commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...

41 CAPUT III. 42
niciosus error, quod putarunt scripturae lectionem
non vanam modo, Bed noxiam quoque fore, nisi ad
allegoriaB traheretur. Hie error fons fuit multorum
malorum. Neque enim modo permissa fuit licentia
germanum Bcripturae sensum adulterandi: sed quo
quisque audacior fuit in eo genere, eo excellentior
habitus fuit scripturae interpres. Ita impuDe luserunt
multi ex veteribus sacro Dei verbo, non secus
ac pila versatile Hac occasione etiam haereticis
fraena laxata ad turban dam ecclesiam. Nam quum
quidlibet ex quolibet facere, usu receptum esset:
nullum fuit tarn absurdum vel prodigiosum delirium
quod non colore aliquo allegoriae induci posset.
Boni etiam abrepti sunt, ut plurimas fingerent perversas
opiniones, allegoriarum dulcedine decepti.
Sensus autem huius loci est: Verbum Dei, si ore
tantum proferatur, mortis esse causam : tunc demum
esse vivificum, ubi corde suscipitur. Voces ergo
literae et Spiritus, nihil ad expositionem pertinent,
Bed ad vim et fructum. Cur aütem mortifica vocetur
doctrina, quae aures tantum verberans cor non attingit,
mox vidébtmus.
7. Quod si Ministerium mortis. lam dignitatem
evangelii amplificat eo argumento, quod legem Deus
magno honore dignatus est: quae tarnen nihil ad
evangelium. Multis miraculis lex fuit illustrata:
sed hie Paulus unum attingit: nempe tantum in
facie Mosis splendorem refulsisse, qui omnium oculos
perstringeret. Splendor ille symbolum erat
gloriae legis. Nunc a minori ad maius argumentatur,
decere ut evangelii gloria magnificentior appareat,
quum longo intervallo antecellat legem.
Primum vocat legem ministerium mortis: secundo,
eius doctrinam Uteris et atramento exaratam esse
dicit : tertio, insculptam fuisse in lapidibus : quarto,
non perpetuae fuisse durationis, sed eius statum
fuisse temporalem et caducum : quinto, iterum vocat
ministerium damnationis. Quo plenae essent antitheses,
debuit evangelio totidem membra ex adverso
aptare: sed tantum vocavit ministerium spiritus, et
iustitiae, et quod perpetuo manet. Si verba inspicias,
non est intégra relatio. Yerum quod ad
rem, sufficit. Dixerat enim spiritum esse vivificum:
deinde, corda habere pro lapidibus, et voluntatem
pro atramento. Excutiamus nunc breviter ista legis
et evangelii attributa. Sed meminerimus eum non
loqui de tota doctrina, quae continetur in lege et
prophetis: neque etiam tractare quid patribus sub
veteri testamento acciderit: sed attingere duntaxat
quid peculiariter conveniat ministerio Mosis. Lex
in lapidibus insculpta fuit: ideoque literalis erat
doctrina. Hie legis defectus corrigendus fuit per
evangelium: quia fragilem esse oportuit, quamdiu
tabulis lapideis tantum erat consignata. Evangelium
ergo foedus est sanctum et inviolabile: quia percussum
spiritu Dei Sponsore. Hinc quoque sequitur,
legem ministerium fuisse damnationis et mortis.
Ubi enim docentur de suo officio homines, audiuntque,
omnes, qui non satisfaciunt Dei iustitiae, esse
maledictos, peraguntur rei peccati et mortis. Ergo
ex lege nihil quam reatum eiusmodi reportant:
quia illic Deus exigit quod sibi debetur: facultatem
vero prae8tandi non confert. Evangelium autem,
quo regenerantur homines, et per gratuitam peccatorum
remissionem Deo reconciliantur, ministerium
est iustitiae, et proinde etiam vitae. Hie tamen
exoritur quaestio, quum evangelium sit odor mortis
in mortem nonnullis, et Christus sit petra scandali,
et lapis ofFensionis positus in ruinam multorum:
cur in solam legem competere dicat quod est utrique
commune. Si respondeas fieri per accidens, quod
evangelium mortis est materia, adeoque occasionem
magis esse quam causam, quum suapte natura sit
omnibus salutare: nondum soluta erit difficultas.
Nam et de lege idem vere respondebitur. Audimus
enim quid contestatus sit Moses populo, nempe
vitam et mortem se proposuisse (Deut. 30, 15).
Audimus quid Paulus ipse ad Romanos capite 7, 10
dicat: nempe legem nobis in exitium cessisse, non
suo vitio, sed nostra malitia. Ergo quum tarn legi
quam evangelio accidentale sit, damnationem afferre
hominibus : nodus adhuc manet. Respondeo, id
non obstare quin longum sit discrimen. Tametsi
enim evangelium multis est damnationis occasio:
ideo tamen merito vitae doctrina censetur, quod
instrumentum est regenerationis, et offert gratuitam
cum Deo reconciliationem. Lex autem, quia tantum
regulam bene vivendi praescribit, non reformat
corda in obedientiam iustitiae, et mortem aeternam
denuntiat transgressoribus, nihil aliud quam damnare
potest. Aut si aliter mavis, legis officium est,
morbum ostendere, ita ut nullam ostendat spem
sanationis: evangelii officium est, desperatis remedium
afferre. Nam lex quum hominem relinquat
in se ipso, morti eum necessario adiudicat. Evangelium
autem ad Christum adducens, vitae ianuam
aperit. Ita uno verbo habemus, legis accidens esse
perpetuum et inseparabile, quod occidit: quoniam,
ut alibi dicit apostolus (Galat. 3, 10), quicunque
sub ea manent, maledictioni sunt obnoxii. Evangelio
autem non semper accidere, ut occidat: quia
in eo revelatur iustitia Dei ex fide in fidem (Rom.
1, 17), ideoque potentia Dei est in salutem omni
credenti. Restât ultimum attributum: legem temporariam
fuisse dicit apostolus, quae debuerit aboleri:
evangelium perpetuo manere. Plures sunt rationes
cur ministerium Mosis vocetur caducum: nam umbras
cessare oportuit Christi adventu. Et sententia
ilia longius quam ad umbras extenditur, lex et
prophetae usque ad Iohannem (Matth. 11, 13).
Significat enim, Christum Mosis ministerio, quod
illi peculiare fuit et ab evangelio separatum, finem