commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...

35 EPIST. PAULI AD CORINTHIOS II 36
peculiarem sibi vendicans ab eorum grege se eximit,
qui nulla aut exigua spiritus virtute pollebant.
17. Non enim sumus. Iam apertius pseudoapostolis
se opponit, atque id amplificandi causa,
et simul ut eos a laude, quam sibi vendicavit, excludat.
Iure, inquit, de meo apostolatu magnifiée
loquor. Non enim vereor ne arguar vanitatis, si
rei experimentum quaeritur. Sed multi falso idem
sibi arrogant, qui nihil reperientur habere mecum
simile. Verbum enim Domini adulterant quod
ego summa fide et sinceritate in ecclesiae aedificationem
administro. Caeterum non est mihi verisimile,
qui hic taxantur, doctrinas palam impias aut
falsas praedicasse : sed potius arbitror eos aut quaestus
aut ambitionis causa, rectum doctrinae usum
corrupisse: ut omni energia careret. Id vocavit
adulterare. Erasmus cauponari maluit. Graecum
verbum xamrjXsösiv a propolis sumptum est,
aut cauponibus, quibus mos est suas merces fucare,
quo pluris veneant. In hac significatione an verbum
cauponari legatur apud Latinos, nescio. Certum
quidem est ex contrario membro, Paulum hie
doctrinae corruptelam voluisse exprimere: non quia
a veritate deficerent, sed quod eam fucatam proponerent,
non in genuina sua sinceritate. Dupliciter
enim corrumpitur Dei doctrina: directe quum falsitati
et mendaeiis admista, non amplius pura, nee
germana Dei doctrina est, sed falso sub hoc titulo
commendatur : indirecte, quum retenta puritate, flectitur
tarnen hue et illuc in hominum gratiam, et
indignis lenociniis deformatur, ad aueupandum favorem.
Quemadmodum reperientur nonnulli, in quorum
doctrina nulla erit impietas: sed quia aut plausus
mundi venantur, acumen suum et faeundiam
venditando, aut locum aliquem ambiunt, aut inhiant
turpi lucro, aut emergere quoquo modo cupiunt:
dépravant nihilominus ipsam doctrinam, qua perperam
abutuntur, et quam pravis suis cupiditatibus
servire faciunt. Retineo igitur libenter adulterandi
verbum: quia melius exprimit quid evenire omnibus
8oleat, qui sacrosaneto Dei verbo tanquam pila
ludunt, ac illud transfigurant, prout illis est commodum.
Necesse enim est ut dégénèrent a veritate,
et factitium quoddam adulterinumque evangelium
praedicent.
Sed tanquam ex sinceritate. Nota similitudinis
hio supervacua est, ut aliis multis locis. Corruptelae,
cuius meminerat, primum opponit sinceritatem,
quae tarn ad praedicationis formam quam ad affectum
animi referri potest: mihi hoc secundum
magis probatur. Deinde fidam et religiosam dispensationem:
quod ipse evangelium sibi a Deo commissum
et apud se depositum de manu in manum
(quod ahmt) ecclesiae fideliter tradat. Tertio adiungit
intuitum divinae praesentiae. Nam haec tria
quisquis habuerit, non est periculum ne verbum Dei
corrumpere in animum inducat. Primum est, ut
recto Dei zelo agamur: alterum, ut meminerimus
ei us negotium nos agere: nee quidquam proferamus
nisi ab ipso profectum: tertium, ut cogitemus, nihil
nisi ipso teste ac speetatore nos agere: atque ita
omnia ad eius iudicium referre discamus. In Christo
perinde valet ac secundum Christum. Nam quod
Erasmus reddidit per Christum, nihil ad Pauli mentem.
CAPUT III.
1. Incipimusrursum nos ipsos commendare? numquid,
sicuti quidam, commendatitiis epistolis opus habemus
ad vos? aut commendatitiis avobis? 2. Epistola
nostra vos estis, scripta in cordibus nostris, quae
cognoscitur et legitur ab omnibus hominibus: 3. dum
palam fit, vos esse epistolam Christi, subministratam
a nobis, scriptam non atramento, sed spiritu Bei vivi:
non in tabulis lapideis, sed in tabulis cordis carneis.
1. Incipimus. Apparet hoc quoque fuisse illi
obiectum, quod nimius esset in praodicandis rebus
suis gestis : et quidem ab iis, quibus dolebat, quam
appetebant nominis gloriam eius magnitudine suffocari.
Iam ergo in priore epistola (meo iudicio) hoc
reprehenderant, quod in se laudando immodicus
foret. Commendare hic significat inaniter se
iaetare, et praeter modum, aut certe ambitionis
causa laudes suas recensere. Habebant speciosum
praetextum Pauli calumniatores, quod per se putida
res sit et odiosa, propriae laudis buccinatorem esse.
Sed Paulum excusabat nécessitas, quod non nisi
coactus gloriabatur. Finis etiam liberabat eum ab
omni calumnia: quoniam non aliud spectabat quam
ut apostolatus sui honor salvus maneret in ecclesiae
aedificationem. Nisi enim imminutus fuisset
Christi honor, facile tacitus sivisset de sua existimatione
detrahi. Videbat etiam hoc plurimum nocere
Corinthiis, quod autoritate minus apud eos
valeret. Primum ergo ealumniam eorum addueit:
significant, se non prorsus esse ignarum quinam apud
eos sermones volitassent.
Numquid opus habemus. Responsio est magis
ad personam quam ad rem (ut vulgo dicunt), tametsi
de re postea dicet quantum satis erat. Sed
nunc eorum malignitatem arguit, quod moleste ferebant,
si quando invitus, adeoque ipsis cogentibus,
mentionem faceret gratiae sibi a Deo collatae : quum
ipsi epistolas hinc inde emendicarent, ambitiosis
tantum commendationibus farctas. Negat sibi verborum
commendatione opus esse: quum factis suis
abunde laudetur. Ieiunam autem in illis gloriae
cupiditatem domonstrat, quod per hominum suffragationes
se insinuarent. Hoc modo eleganter et
apposite refellitur eorum calumnia. Neque tarnen