam. Per gratiam metonymice more usitato sensu quam spe coelestium bonorum: ideo Paulus intelligit beneficium illud liberationis, cuius supra afflictiones et aerumnas piorum nihil aut minimum m eminer at: quod dum opprimebatur, non erat tarnen habere acerbitatis admonet, si cum infini to aeternae anxius: inopia laborans, non destituebatur etc. De- gloriae bono conferantur. Dixerat non debere nobis nique perpetuam adversus omne malorum genus molestam esse corruptionem externi hominis: quo- liberationem. Hanc gratiam dicit exundare: quo niam ex ea renovatio hominis interni pullulet. significat, non penes se inclusam esse ut solus ea Verum quia visibilis est corruptio, renovatio autem fruatur, sed latius diffundi, nempe in Corinthios, invisibilis: Paulus, utcarnalem praesentis vitae affeo-* quibus multum proderat. Quum doni Dei exube- turn nobis excutiat, miserias praesentes cum futura rantiam in gratitudine constituit, in autoris gloriam, felicitate componit. Haec autem sola comparatio admonet, nostra ignavia perire quidquid in nos bono abunde sufficit ad imbuendoB aequitate et moderarum confert Deus, nisi ad gratias agendas prompti tion piorum animoB, ne crucis gravitate oppress) et alacres simus. concidant. Unde enim fit ut tarn difficilis sit res
59 EPIST. PAULI AD OORINTHIOS II 60 patientia: nisi quia in brevi malorum sensu obstupescimus, neque altius attollimus nostram cogitationem? Ergo optimum remedium hie praescribit Paulus, ne affüctionibus fractus suecumbas, quum futuram beatitudinem, quae tibi in coelo reposita est, Ulis opponit. Nam ista comparatio levé facit, quod ante videbatur ponderosum: brève et momentaneum, quod videbatur immensae durationis. In Pauli verbis aligna est öbscuritas: quia mim dieif, secundum hyperbolen in hyperbolen, tarn vetus interpres quam Erasmus utraque particula extölli puta- acquiescamus, nisi aeternae vitae fiduciam. Observa hancloquutionem, spectare quae non videntur: nam oculus fidei longius pénétrât quam omnes humanae naturae sensus: et fides etiam ideo vocatur rerum invisibilium adspectus. CAPUT V. 1. Scimus enim quod si terrenum nostrum domicilium tabemaculi destruatur, aedificationem ex Deo runt magnitudinem coelestis gloriae, quae fidèles manet: habemus, domum non manufactam, aeternam in coélis. vel certe retulerunt ad verbum operatur: quod mihi 2. Etenim in hoc gemimus, domiciiium nostrum, quod non displicet: sed quia apte etiam convene distinetio est e coelo, superinduere desiderantes: 3. siqmdem quam posui, libera sit qptio lectoribus; etiam vestiti, non nudi reperiamur. 4. Etenim dum Aeternum pondus operatur. Non intelligit Pau sumus in tabernaculo, gemimus gravati: eo quod non lus talem affüctionum perpetuum esse effectum. Ple- exui volumus, sed superindui, ut destruatur quod morrique enim miserrime hie omni malorum genere pretale est a vita. 5. Qui autem aptavit nos ad hoc muntur, quibus tarnen id ipsum maioris potius exitii ipsum, Deus est: qui etiam dédit nobis arrhabonem est causa quam salutis adiumentum. Sed quia de spiritus. 6. Confidimus ergo semper, et scimus quod fidelibus sermo est, ad eos solos restringere quod habitantes in corpore peregrinamur a Domino. 7. Per hie dicitur, convenit. Hoc enim speciale est erga fidem enim ambulamus, et non per adspectum. 8. Con eos Dei beneficium, quod praeparantur ad beatam fidimus, inquam, et lïbentius optamus peregrinari a resurrectionem communibus humani generis mise- corpore et habitare apud Dominum. riis. Quod autem papistae hoc loco abutuntur, ut probent afflictiones salutis nostrae esse causas, nimis 1. Scimus enim. Sequitur èTteÇepyaofa, vel ex- infirmum est: nisi forte causas aeeipere libeat pro politio superioris sententiae. Hoe enim agit Paulus, mediis, ut vulgo loquuntur. Libenter certe fatemur, ut in nobis impatientiam, crucis horrorem ac tae- oportere nos per multas tribulationes ingredi in regdium, humilitatis contemptum, fastum denique et num coelorum. Neque de eo est controversia. Sed delitias corrigat. Quod fieri nequit quin animos quum nos doceamus, ideo momentaneam affüctionum per contemptum mundi in coelum usque attollat. levitatem in nobis efficere aeternum vitae pondus, Duobus autem arguments nititur. Hinc miseram quia ad hoc destinati sint omnes filii Dei, ut Christo hominum sortem in hac vita ostendit: inde sum- in cruce perferenda conformes fiant: eoque modo mam et perfectam beatitudinem, quae fidèles post praeparentur ad coelestis haereditatis fruitionem, mortem in coelo manet. Quid enim adeo retinet quam ex gratuita dei adoptione habent: papistae homines in perversa huius vitae cupiditate, nisi opera meritoria esse fingunt, quibus coeleste regnum quod falsa imaginatione se deeipiunt: dum scilicet acquiratur. Breviter iterum repetam: afflictiones beatos se esse opinantur hic vivendo? Kursus non viam esse non negamus, qua pervenitur in regnum sufficit intellexisse huius vitae miserias, nisi in men- coelorum: sed affüctionibus mereri nos negamus tem nobis veniat futurae vitae félicitas et. gloria. haereditatem, quae non nisi ex gratuita Dei adoptione Hoc commune est bonis simul et malis, quod utri- nobis obvenit. Papistae verbulum unum inconsideque vivere appetunt. Hoc etiam utrisque commune, rate arripiunt, super quod turrim babylonicam ex- quod, dum reputant quot et quantis aerumnis hic struant: regnum Dei non haereditatem a Christo sint obnoxii (nisi quod infidèles sola corporis in nobis partam, sed meroedem, quae operibus nostris commoda agnoscunt: pios autem magis angunt spi- debeatur. Verum huius quaestionis solutio plenior rituales miseriae), saepe ingemiscunt, saepe déplo ex Institutione nostra petatur. rant suam sortem et remedium optant suis malis. 18. Dum non spectamus. En quid nobis faciles Sed quia naturaliter horrent omnes mortem, infi toleratu faciat omnes mundi huius miserias: nempe dèles nunquam libenter migrant ex vita, nisi earn si cogitationem nostram ad regni coelestis aeterni- fastidio aut desperatione abiieiant. Fidelibus autem tatem transferamus. Momentum enim longum est, voluntaria est migratio: quia potior illis spes extra quamdiu circumcirca respicimns: verum ubi semel mundum est proposita. Haec argumenti summa: in coelum sustulimus animos, mille anni instar mo- nunc sigillatim verba excutiamus. Scimus, inquit. menti esse incipiunt. Atque id sibi volunt apostoli Haec sententia non est humani ingenii, sed ex spi verba, intuitu rerum praesentium nos falli, quia ritus sancti revelatione manat : itaque propria est nihil ibi est nisi temporale: non esse ergo in quo fidelium. De animae immortalitate aliquid opinati
- Page 2: GE Biblioth. pub. et univ. IUI Hill
- Page 8: IOANNIS CALVINI OPERA EXEGETICA ET
- Page 12: COMMENTARIUS IN EPISTOLAM POSTERIOR
- Page 15 and 16: 7 ARGUMENTUM. 8 cupatione non solum
- Page 17 and 18: 11 EPIST. PAULI AD OORINTHIOS II 12
- Page 19 and 20: 15 EPIST. PAULI Al ante oculos fuis
- Page 21 and 22: 19 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 20
- Page 23 and 24: 23 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 24
- Page 25 and 26: 27 EPI8T. PAULI AD CORINTHIOS II 28
- Page 27 and 28: 31 EPIBT. PAÏÏLI ÂX> C0EINTHI08
- Page 29 and 30: 35 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 36
- Page 31 and 32: 39 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 40
- Page 33 and 34: 43 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 44
- Page 35 and 36: 47 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 48
- Page 37 and 38: 51 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 52
- Page 39: 55 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 56
- Page 43 and 44: 63 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 64
- Page 45 and 46: €7 EPIST. PAULI AD COKINTHIOS II
- Page 47 and 48: 71 EPIST. PAULI A CORINTHIOS II 72
- Page 49 and 50: 75 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 76
- Page 51 and 52: 79 EPIST. PAULI A JD CORINTHIOS II
- Page 53 and 54: 83 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 84
- Page 55 and 56: 87 EPIST. PAULI A quanta esset mult
- Page 57 and 58: 91 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 92
- Page 59 and 60: 95 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 96
- Page 61 and 62: 99 EPI8T. PAÜEI7AD CORINTHIOS-II 1
- Page 63 and 64: 103 EPIST. PAULI A CORINTHIOS II 10
- Page 65 and 66: 107 EPIST. PAULI AD OORINTHIOS II 1
- Page 67 and 68: til EPI8T. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 69 and 70: 115 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 71 and 72: 119 EPI8T. PAULI AD OORINTHIOS II 1
- Page 73 and 74: 123 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 75 and 76: 127 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 77 and 78: 131 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 79 and 80: 135 EPI8T. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 81 and 82: 9 139 EPI8T. PAULI A tantia Tel amb
- Page 83 and 84: 143 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 85 and 86: 147 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 87 and 88: 151 EPI8T. PAULI AD CORINTHIOS II 1
- Page 89 and 90: 155 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II C
57 CAPUT IV. 53<br />
<strong>ad</strong> confoBsionem aptari debet, non <strong>ad</strong> fidei unitatem. 16. Quamobrent non deficimus. Nunc quasi<br />
Yel si mavis, cohaeret cum sequentibus, non cum evicta causa <strong>in</strong> maiorem confidentiam attollitur<br />
praecedentibus, hoc modo : Quia nobis fides certa quam prius. Non est, <strong>in</strong>quit, causa cur despondea-<br />
beatae resurrectionis constat, audemus loqui et praemus animum, aut fatigemur sub crucis onere, cuius<br />
dicare quod credimus: quem<strong>ad</strong>modum scriptum est: tarn felix nee mihi solum, sed aliis quoque saluta-<br />
Credidi, propterea loquutus sum. Est autem ris est successus. Ita hortatur Cor<strong>in</strong>thios suo exem-<br />
<strong>in</strong>itium Psalmi 116, ubi David fatetur, quum <strong>in</strong> ultiplo <strong>ad</strong> fortitud<strong>in</strong>em, si quando cont<strong>in</strong>gat ipsos simimas<br />
angustias redactus foret, ita se fuisse perculsum liter affligi: de<strong>in</strong>de retundit <strong>il</strong>lam <strong>in</strong>solentiam, <strong>in</strong><br />
ut propemodum labasceret: verum mox resumpta qua non mediocriter peccabant, quod ambitione oc-<br />
fiducia ex hac tentatione eluctatum esse. Inde cupati, quo quisque remotior erat a cruce Christi,<br />
itaque Psalmum orditur : Credidi, propterea loquar. eo maiore <strong>il</strong>ium habebant <strong>in</strong> pretio.<br />
Confessionis enim mater est fides. Paulus quidem JEtsi externus homo noster. Externum hom<strong>in</strong>em<br />
<strong>ad</strong> eius imitationem se animans Cor<strong>in</strong>thios ut idem male quidam et imperite cum veteri hom<strong>in</strong>e con-<br />
faciant hortatur: ac iuxta vulgatam translationem fundunt. Est enim longe aliud vetus homo : de<br />
praeteritum posuit loco futuri: sed nih<strong>il</strong> refert. quo Kom. 6, 6, diximus. Falso etiam Chrysosto-<br />
Tantum enim hoc vult, fidèles debere magnanimos mus et alii tantum <strong>ad</strong> corpus restr<strong>in</strong>gunt: nam<br />
esse et <strong>in</strong>trepidos <strong>ad</strong> confitendum, quod corde cre- apostolus hac voce comprehendere voluit quidquid<br />
diderunt. Yider<strong>in</strong>t iam nostri pseudonicodemi quale <strong>ad</strong> praesentem vitam spectat. Quem<strong>ad</strong>modum hie<br />
figmentum loco fidei sibi fabricent, quum fidem <strong>in</strong>tus duos hom<strong>in</strong>es constituit: ita duas tibi-vitas propone,<br />
sepultam manere volunt et prorsus mutam: hacque terrenam et coelestem. Exterior homo conservatio<br />
sapientia gloriantur, si tota vita nullum rectae con est terrenae vitae, quae non tantum aetatis flore<br />
fessionis verbum edant.<br />
et bona valetud<strong>in</strong>e, sed opibus etiam, honoribus,<br />
15. Nam omnia propter vos. Nunc se non tan- amicitiis et aliis subsidiis cont<strong>in</strong>etur. Quantum<br />
turn <strong>in</strong> spe futurae beatitud<strong>in</strong>is, sed <strong>in</strong> ipsis etiam ergo nobis imm<strong>in</strong>uitur vel deperit ex bonis <strong>il</strong>lis,<br />
afflictionibus Cor<strong>in</strong>thiis coniungit, <strong>in</strong> quibus vide- quae <strong>ad</strong> statum vitae praesentis tuendum requirunbantur<br />
esse maxime diversi: se enim affligi <strong>in</strong> iptur, tantundem corrumpitur externus noster homo.<br />
sorum bonum docet. Unde sequitur, merito eos Quia enim nimium <strong>in</strong> praesenti vita, quamdiu <strong>ad</strong><br />
partem debere <strong>in</strong> se transferre. Pendet hoc, quod votum fluunt omnia, occupamur : ideo Dom<strong>in</strong>us pau-<br />
dicit Paulus, primum ex arcana communione, quam latim nobis auferendo, quae nos implicitos tenent,<br />
habent <strong>in</strong>ter se Christi membra, sed praecipue ex <strong>ad</strong> meditationem vitae melioris revocat. Sic ergo<br />
mutua ratione et necessitud<strong>in</strong>e, quae <strong>in</strong>ter ipsos vigere vitae praesentis statum <strong>in</strong>cl<strong>in</strong>are necesse est, ut<br />
peculiariter debebat. Iam <strong>ad</strong>monitio haec perquam homo <strong>in</strong>terior reflorescat: quia quod terrenae vitae<br />
ut<strong>il</strong>is erat Cor<strong>in</strong>thiis et consolationem eximiam decedit, accresoit coelesti saltern <strong>in</strong> fidelibus. Inte-<br />
8ecum trahebat. Cuius enim consolationis est, rit enim etiam <strong>in</strong> reprobis externus homo, sed nulla<br />
quum Deus imbec<strong>il</strong>litati nostrae parcens, mollius compensatione : <strong>in</strong> f<strong>il</strong>iis Dei vero talis corruptio <strong>in</strong>i<br />
nos tractât, affligi <strong>in</strong> commune omnium bonum eos, tium est generationis et tanquam causa. Id fieri<br />
qui praestantiori virtute <strong>in</strong>structi sunt? Admone- quotidie dicit, quia assidue nos <strong>ad</strong> hanc meditatiobantur<br />
etiam ut, quum aliter iuvare Paulum nequ<strong>in</strong>em Deus exercet. Ut<strong>in</strong>am id animis nostris penirent,<br />
precibus saltern eum sublevarent et commisetus <strong>in</strong>sideat, ut cont<strong>in</strong>uo temporis successu proficiaratione.mus<br />
<strong>in</strong> externi hom<strong>in</strong>is <strong>in</strong>teritu.<br />
Ut gratia, quae abundaverit. Consensum <strong>il</strong>ium 17. Levitas momentanea. Quia caro nostra sem<br />
membrorum Christi iam commendat a fructu, qui per <strong>in</strong>teritum suum refugit, qualiscunque proposita<br />
<strong>in</strong>de oritur : nempe quod valet <strong>ad</strong> propagandam Dei fuerit merces: ac longe magis afficimur praesenti<br />
gloriam. Per gratiam metonymice more usitato sensu quam spe coelestium bonorum: ideo Paulus<br />
<strong>in</strong>telligit beneficium <strong>il</strong>lud liberationis, cuius supra afflictiones et aerumnas piorum nih<strong>il</strong> aut m<strong>in</strong>imum<br />
m em<strong>in</strong>er at: quod dum opprimebatur, non erat tarnen habere acerbitatis <strong>ad</strong>monet, si cum <strong>in</strong>f<strong>in</strong>i to aeternae<br />
anxius: <strong>in</strong>opia laborans, non destituebatur etc. De- gloriae bono conferantur. Dixerat non debere nobis<br />
nique perpetuam <strong>ad</strong>versus omne malorum genus molestam esse corruptionem externi hom<strong>in</strong>is: quo-<br />
liberationem. Hanc gratiam dicit exundare: quo niam ex ea renovatio hom<strong>in</strong>is <strong>in</strong>terni pullulet.<br />
significat, non penes se <strong>in</strong>clusam esse ut solus ea Verum quia visib<strong>il</strong>is est corruptio, renovatio autem<br />
fruatur, sed latius diffundi, nempe <strong>in</strong> Cor<strong>in</strong>thios, <strong>in</strong>visib<strong>il</strong>is: Paulus, utcarnalem praesentis vitae affeo-*<br />
quibus multum proderat. Quum doni Dei exube- turn nobis excutiat, miserias praesentes cum futura<br />
rantiam <strong>in</strong> gratitud<strong>in</strong>e constituit, <strong>in</strong> autoris gloriam, felicitate componit. Haec autem sola comparatio<br />
<strong>ad</strong>monet, nostra ignavia perire quidquid <strong>in</strong> nos bono abunde sufficit <strong>ad</strong> imbuendoB aequitate et moderarum<br />
confert Deus, nisi <strong>ad</strong> gratias agendas prompti tion piorum animoB, ne crucis gravitate oppress)<br />
et alacres simus.<br />
concidant. Unde enim fit ut tarn diffic<strong>il</strong>is sit res