commentariüs in epistolam pauli ad corinthios il - Archive ouverte ...

205 CAPUT III. 206
Credidit Deo. Hoc testimonio probat, tam hic
quam quarto capite ad Romanos, homines fide iustificari:
quia fides Abrahae fuerit imputata ad iustitiam.
Primo breviter tenendum est, quid signifioet
hie fides Paulo: deinde, quid iustitia: tertio, cur
fides censeatur causa iustificationis. Fides non pro
quavis persuasione capitur, quam habere possent
homines de veritate Dei. Nam ut centies fidem
habuisset Cain Deo poenam sibi denuntianti, nihil
hoc ad consequendam iustitiam. Credendo ideo
iustificatus est Abraham: quia, quum promissionem
a Deo haberet paterni favoris, earn certo amplexus
sit. Ergo fides hic relationem habet ac respectum
ad tale verbum Dei, quo freti homines acquiescere
in ipso possint. Quod ad nomen iustitiae spectat,
notanda est Mosis loquutio. Nam quum dicit, Abrahae
fuisse imputatum in iustitiam quod credidit, eo significat
iustum esse, qui talis apud Deum censetur.
Quum autem iustitiam in se repositam non habeant
homines, imputatione hanc adipiscuntur: quia Deus
fidem illis fert acceptam pro iustitia. Ergo iustificari
fide dicimur, non quia fides habitum aut qualitatem
in nos transfundat: sed quia Deo sumus
accepti. Cur autem fidei tribuitur tantus honor, ut
vocetur causa iustitiae nostrae? Primo sciendum
est esse causam instrumentalem dun taxât: nam
proprie loquendo, iustitia nostra nihil aliud est
quam gratuita Dei acceptio, in qua fundata est
nostra salus. Sed quia Dominus testimonium nobis
amoris sui et gratiae per evangelium reddendo, illam,
quam dixi, iustitiam nobis communicat: ideo fide
illam percipimus. Ergo quum fidei tribuimus hominis
iustifioationem, non de causa principali disputamus:
sed tantum notamus modum, quo perveniunt
homines ad veram iustitiam. Iustitia enim
haec mer urn est Dei donum, non qualitas quae in
hominibus haereat: sed fide tantum possidetur.
Neque id merito fidei, ut sit quasi débita merces:
sed quia fide recipimus quod Deus ultro don at.
Proinde omnes istae loquutiones peraeque valent,
iustificari nos Dei gratia, Christum esse iustitiam
nostram, Dei misericordiam causam esse nostrae
iustitiae, iustitiam morte et resurrectione Christi
nobis acquisitam, nobis iustitiam conferri per evangelium,
nos fide consequi iustitiam. Unde apparet
quam pueriliter errent, qui propositiones istas conciliare
volunt, nos fide et operibus simul iustificari:
nam qui fide iustus est, ille propriae iustitiae inops
et vacuus in solam Dei gratiam recumbit. Atque
haec est ratio cur Paulus ad Romanos (4, 2) concludat,
Abraham destitui gloria apud Deum, quia
fide adeptus sit iustitiam. Neque enim dicitur imputatam
illi fuisse fidem in partem iustitiae, sed
in iustitiam simpliciter. Ergo in solidum fides illi
pro iustitia fuit. Porro fides nihil intuetur praeter
Dei misericordiam et Christum mortuum ac sus­
cita tum. Ergo a causa iustificationis excluditur
omne operum meritum, quum tota assignatur fidei.
Fides enim, quatenus Dei gratuitam bonitatem,
Christum cum omnibus suis bonis, testimonium adoptions
nostrae, quod in evangelio redditur, in se
continet: in Universum legi, meritis operum et hominum
dignitati opponitur. Nam quod caeremoniis
tantum opponi putant sophistae, nullo negotio contextus
disputationis mox coarguet. Meminerimus
ergo, qui fide iusti sunt, eos extra se iustos esse,
nempe in Christo. TJnde etiam inepta quorundam
cavillatio refellitur, qui Paulum eludunt: quia Moses
iustitiam appellet probitatem: atque adeo nihil aliud
significet, quam Abraham fuisse habitum probum
virum, quia Deo crediderit. Tales vertiginosos Spiritus
hodie suscitât Satan, qui obliquis calumniis
tanquam cuniculis scripturae certitudinem subruant.
At vero Paulus, qui sciebat Mosern non docuisse
illic pueros grammaticam, sed de iudicio Dei loquutum
esse, non immerito nomen iustitiae theologice
accepit. Neque enim ea ratione, qua probitatis
laudem habemus apud homines, coram Deo
iusti censemur : sed quum afferimus perfectam legis
obedientiam. Nam iustitia transgressioni legis etiam
in minimo apice opponitur. Earn quia non habemus
a nobis, Deus nobis gratuito donat. Verum hic
Iudaei Paulum cxagitant, quod perperam Mosis
verba in suum commodum detorserit. Neque enim
illic de Christo tractât Moses, aut de vita aeterna:
sed terrenae modo promissionis meminit. A Iudaeis
quoque non procul absunt papistae: nam etsi Paulum
non audent insectari, tarnen eius intentionem
prorsus evertunt. Respondeo, Paulum hie pro confesso
sumere quod indubium axioma est apud Christianos,
quascunque promissiones Abrahae dedit
Dominus, primae illius fuisse appendices: Ego sum
Deus tuus, merces tua magna nimis, et in semine
tuo benedicentur omnes gentes. Itaque quum audiret
Abraham : Erit semen tuum sicut arena maris, etc.
in hoc verbo non substitit, sed ipsum potius includebat
in gratia adoptionis, tanquam partem in toto.
Quin etiam, quaecunque promissio data esset, illam
non aliter recipiebat quam testimonium paternae
Dei gratiae, ut inde salutis fiduciam apprehenderet.
Nam et in hoc ab infidelibus differunt filii Dei,
quod illi quidem Dei beneficiis communiter cum
iis fruuntur, sed tarnen instar pecudum ea ingurgitant,
neque altius respiciunt: hi vero, quia promissionibus
sanctificata esse bénéficia omnia norunt,
Deum in illis agnoscunt patrem. Ita fit ut semper
dirigantur ad spem vitae aeternae : quia a fundamento
incipiunt, hoc est a fide suae adoptionis.
Non ergo iustificatus est Abraham, quia tantum de
multiplicatione seminis Deo crediderit: sed quia
Dei gratiam amplexus est, fretus mediators promisso,
in quo omnes Dei promissiones sunt Etiam.