commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...

239 EPIST. PAULI AD GALATAS 240
fuisse: nee minus puerile Chrysostomi commentum
philosophants in nominum congruentia. Agar enim
Sina esse dicitur, quia typus sit vel figura: quemadmodum
pascha erat Christus. Situm etiam uiontis
per eontemptum exprimit. In Arabia, inquit, hoc
est, extra limites terrae sanetae, quae symbolum
est aeternae haereditatis. Mirum, in tarn familiari
applicatione adeo fuisse erratum.
Exaäverso autem respondet. Pro quo vetus
interpres reddidit coniunetus est: Erasmus, confinis:
ego vitandae obscuritatis causa sie transtuli.
Certum est enim non de propinquitate, nee situ locorum
hie apostolum sensisse, sed de similitudine,
in figura quam traetat. S6axoix« enim dieuntur
quae ita sunt ordine collocata, ut mutuum inter se
respectum habeant: et auaxo^a tarn in arboribus
quam in aliis est composita ad iustam proportionem
series. Eodem ergo sensu dixit montem Sina
auoxoixstv ei quae nunc est Ierusalem, quo Aristoteles
rhetoricam esse dialecticae àvxiaxpoipov scribit,
metaphora a lyricis sumpta, quibus moris erat exadverso
statuere partes duas, quarum una alteri in
concentu responderet. In summa aoaxotxsïv nihil
aliud est quam coordinari, ut ita loquar. Verum
cur praesentem Ierusalem componit cum monte
Sina? Tametsi aliquandö fui in contraria opinione,
as8entior tarnen Chrysostomo et Ambrosio, qui de
terrena Ierusalem exponunt : et quidem, ut tunc
ad servilem doctrinam et eultum degeneraverat.
Ideo dicit quae nunc est. Debuerat enim viva
esse imago coelestis Ierusalem et illius ingenium
exprimere. Sed qualis nunc est, inquit, relationem
habet ad montem Sina. Tametsi locorum intervallis
distant, sunt tarnen prorsus similes, et habent
inter se perfeetam symmetriam. Est gravissima
exprobratio adversus Iudaeos, qui a gratia excidissent
matremque haberent non Saram, sed adulterinam
Ierusalem, gemellam sororem Agar : proinde
servi ex serva nati, quamlibet superciliose iaetarent
se Abrahae filios.
26. Quae autem sursum est. Coelestem vocat,
non quae coelo sit inclusa, non quae sit quaerenda
extra mundum. Est enim diffusa ecclesia per totum
orbem et in terra peregrinatur. Our ergo ;e coelo
esse dicitur? quia originem habet a gratia coelesti.
Non enim ex carne et sanguine filii Dei nascuntur,
sed Spiritus sancti virtute. Ierusalem ergo coelestis
quae principium e coelo habet, et fide sursum habitat,
ilia est fidelium mater. Habet enim semen
vitae incorruptibile apud se depositum, quo nos
format, fovet in utero, edit in lucem. Habet eadem
lac et cibum, quo procreates perpetuo alit. En cur
ecclesia vocetur fidelium mater. Et sane qui récusât
esse eccle8iae filius, Deum frustra patrem habere
expetit. Neque enim nisi per ecclesiae ministerium
Deus sibi filios générât et tollit donee adolescant
et perveniant ad virilem usque aetatem. Praeolarum
certe ecclesiae encomium et in primis honorificum.
Sed inepti sunt papistae et bis pueri, qui illud obtendunt
ad nos gravandos. Nam quum matrem
habeant adulteram, quae diabolo filios in mortem
gignit, quam absurdum est postulare ut filii Dei
illi se crudeliter necandos dedant? Quanto hones
tiore praetextu Ierosolymitana synagoga superbire
tuno poterat, quam hodie Romana? Videmus
tarnen ut Paulus earn omni exutam ornatu in sortem
Agar reiiciat.
27. Scriptum est enim: Exsulta sterilis, quae non
paris, erumpe et clama, quae non parturis: quia plures
erunt lïberi desertae, quam habentis maritum. 28. Nos
autem, fratres, secundum Isaac promissionis sumus
filii. 29. Sed quemadmodum tunc qui secundum carnem
erat genitus, persequebatur eum qui secundum spiritum
genitus erat: sic et nunc. 30. Sed quid dicit scriptura?
Eiice ancillam et filium eius. Non enim haereditatem
obtinebit filius ancillae cum filio liberae.
31. Ergo, fratres, non sumus ancillae filii, sed liberae.
27. Scriptum est. Probat Iesaiae testimonio,
nasci legitimus ex ecclesia filios secundum promissionem.
Locus est in cap. 54, 3, ubi propheta et
de regno Christi et de gentium vocatione agit.
Promittit autem et sterili et viduae numerosam
sobolem. Haec enim laetitiae et exsultationis, ad
quam ecclesiam hortatur, causa est. Notandum
autem consilium apostoli hue tendere, ut istam spiritualem
Ierusalem, de qua Iesaias vatioinatur,
adimat Iudaeis : utpote oui filios undique ex cunctis
gentibus congregatum iri denuntiat propheta: neque
id ulla sua praeparatione, sed benedictione Dei
gratuita. Itaque mox concludit filios Dei nos promissione
fieri, exemplo Isaàc : nee alia ratione consequi
hune honorem. Haec conclusio imperitis et
minus in scriptura exercitatis infirma videtur esse:
quia principium non tenent, quod tarnen certissimum
est, promissiones omnes in Messia fundatas,
esse gratuitas. Id pro confesso quia sumebat apostolus,
ideo tarn secure promissionem legi opposuit.
29. Quemadmodum tunc qui secundum carnem.
Hic pseudoapostolorum ferociam réfutât, qui proterve
insuitabant piis omnia reponentibus in Christo. Hos
enim turbabat eiusmodi ferocia, ideoque opus habebant
consolatione, sicut illos severius reprimi operae
pretium erat. Admonet ergo, non esse mirum si
faciant hodie filii legis quod fecit initio pater ipsorum
Ismael, qui verum haeredem Isaac vexavit, primogenitura
sua fretus. Eodem nunc supercilio posteros
propter externas caeremonias, circumcisionem totumque
legis apparatum superbire adversus legitimos
Dei filios molestiamque his facessere. Spiritum