commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...

219 EFIST. PAULI AD GALATAS 220
promissionis est metonymia: continens enim
acoipitur pro contento.
23. Antequam autem veniret fides, sub lege custodiebamur,
conclusi sub fidem, quae revelanda erat.
24. Itaque lex paedagogus noster fuit in Christum,
ut ex fide iustificaremur. 25. Adveniente autem fide,
non amplius sub paedagogo sumus. 26. Nam omnes
filii Dei estis per fidem in Christo Iesu. 27. Siquidem
quicunque in Christum baptizati estis, Christum
induistis. 28. Non est Iudaeus neque Graecus, non
est servus neque liber, non est masculus neque femina.
Omnes enim vos unus estis in Christo Iesu.
29. Si autem vos Christi: ergo semen Abrahae estis,
et secundum promissionem haeredes.
23. Antequam veniret fides. Hic plenior habetur
definitio propositae quaestionis. Nam aperte
exponit non tantum quis sit usus legis, sed etiam
cur temporalem esse oportuerit. Quia alioqui semper
absurdum videbatur, Iudaeis traditam fuisse legem,
a qua gentes immunes essent. Si enim una ex
Iudaeis et gentibus ecclesia, cur diversum regimen?
Unde aut quo iure nova haec libertas, quum sub
legis subiectione fuissent patres? Ergo eiusmodi
esse discrimen docet quod ecclesiae unionein et
concordiam non impediat. Iterum monendi sunt
lectores, Faulum non de caeremoniis tantum, nee
de lege morali seorsum loqui: sed totam oeconomiam
comprehendere, qua Dominus sub vetere
testamento populum suum gubernavit. Hoc enim
veniebat in diseeptationem : utrum forma regiminis
a Mose instituta valeret ad comparandam iustitiam.
Hanc legem Paulus carceri primum vel custodiae
comparât: deinde paedagogo. Utraque similitudine
palam facit, talem fuisse legis naturam, ut
nonnisi ad certum tempus vigere debuerit.
Fides. Significat revelationem plenam eorum,
quae tunc latebant sub obscuritate umbrarum legis.
Neque enim fidem adimit patribus, qui sub lege
vixerunt. De fide Abrabae prius visum est. Aliorum
exempla commémorât autor epistolae ad Hebraeos.
Denique fidei doctrina testimonium habet
a Mose et omnibus prophetis: sed quia tunc fidei
claritas non ita palam exstabat, ideo tempus fidei
appellat tempus novi testament], comparative, non
simpliciter. Atque hune sibi fuisse sensum mox
demonstrat, quum dicit conclusos fuisse sub fidem
quae erat revelanda. Testatur enim his verbis,
participes fuisse eiusdem fidei, qui sub legis custodia
erant. Neque enim lex a fide eos arcebat: sed ne
vagarentur extra septa fidei, retinebat ipsos. Et
est elegans allusio ad id, quod ante posuerat, scripturam
eoncludere omnia sub peccatum. Quemadmodum
ergo undique tenebantur obsessi a maledictione:
ita huic obsidioni habebant oppositam
custodiam, quae eos a maledictione protegeret.
Quare legis custodiam spiritu vere liberalem fuisse
indicat. Fides autem tune nondum erat revelata:
non quia carerent patres omni luce, sed quia minus
haberent lucis quam nos. Nam quum illic caeremoniae
Christum adumbrarent tanquam absentem,
nobis hodie veluti coram repraesentatur. Sic pro
speculo quod illi habebant, nos substantias hodie
habemus. Qualiscunque ergo fuerit obscuritas in
lege: non tarnen ignorarunt patres qua via ambulandum
esset. Nam etsi sub auroram non tantus
est fulgor, quantus circa meridiem: non tarnen exspectant
viatores plenum solis exortum, quia illis
sufficit tenere iter. Ita illis sua lucis portio instar
aurorae fuit, quae illos ab omni erroris periculo
tutos ad aeternam beatitudinem ducere potuit.
24. Itaque lex paedagogus. Secunda similitudo,
quae mentem Pauli clarius etiamnum exprimit.
Nam et paedagogus non constituitur in totam
vitam: sed pueritiae tantum destinatur: quemadmodum
patet ex etymo nominis. Deinde pu er urn
formando, hoc spectat, ut rudimentis puerilibus
ad maiora praeparetur. TJtrumque legi convenit:
nam aetatem habuit finitam cui praeesset: deinde
promovere debuit suos discipulos aliquousque duntaxat,
ut superatis eius elementis dignos virili
aetate progressus facerent. Ideo dicit in Christum.
Quemadmodum enim grammaticus puerum
sua cura formatum tradit in eius manum, qui altioribus
disciplinis ipsum perpoliat: ita lex fuit quasi
grammatica, quae discipulos ab se inchoatos fidei
percifiendos tanquam theologiae resignaret. Hoc
modo pueris confert Iudaeos Paulus, nobis adulescentiam
attribuit. Sed quaeritur qualis fuerit vel
doctrina, vel disciplina huius paedagogiae. Primum
lex, manifestando Dei iustitiam, illos propriae iniustitiae
coarguebat. Nam in praeceptis Dei, tanquam
in speculo, intueri poterant quam procul
abessent a vera iustitia. Ita admonebantur quaerendam
alibi esse iustitiam. Idem officii habebant
promissiones legales. Nam debebant ita cogitare:
Si aliter vitam operibus consequi non potes quam
legem implendo, tibi nova alia ratio quaerenda
est. Nunquam enim patietur tua infirmitas eo te
conscendere: etiam ut maxime cupias ao nitaris,
semper tarnen longe distabis a scopo. Exadverso
urgebant eos minae ac sollicitabant ut effugium
quaererent irae ac maledictionis Dei. Imo non
sinebant ipsos quiescere, donee stimulassent ad expetendam
Christi gratiam. Eodem tendebant omnes
caeremoniae. Quorsum enim sacrificia et ablutiones,
nisi ut in assidua sordium et damnationis
meditatione exercerentur ? lam vero qui suam
immunditiem cernit ante oculos, cui mortis suae
imago in animali innoxio proponitur: is quomodo
securus dormiet? quomodo non movebitur, ut ad