commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...
commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...
commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
211 EPIST. PAULI AD GALATAS 212<br />
haereditas, non iam ex promissione. Atqui Abrahae<br />
per promissionem donavit Deus.<br />
15. Secundum hom<strong>in</strong>em. Pudorem <strong>il</strong>lis meutere<br />
voluit hac voce. Est enim nimis <strong>in</strong>dignum et turpe,<br />
Deum m<strong>in</strong>us habere autoritatis apud nos, quam<br />
hom<strong>in</strong>em mortalem. Quod ergo stipulatur ne m<strong>in</strong>us<br />
autoritatis déférant sacro Dei foederi, quam communibus<br />
hom<strong>in</strong>um pactis tribui solet, Deum hom<strong>in</strong>ibus<br />
non aequat. Nam <strong>in</strong>terea rel<strong>in</strong>quit <strong>il</strong>lis considerandum<br />
quantum <strong>in</strong>ter Deum et hom<strong>in</strong>es <strong>in</strong>tersit.<br />
• Hom<strong>in</strong>is licet pactum. Argumentum est a m<strong>in</strong>ori<br />
<strong>ad</strong> maius. Hom<strong>in</strong>um contractus absque controversia<br />
rati habentur: quanto magis quod statuit<br />
Deus? Porro ubi Lat<strong>in</strong>i testamentum legunt, graece<br />
est apud Paulum SiocfWjxY}. Quo verbo saepius<br />
Graeci testamentum significant: <strong>in</strong>terdum etiam<br />
quemlibet contractum. Quamquam usitatior est numerus<br />
pluralis <strong>in</strong> secundo sensu. Parvi <strong>in</strong>terest<br />
quantum <strong>ad</strong> praesentem locum, contractumne an<br />
'testamentum exponas. Alia est ratio <strong>in</strong> Epistola<br />
<strong>ad</strong> Hebraeos (7, 22), ubi apostolus proeul dubio<br />
<strong>ad</strong> testamenta alludit. Hie malim simpliciter accipere<br />
pro foedere quod Deus pepigit. Nam sim<strong>il</strong>e<br />
quo pugnat apostolus hic testamento non tarn proprie<br />
conveniret quam foederi. Sequamur ergo hoc,<br />
apostolum ab humanis pactionibus ratioc<strong>in</strong>ari <strong>ad</strong><br />
solenne <strong>il</strong>lud foedus quod Deus cum Abrahamo pepigit.<br />
Nam si <strong>il</strong>lis constat sua firmitas, ut ne<br />
super<strong>ad</strong>dere quidem liceat: quanto magis hoc <strong>in</strong>violab<strong>il</strong>e<br />
manere decet?<br />
16. Aorahae dietae sunt. Antequam persequatur<br />
suum argumentum, aliquid <strong>in</strong>serit de substantia<br />
foederis: nempe solo Christo suffultum esse.<br />
Quod si Christus fundamentum est pactionis: sequitur<br />
ergo esse gratuitam. Atque etiam hoc sibi<br />
vult per nomen promissionis. Nam sicuti lex<br />
respectum habet <strong>ad</strong> hom<strong>in</strong>es et ipsorum opera: sic<br />
promissio <strong>ad</strong> Dei gratiam et fidem.<br />
Non dicit et sem<strong>in</strong>ibus. Ut probet de Christo<br />
Deum <strong>il</strong>lic loqui, <strong>ad</strong>monet numéro s<strong>in</strong>gulari, certum<br />
aliquod semen fuisse designatum. Saepe autem<br />
miratus sum, Christianos, quum vidèrent tanta<br />
protervia vexari hune locum a Iudaeis, non accuratius<br />
restitisse. Omnes enim leviter praetereunt,<br />
quasi per regionem pacatam. Atqui multum habet<br />
coloris eorum obiectio. Nam quum JHT, vel semen,<br />
nomen sit collectivum : videtur <strong>in</strong>epte facere Paulus<br />
qui urgeat unum hom<strong>in</strong>em <strong>in</strong>dicari hac voce, sub<br />
qua tota: Abrahae progenies comprehenditur loco<br />
nuper citato, Erit -semen tuum sicut arena maris<br />
et stellae coeli. Itaque quasi convicta falsitate<br />
nobis fastuose <strong>in</strong>sultant. Eo magis nostros miror<br />
hic tacuisse: quum non desit firma defensio <strong>ad</strong><br />
refutandam ipsorum calumniam. Nam <strong>in</strong> ipsis<br />
f<strong>il</strong>iis Abrahae iam coepit talis divisio, ut alter ex<br />
f<strong>il</strong>iis resectus sit ex fam<strong>il</strong>ia. In Isaac vocabitur<br />
tibi semen: ergo Ismael non censetur. Veniamus<br />
<strong>ad</strong> secundum gr<strong>ad</strong>um. An concèdent Iudaei, posteros<br />
Esau esse benedictum semen? imo contendent patrem<br />
ipsorum expunctum fuisse: quamquam esset<br />
primogenitus. Et quot populi ex stirpe Abrahae<br />
prodierunt, qui locum <strong>in</strong> vocatione hac nullum obt<strong>in</strong>ent?<br />
Duodecim tandem patriarchae totidem fuerunt<br />
capita: non quia ex progenie Abrahae descenderant,<br />
sed quia speciali Dei electione erant<br />
ord<strong>in</strong>ati. Nam ex quo abductae fuerant decern tribus,<br />
quam multa m<strong>il</strong>lia sic degeneraverunt, ut<br />
nomen <strong>in</strong> sem<strong>in</strong>e Abrahae nullum obt<strong>in</strong>eant? Postremo<br />
etiam tribus Iuda periclitata est: ut <strong>in</strong> exiguo<br />
populo vera benedictionis successio maneret.<br />
Atque ita praedictum fuerat ab Iesaia (10, 21):<br />
Reliquiae tantum salvae fient. Hactenus nih<strong>il</strong> dixi<br />
quod Iudaei non fateantur. Respondeant igitur<br />
mihi, qui fit ut potius tredecim tribus ortae ex<br />
duodecim patriarchis semen Abrahae fuer<strong>in</strong>t, quam<br />
Ismaelitae vel Idumaei? cur nunc hoc nom<strong>in</strong>e soli<br />
glorientur, alios tamquatn <strong>ad</strong>ulter<strong>in</strong>um semen reiiciant?<br />
Iactabunt quidem id se consequutos esse suo<br />
merito : verum scriptura ex<strong>ad</strong>verso réclamât,- totum<br />
ex Dei vocatione pendere. Nam semper <strong>ad</strong> <strong>il</strong>lam<br />
praerogativam redeundum, In Isaac vocabitur tibi<br />
semen. Huius praerogativae cont<strong>in</strong>ua series valere<br />
debuit usque <strong>ad</strong> Christum. Nam Dom<strong>in</strong>us prömissionem<br />
Abrahae factam, postea <strong>in</strong> Davide, quasi<br />
postlim<strong>in</strong>io revocavit. Paulus ergo non s<strong>in</strong>gulari<br />
numéro nititur, ut de uno hom<strong>in</strong>e dictum hoc fuisse<br />
probet: sed tantum ut ostendat nomen sem<strong>in</strong>is <strong>in</strong><br />
aliquo residere qui non tantum natus sit ex Abraham<br />
secundum carnem, sed etiam Dei vocatione<br />
<strong>ad</strong> hoc ord<strong>in</strong>atus. Id Iudaei si <strong>in</strong>ficientur, nih<strong>il</strong><br />
aliud quam se ridiculos sua pert<strong>in</strong>acia facient.<br />
Caeterum quia ex iisdem verbis etiam colligit Paulus,<br />
pactum <strong>in</strong> Christo <strong>in</strong>itum fuisse vel erga<br />
Christum : discutiamus quid valeat ista loquutio,<br />
<strong>in</strong> sem<strong>in</strong>e tuo benedicentur omnes gentes. Iudaei<br />
cav<strong>il</strong>lantur, comparationem significari: quasi semen<br />
Abrahae <strong>in</strong>faustis om<strong>in</strong>ibus et precationibus exemplar<br />
sit futurum. Quem<strong>ad</strong>modum e converso maledicere<br />
<strong>in</strong> Sodoma vel Israele significat <strong>in</strong> formulis<br />
exsecrationum usurpare Sodomae vel Israelis<br />
nomen. Fateor hoc <strong>in</strong>terdum esse verum, sed perpetuum<br />
esse nego: nam benedicere se <strong>in</strong> Deo aliud<br />
est, etiam concedentibus Iudaeis. Quum ergo loquutio<br />
sit ambigua, et nunc causam, nunc comparationem<br />
significet: quoties occurrit, ex circumstantia<br />
loci exponenda est. Porro constat nos maledictos<br />
esse omnes natura. Benedictio cunctis gentibus<br />
promissa est <strong>in</strong> manu Abrahae. An omnes promiscue<br />
<strong>ad</strong> earn perveniunt? m<strong>in</strong>ime certe: sed ii<br />
solum, qui aggregantur <strong>ad</strong> Messiam. Nam tuno<br />
fiunt unus populus, quum <strong>in</strong> unum corpus Messiae
Change language