commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...
commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ... commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...
265 CAPUT VI. 266 faciunt omnia romanae sedis oracula quam asini ruditum : sed periolitari nolunt. Denique tale Paulus certamen habuit cum Ulis impostoribus, quale nobis hodie est cum fucatis evangelii professoribus, qui Christum cum papa miscendo chimaeram nobis componunt. Talibus ergo larvam detrab.it Paulus, quum nihil eos sincere agere docet: verum circumcisionem praecipere, ut se venditent Iudaeis, quia neophytos adduxerint. Hoc enim est in carne ipsorum gloriari. De vobis, inquit, triumphum agere volunt: atque ita corpore vestro abutuntur ad venandum favorem, ubi falsis legis selatoribus in carne vestra mutilata pads et consensus tesseram ostentaverint. 14. Mihi autem absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Iesu Christi, per quam mundus mihi crucifixus est, et ego mundo. 15. Nam in Christo neque ci/rcumcisio quidquam valet, neque praeputium: sed nova creatura. 16. M quicunque hac régula ambulabunt, pax super eos et misericordia, et super Israelem Dei. 17. In reliquis nemo facessat mihi molestiam. Ego enim stigmata Domini Iesu in corpore meo porto. 18. Gratia Domini nostri Iesu Christi cum spiritu vestro, fratres, Amen. 14. Mihi autem. Nunc pseudoapostolorum consiliis, animi sui sinceritatem opponit: ac si diceret: Uli, ne quam cogantur ferre crucem, Christi crucem abnegant, gratiam hominum mercantur ex carne vestra: denique triumphum agunt de vobis. Meus autem triumphus ac mea gloria est in cruce filii Dei. Nisi prorsus sensu communi destituti essent Galatae, nonne eos detestari debuerunt, quos videbant suo periculo ita ludere? Gloriari in Christi cruce perinde valet atque in Christo crucifixo, nisi quod plus exprimit. Significat enim mortem illam ignominiae probrique plenam, imo etiam maledictam a Deo. Quam igitur horrent homines, et cuius ipsos pudet, in ea gloriari se dicit: quia perfectam in ea felicitatem habeat. Nam ubi summum bonum, illic gloria. Sed cur non alibi? nam etsi in Christi cruce salus est exhibita, quid de resurrectione? Respondeo, in cruce totam redemptionem et eius partes contineri: sed resurrectio Christi a cruce nos minime abducit. Notandum etiam, quod aliam quamvis gloriam non secus ac capitalem noxam abominatur. Avertat Deus hanc pestem, hoc portentum. Hoc enim valet apud Paulum ubique verbum absit. . Per quam mundus. Quia axaupoç masculinum est, relativum utrique apud Graecos convenit, tarn Christo quam cruci: aptius tarnen est, meo iudicio, ad crucem referre. Nam per illam mundo proprie morimur. Quid autem mundus significat? opponitur procul dubio novae ereaturae. Quidquid ergo con- trarium est spirituali Christi regno, mundus est: quia ad veterem hominem pertinet. Vel, ut uno verbo dicam, mundus est quasi obiectum et scopus veteris hominis. Eum sibi crucifixum dicit Paulus : quo sensu alibi (Philip. 3, 8) testatur, omnia se reputasse pro stercoribus. Crucifixio enim mundi est contemptus et abiectio. Addit vioissim se mundo cruci fixum: quo intelligit, sibisusque deque esse, quod nihili fiat, sitque tanquam in nihilum redactus: quia nihil ad mortuum pertineat, vel certe se mortificatione veteris hominis renuntiasse mundo. Nam quod quidam exponunt: si mundus me anathema et catharma reputat, ego vicissim ilium damno et exsecrationi habeo: mihi videtur esse paulo remotius a mente Pauli. Iudicium tarnen erit penes lectores. 15. Nam in Christo neque circumcisio. Ratio est cur sit mundo crucifixus, et mundus illi: quia in Christo, cui insitus est, solum valet nova creatura. Alia igitur omnia facessere, imo interire oportet. Intelligo, quae renovationem spiritus impediunt. Hoc est quod dicit etiam in secunda ad Corinthios (5, 17): Si quis in Christo, nova sit creatura: hoc est, si quis censeri vult in Christi regno, ille reformatus sit Dei spiritu: non vivat amplius sibi nee mundo, sed sit suscitatus in novam vitam. Cur autem inde inferat, neque circumcisionem, neque praeputium, ante dictum est: quia scilicet Veritas evangelii omnes legis figuras absorbeat et exinaniat. 16. Quicunque hac régula. Quicunque tenent hanc regulam, inquit, bene illis sit ac féliciter. Fausta haec precatio approbations quoque signum est. Significat igitur amandos esse et omni favore prosequendos, qui talem doctrinam afferunt: contra vero, qui ab ea discedunt, indignos esse qui audiantur. Nomen regulae posuit ad exprimendum certum et perpetuum tenorem, cui insistere debent omnes pii evangelii ministri. Quemadmodum enim architecti quae exstruunt aedificia ad normam exigunt, ut singulae partes iusta proportione inter se ac symmetria cohaereant : ita canonem assignat verbi ministris, quo rite et ordine ecclesiam aedificent. Hie locus miram alacritatem addere debet tarn fidis et sinceris doctoribus, quam universis qui ad illorum regulam formari se patiuntur, quod audiunt se per os Pauli a Deo benedici. Non est quod papae fulmina tarn timeamus, si pacem et misericordiam Deus e coelo nobis promittit. Verbum ambulare tarn ministro quam populo commune esse potest: tametsi praecipue in ministros cornpetit. Futurum verbi tempus ad notandam perseverantiam positum est. Super Israelem Dei. Irridet oblique vanam pseudoapostolorum iactantiam, qui de carnali Abraham progenie superbiebant. Duplicem itaque facit
267 EPIST. PAULI AD GALATAS 268 Israelem, unum larvatum, qui in hominum conspectu appareat: alterum, Dei. Oiroumcisio larva erat coram hominibus : regeneratio autem yeritas coram Deo. Denique eos nunc vocat Israelem Dei, quos prius dixit Abrahae filios per fidem : atque ita fidèles complectitur, qui in eandem coaluerant ecclesiam, tarn ex gentibus quam ex Iudaeis. Ex opposite) solum genus et nomen iaetat Israel carnis, de quo disserit ad Born. 9, 6. 17. Nemo facessat. Hie sibi autoritatem sumit ad coercendos adversarios. Nam quasi pro iure superioris potestatis hoc pronuntiat : Desinant me impedire in cursu meae praedicationis. Paratus enim erat omnium causa subire molestias: sed non vult interpellari contradiotionibus. Ergo molestiam ex h ib ere est se opponere ad turbandum operis progressum. Dicit in reliquis: nempe praeter novam creaturam, hoc sensu: Mihi unum sufficit: reliqua nihil ad rem quum pertineant, mihi curae non sunt. Nemo igitur de his quaestionem mihi moveat. Ac se extollit supra universos mortales, nemini concedens ut suum ministerium impugnet. Ad verbum est reliqui vel residui: quod Erasmus, meo iudicio, perjoeram ad tempus transtulit. Ego enim stigmata. Ostendit qua fiducia id sibi autoritatis sumat, nempe quia insignia Christi gestet in suo corpore. Quae sunt illa? nempe carceres, et vineula, flagella, colaphi, lapidationes, probra denique omne genus, quae pro erangelii testimonio pertulerat. Nam sicut militiae terrenae sunt sua decora, quibus militum virtutem imperatores insigniunt: ita dux noster Christus suis insignibus ornat quorum egregia opera usus est, ut inter alios emineant conspieui. Bed multum haec differunt ab Ulis prioribus. Resipiunt enim crucem: ideo sunt ignominiosa coram mundo. Quod etiam sonat nomen stigmatis. Nam stigmata ad verbum sunt punetiones : sed ita olim vocabantur notae, quae vel barbaris servis, vel fugitivis, vel maleficis inurebantur. Proprie itaque loquutus est Paulus, quum iis notis se fulgere iaetat, quibus insignire praestantissimos suos milites solet Christus: hoc est, quae foedae sunt coram mundo et pudendae, Bed coram Deo et angelis eunetos mundi honores antecellunt. 18. Gratia Christi cum spiritu vestro. Ita gratiam Ulis precatur, ut non modo se liberaliter in eos effundat, sed earn quoque vero animi sensu appréhendant. Tunc enim vere illa fruimur, dum ad spiritum nostrum pervenit. Bogandus ergo Deus ut sedem gratiae suae in animis nostris paret. Amen.
- Page 94 and 95: 165 ARGUMENTUM. 166 cibis mentionem
- Page 96 and 97: 169 EPI8T. PAULI AD GALATAS CAPUT I
- Page 98 and 99: 173 CAPUT I. 174 Tantum volui admon
- Page 100 and 101: 177 CAPUT T. 178 temere tradere. In
- Page 102 and 103: 181 CAPUT II. 182 est tan ta eum co
- Page 104 and 105: 185 CAPUT II. 186 5. Quibus ne ad h
- Page 106 and 107: 189 CAPUT II. 190 omnes fere incola
- Page 108 and 109: 193 CAPUT IL 194 et alii. Quod quum
- Page 110 and 111: 197 CAPUT IL 198 volet. Forro quida
- Page 112 and 113: 201 CAPUT III. 202 bitores: si expi
- Page 114 and 115: 205 CAPUT III. 206 Credidit Deo. Ho
- Page 116 and 117: 209 CAPUT III. 210 ut adveniente al
- Page 118 and 119: 213 CAPUT III. 214 auspiciis et sub
- Page 120 and 121: 217 CAPUT III. 218 invocandum : ita
- Page 122 and 123: 221 CAPUT III. 222 remedium suspire
- Page 124 and 125: 225 CAPUT IV. 226 dere, in iis conv
- Page 126 and 127: 229 CAPUT IV. 230 Omnia lingua conf
- Page 128 and 129: 233 CAPUT IT. 234 admodum angelorum
- Page 130 and 131: 237 CAPUT IV. 238 tatem, et verum e
- Page 132 and 133: 241 CAPUT V. 242 rursus opponit car
- Page 134 and 135: 245 CAPUT V. 246 et gratiae opponit
- Page 136 and 137: 249 CAPUT V. 250 insanum esse homin
- Page 138 and 139: 253 CAPUT Y. 254 dandum est ac seri
- Page 140 and 141: 257 CAPUT VL 258 sertim in ecclesia
- Page 142 and 143: 261 CAPUT VI. 262 pensatione, a qui
- Page 146: SERMONS SUR L'EPITRE AUX GALATES.
- Page 149 and 150: 275 SERM< ONS 276 de ses graces et
- Page 151 and 152: 279 SERMONS 280 qu'il faut quelle s
- Page 153 and 154: 283 SER et des chiens muets, il est
- Page 155 and 156: 287 SERMONS 288 GALATES. Chap. I v.
- Page 157 and 158: 291 SERMONS 292 les macules de nos
- Page 159 and 160: 295 SERMONS 296 qu'il nous a préve
- Page 161 and 162: 299 SERMONS 300 Tais. Non pas que n
- Page 163 and 164: 303 SERMONS 304 prononcé ce mot, i
- Page 165 and 166: 307 SERMONS 308 fascheront au bout
- Page 167 and 168: 311 SERMONS 312 qu'on les reiette,
- Page 169 and 170: 315 SER IONS 316 il est dit au Psea
- Page 171 and 172: 319 SERMONS 320 ayons tousiours ces
- Page 173 and 174: 323 SERMONS 324 affection do le ser
- Page 175 and 176: 327 SERMONS 328 Btré qu'un chacun
- Page 177 and 178: 331 SERMONS 332 ils luy ont ravi to
- Page 179 and 180: 335 SERMONS 336 ront, il est certai
- Page 181 and 182: 339 SERMONS 340 GALATES. Chap. I v.
- Page 183 and 184: 343 SERMONS 344 creature vinst au m
- Page 185 and 186: 347 SERMONS 848 aiasi en mespris,
- Page 187 and 188: 351 SERMONS 352 avoir paix avec tou
- Page 189 and 190: 355 SERMONS 356 ne sçavent que c'e
- Page 191 and 192: 359 SERMONS 360 nous estre attentif
- Page 193 and 194: 363 SERMONS ' 364 adiouster foy, co
265 CAPUT VI. 266<br />
faciunt omnia romanae sedis oracula quam as<strong>in</strong>i<br />
ruditum : sed periolitari nolunt. Denique tale Paulus<br />
certamen habuit cum Ulis impostoribus, quale<br />
nobis hodie est cum fucatis evangelii professoribus,<br />
qui Christum cum papa miscendo chimaeram nobis<br />
componunt. Talibus ergo larvam detrab.it Paulus,<br />
quum nih<strong>il</strong> eos s<strong>in</strong>cere agere docet: verum circumcisionem<br />
praecipere, ut se venditent Iudaeis, quia<br />
neophytos <strong>ad</strong>duxer<strong>in</strong>t. Hoc enim est <strong>in</strong> carne ipsorum<br />
gloriari. De vobis, <strong>in</strong>quit, triumphum agere<br />
volunt: atque ita corpore vestro abutuntur <strong>ad</strong> venandum<br />
favorem, ubi falsis legis selatoribus <strong>in</strong> carne<br />
vestra mut<strong>il</strong>ata p<strong>ad</strong>s et consensus tesseram ostentaver<strong>in</strong>t.<br />
14. Mihi autem absit gloriari, nisi <strong>in</strong> cruce Dom<strong>in</strong>i<br />
nostri Iesu Christi, per quam mundus mihi crucifixus<br />
est, et ego mundo. 15. Nam <strong>in</strong> Christo neque<br />
ci/rcumcisio quidquam valet, neque praeputium: sed<br />
nova creatura. 16. M quicunque hac régula ambulabunt,<br />
pax super eos et misericordia, et super Israelem<br />
Dei. 17. In reliquis nemo facessat mihi molestiam.<br />
Ego enim stigmata Dom<strong>in</strong>i Iesu <strong>in</strong> corpore<br />
meo porto. 18. Gratia Dom<strong>in</strong>i nostri Iesu Christi<br />
cum spiritu vestro, fratres, Amen.<br />
14. Mihi autem. Nunc pseudoapostolorum cons<strong>il</strong>iis,<br />
animi sui s<strong>in</strong>ceritatem opponit: ac si diceret:<br />
Uli, ne quam cogantur ferre crucem, Christi crucem<br />
abnegant, gratiam hom<strong>in</strong>um mercantur ex carne<br />
vestra: denique triumphum agunt de vobis. Meus<br />
autem triumphus ac mea gloria est <strong>in</strong> cruce f<strong>il</strong>ii<br />
Dei. Nisi prorsus sensu communi destituti essent<br />
Galatae, nonne eos detestari debuerunt, quos videbant<br />
suo periculo ita ludere? Gloriari <strong>in</strong> Christi<br />
cruce per<strong>in</strong>de valet atque <strong>in</strong> Christo crucifixo,<br />
nisi quod plus exprimit. Significat enim mortem<br />
<strong>il</strong>lam ignom<strong>in</strong>iae probrique plenam, imo etiam maledictam<br />
a Deo. Quam igitur horrent hom<strong>in</strong>es, et<br />
cuius ipsos pudet, <strong>in</strong> ea gloriari se dicit: quia perfectam<br />
<strong>in</strong> ea felicitatem habeat. Nam ubi summum<br />
bonum, <strong>il</strong>lic gloria. Sed cur non alibi? nam etsi<br />
<strong>in</strong> Christi cruce salus est exhibita, quid de resurrectione?<br />
Respondeo, <strong>in</strong> cruce totam redemptionem<br />
et eius partes cont<strong>in</strong>eri: sed resurrectio Christi a<br />
cruce nos m<strong>in</strong>ime abducit. Notandum etiam, quod<br />
aliam quamvis gloriam non secus ac capitalem<br />
noxam abom<strong>in</strong>atur. Avertat Deus hanc pestem,<br />
hoc portentum. Hoc enim valet apud Paulum ubique<br />
verbum absit. .<br />
Per quam mundus. Quia axaupoç mascul<strong>in</strong>um<br />
est, relativum utrique apud Graecos convenit, tarn<br />
Christo quam cruci: aptius tarnen est, meo iudicio,<br />
<strong>ad</strong> crucem referre. Nam per <strong>il</strong>lam mundo proprie<br />
morimur. Quid autem mundus significat? opponitur<br />
procul dubio novae ereaturae. Quidquid ergo con-<br />
trarium est spirituali Christi regno, mundus est:<br />
quia <strong>ad</strong> veterem hom<strong>in</strong>em pert<strong>in</strong>et. Vel, ut uno<br />
verbo dicam, mundus est quasi obiectum et scopus<br />
veteris hom<strong>in</strong>is. Eum sibi crucifixum dicit<br />
Paulus : quo sensu alibi (Ph<strong>il</strong>ip. 3, 8) testatur, omnia<br />
se reputasse pro stercoribus. Crucifixio enim<br />
mundi est contemptus et abiectio. Addit vioissim<br />
se mundo cruci fixum: quo <strong>in</strong>telligit, sibisusque<br />
deque esse, quod nih<strong>il</strong>i fiat, sitque tanquam <strong>in</strong> nih<strong>il</strong>um<br />
redactus: quia nih<strong>il</strong> <strong>ad</strong> mortuum pert<strong>in</strong>eat,<br />
vel certe se mortificatione veteris hom<strong>in</strong>is renuntiasse<br />
mundo. Nam quod quidam exponunt: si<br />
mundus me anathema et catharma reputat, ego<br />
vicissim <strong>il</strong>ium damno et exsecrationi habeo: mihi<br />
videtur esse paulo remotius a mente Pauli. Iudicium<br />
tarnen erit penes lectores.<br />
15. Nam <strong>in</strong> Christo neque circumcisio. Ratio<br />
est cur sit mundo crucifixus, et mundus <strong>il</strong>li: quia<br />
<strong>in</strong> Christo, cui <strong>in</strong>situs est, solum valet nova creatura.<br />
Alia igitur omnia facessere, imo <strong>in</strong>terire<br />
oportet. Intelligo, quae renovationem spiritus impediunt.<br />
Hoc est quod dicit etiam <strong>in</strong> secunda <strong>ad</strong><br />
Cor<strong>in</strong>thios (5, 17): Si quis <strong>in</strong> Christo, nova sit<br />
creatura: hoc est, si quis censeri vult <strong>in</strong> Christi<br />
regno, <strong>il</strong>le reformatus sit Dei spiritu: non vivat<br />
amplius sibi nee mundo, sed sit suscitatus <strong>in</strong> novam<br />
vitam. Cur autem <strong>in</strong>de <strong>in</strong>ferat, neque circumcisionem,<br />
neque praeputium, ante dictum est: quia<br />
sc<strong>il</strong>icet Veritas evangelii omnes legis figuras absorbeat<br />
et ex<strong>in</strong>aniat.<br />
16. Quicunque hac régula. Quicunque tenent<br />
hanc regulam, <strong>in</strong>quit, bene <strong>il</strong>lis sit ac féliciter.<br />
Fausta haec precatio approbations quoque signum<br />
est. Significat igitur amandos esse et omni favore<br />
prosequendos, qui talem doctr<strong>in</strong>am afferunt: contra<br />
vero, qui ab ea discedunt, <strong>in</strong>dignos esse qui audiantur.<br />
Nomen regulae posuit <strong>ad</strong> exprimendum<br />
certum et perpetuum tenorem, cui <strong>in</strong>sistere debent<br />
omnes pii evangelii m<strong>in</strong>istri. Quem<strong>ad</strong>modum enim<br />
architecti quae exstruunt aedificia <strong>ad</strong> normam exigunt,<br />
ut s<strong>in</strong>gulae partes iusta proportione <strong>in</strong>ter se<br />
ac symmetria cohaereant : ita canonem assignat<br />
verbi m<strong>in</strong>istris, quo rite et ord<strong>in</strong>e ecclesiam aedificent.<br />
Hie locus miram alacritatem <strong>ad</strong>dere debet<br />
tarn fidis et s<strong>in</strong>ceris doctoribus, quam universis qui<br />
<strong>ad</strong> <strong>il</strong>lorum regulam formari se patiuntur, quod audiunt<br />
se per os Pauli a Deo benedici. Non est<br />
quod papae fulm<strong>in</strong>a tarn timeamus, si pacem et<br />
misericordiam Deus e coelo nobis promittit. Verbum<br />
ambulare tarn m<strong>in</strong>istro quam populo commune<br />
esse potest: tametsi praecipue <strong>in</strong> m<strong>in</strong>istros cornpetit.<br />
Futurum verbi tempus <strong>ad</strong> notandam perseverantiam<br />
positum est.<br />
Super Israelem Dei. Irridet oblique vanam<br />
pseudoapostolorum iactantiam, qui de carnali Abraham<br />
progenie superbiebant. Duplicem itaque facit