commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...

13 CAPUT I. 14
in tolerantia, etc.)« Yoluit enim explicandi inteUigit quam se ultimis angustiis fuisse constrictum,
causa hoc membrum addere, ne putarent nihil ad ut nulla exstaret servandae vitae ratio.
se pertinere afflictiones, quas solus sustinebat. 9. Quinetiam sententiam mortis. Pro eo quod
Erasmus active aocepit partioipium ivepyouuivvjc, dicimus, iam mihi constitutum vel deoretum erat
sed melius quadrat passiva significatio: quia nihil mori. Sed mutuatur similitudinem ab iis, qui ad
aliud voluit hie Paulus quam explicare qualiter pro mortem damnati nihil aliud quam horam mortis
eorum salute omnia sibi eveniant. Dicit ergo se exspectant. Dicit tarnen hanc sententiam sibi fuisse
quidem pati solum: sed passiones suas valere ad pronuntiatam a se ipso. Quo significat se opinione
salutem eorum promovendam. Non quia sint ex- sua adiudicatum fuisse morti: ne videatur ex Dei
piationes aut sacrificia pro peccatis: sed quia eos revelatione habuisse. Plus est igitur decretum hoc
confirmando aedificent. Ideo consolationem cum quam eCanopelofrat, cuius meminerat, quia illic vitae
salute iungit, ut modum effioiendae salutis designet. diffidentia, hie certa mors. Praecipue autem notan-
7. Scientes quod quemadmodum. Utcunque dus est finis quern subiungit: eo necessitatis se
pseudoapostolorum calumniis ad tempus abrepti fuisse redaotum, ne sibi confideret. Neque vero
essent nonnulli ex Corinthiis, ut minus honorifice reoipio quod ait Chrysostomus, non indiguisse apos-
de Paulo sentirent, dum videbant probrose coram tolum tali remedio: sed proponere se aliis quasi
mundo tractari: illos tarnen sibi tarn in affiiotionum fictum exemplar. Erat enim homo communibus
consortio, quam in spe consolationis adiungit: pra- hominum passionibus alioqui obnoxius, non frigori
yam malignamque eorum opinionem, citra apertam tantum et calori, Bed perversae confidentiae, temeri-
reprehensionem, corrigens.
tati et similibus. Non dico eiusmodi vitiis eum
laborasse, sed dico potuisse sollicitari: atque hoc
8. Nolo enim vos nescire. Commémorât certa- fuisse remedium, quod Deus in tempore opposuit,
minum magnitudinem ac difficultatem : ut inde ne in eius animum penetrarent. Proinde hie duo
melius victoriae decus eluceat. Ex quo miserat sunt observanda : primo, tarn esse pervicacem carnis
priorem epistolam, iactatus fuerat magnis periculis, fiduciam, qua sumus inflati, ut non aliter prosterni
et vehementes insultus sustinuerat. Yerisimile autem queat quam dum in extremam desperationem conoi-
est historiam hie attingi, quam narrât Lucas Actodimus. Nam ut superba est caro, neque libenter
rum 19, 23, quamquam illic non adeo exprimit cedit, neque insolescere desinit, nisi coacta: neque
quantum fuerit discrimen: sed quum referat totam ante ad veram submissionem adducimur quam vio­
urbem tumultuatam fuisse, hinc reliqua colligere lenta Dei manu fuerimus deiecti. Secundo, in
promptum est. Soimus enim quid ferre soleat se- Sanctis quoque haerere huius morbi reliquias: ideoque
ditio popularis, ex quo semel exarsit. Hac perse- saepe ipsos redigi ad extrema, ut omni sui conquutione
Paulus se ultra modum fuisse gravatum fidentia exouti humilitatem discant: imo tarn pro-
refert : deinde supra vires, hoc est, ut par non esset fundas esse mali eius radices in hominum animis,
oneri sustinendo. Est enim metaphora sumpta ab ut ne perfectissimi quidem ab eo penitus repurgen-
iis, qui sub ponderis gravitate deficiunt: vel a navitur, donee illis mortem Deus ostendat. Atque hinc
bus, quae nimio onere depressae merguntur. Non colligendum est quantum displiceat Deo nostri
quia ipse succubuerit: sed quia senserit vires sibi fiducia, cuius corrigendae gratia morti nos adiudi-
deficere, nisi Dominus novum robur addidisset. cari oportet.
Ut de vita quoque anxii. Hoc est, ut de vita Sed in Deo qui suscitât mortuos. Sicuti mori
mea aotum iam putarem : vel certe perquam exigua nos primum necesse est, ut abiecta nostri fiducia,
spes mihi restaret. Qualiter affecti esse soient et nostrae infirmitatis conscii, nihil nobis arroge-
quibus undique incluais nullum patet effugium. mus: ita non satis id fuerit, nisi ultra pergamus.
Ergo ne tarn animosus Christi miles, tarn fortis Incipiamus ergo a desperatione nostri, sed ut in
athleta viribus destituebatur ad mortis exspectatio- Deo speremus: concidamus in nobis, sed ut eriganem?
Causam enim eius, quam dixerat, pressurae mur eius virtute. Itaque Paulus in nihilum redacto
adducit, quod vitae diffideret. Iam dixi Paulum carnis fastu, mox fiduciam in Deum recumbentem,
non metiri suas vires Dei auxilio, sed proprio fa­ eius loco substituit. Non in nobis, inquit, sed in
cultatif suae sensu. Non est autem dubium quin Deo. Epithetum, quod sequitur, aptavit Paulus
omnes humanae vires mortis horrori succumbant. circumstantiae argumenti: quemadmodum ad Ro­
Porro sanotos quoque de virium defectu periclitari manos 4, 17, ubi de Abraham loquitur. Nam cre­
necesse est, ut suae infirmitatis admoniti, pendere dere in Deum, qui vocat ea quae non sunt tanquam
prorsus ab uno Deo discant, quemadmodum sequitur: sint, et sperare in Deo, qui suscitât mortuos: per-
et tarnen malui èÇaTtopslafrai, cuius meminit Paulus, inde valet atque sibi proponere in scopum Dei
simpliciter de trépida anxietate exprimere quam cum potentiam in creandis ex nihilo electis suis et
Erasmo vettere per vocem desperare: quia nihil aliud mortuis suscitandis. Dicit ergo Paulus, sibi mortem