258 - Up
258 - Up 258 - Up
N. 338 ii. allgemeiner und gelehrter briefwechsel 1701–1702 607 que alias sectati Paulinam sententiam fidem esse ex auditu. Atque hoc illud est quod a primordiis superioris seculi questus est Gravissimus ille Belgii Theologus Polyander in epistola ad Ott. Heurnium, in qua in aliis, s i S. P a u l u s ait D e u m O. M. in suis precibus ardenter i n d e s i n e n t e r r o g a v i t , ut ejus v o l u n t a t e tandem a l i q u a n d o itineris opportunitatem ad Romanos invisendos, ipsisque donum 5 Evangelii spiritualiter impertiendi nancisceretur, si aliis in locis d i v i n a aliquamdiu p r o v i d e n t i a detentus, sic e r g a R o m a n o s fuit animatus, ut opportunitatem ipsis E v a n g e l i z a n d i , quam tandem a D e o precibus suis i m p e t r a v i t , avide arripuerit: n o n n e i i saltem qui hodie concionandi dono instructi a p u d n o s ad Ecclesiasticas f u n c t i o n e s p r o m o v e r i n e q u e u n t quique viam et ra- 10 tionem facillimam p e r B a t a v o r u m nostrorum navigationem sibi ab ipso D e o s a t i s ostendi intelligentes, qua ipsius E c c l e s i a m libere possint et magno cum successu in locis p e r e g r i n i s instaurare, interim hic in ocio inutili m a l u n t c o n s i - d e r a r e quam alibi sacrosancto Ministerio d e f u n g i , ubi s e g e t e m amplissimam sibi vident a Deo paratam, se c o r a m i p s o esse i n e x c u s a b i l e s proprio cordis 15 sui testimonio convincuntur. Notabilia sane sunt haec verba. Pergo. Quaeris consilium meum ratione missionis ad Indos Evangelicae. Hoc primum Tibi in aurem. Quanquam ego sciam differendi rem tantam esse momentosam[,] at cum Regem Borussiacum cogito, per quem hoc fieri debere et posse non 20 absque causis existimas, videbiturne Tibi nimium esse, quod ab Eo eodem tempore ac nobis requiritur[?] Neque enim inficias ire possum, quidem, divina Regi gratia magnam opum vim confluere[,] at an sufficiat etiam potentissimus omnium Monarcha[?] Tu omnium optime noveris, tot impensis eadem opera erigenda, cum inprimis formidol[os]a temporum nostrorum ratio, in multa alia exigat maximam vim. Sed haec nos inter. 25 Porro quod adtinet rationem mediaque quibus expeditio talis, Deo secundante, de quo ut pia maxime in causa nulli dubitare possumus, felicius procedat, quaeris ex me mentis meae motus atque sententiam. Respondo in initiis, malle me ut circumstantias 24 opera erigendis K, korr. Hrsg. 1 fidem . . . auditu: vgl. Römer 10, 17. 3 epistola: Epistola Johannis Polyandri ad suum Collegam Otthonem Heurnium, in: J. Van Heurne, De Legatione evangelica ad Indos capessenda admonitio, 1618, unpaginiert im Vorspann. 18. 7. 2005
608 ii. allgemeiner und gelehrter briefwechsel 1701–1702 N. 338 hujus tantae expeditionis aliquas aperias. Ita enim factu facilius esset, ut, quoniam id mihi tribuis, aliquid quod consulat gloriae Divini nominis amplificand[a]e, veluti symbola aliqua conferatur. Interim non dubito quin eruditus, pius et insigni cum gravitate scriptus liber J u s t i H e u r n i i Joh. Filii de Legatione Evangelica ad Indos capessenda visus 5 Tibi sit. Sane habet liber ille aliquid quod commovere nos ad negotium istud capessendum queat: nec minimi sunt vel postremi ordinis media quae ibidem expromit. Sed de his forte agemus alias pluribus. Subjiciis materiam transmissionis librorum Tuorum a Te in publicum editorum, quaeris facilisne hac ad Gallos et Anglos sit eorum transvectio. Respondeo vero id me 10 intelligere, quod viri Eruditissimi saepius bono Reip ae literariae tentarunt, ut cum ad inpensas non invenirent commodos Bibliopolas ex suis contulisse redditibus sed multis horum lucripetarum gravati dolis[,] id forte et Tibi contigisse. Non dubito interim, si Londini et Rothomagi paratos habueris amicos Bibliopolas, alios, qui a partibus Tuis studiisque sint, quin facilem expediturus sim via[m] qua eo transferantur. Crede mihi 15 vir Excellentissime, nihil mihi prius fore, quam ut Tui serviendi promtitudo et hic in me illuceat. Scribis de Acoluthi Alcorano. Sane editiones tales infinitorum sunt sumtuum. Addo dubitare nos, hujus Linguae inscientes posse (parum enim est quod ego Romae apud Maronitam profeci et magis adhuc parum, ex quo 25 annorum spacio obliviscentia obliteravit 20 plurima) an, quod promittunt hi interpretes, revera praestent. Est enim Alcoranus liber qui praecisis saepe periodis multa recondit, et nonnisi feliciori paraphrasi ad commodum reduci sensum queat. Adeo ut hac in parte contingat Muhammedanis, quod nostris Scripturae V. T. interpretibus, qui conjectando assequi sensum commoliuntur, quibusque adeo idem contigit, quod incertis viarum peregrinatoribus, qui dum fallacibus argumentis 25 ille hanc alius aliam viam eligunt vix divergentibus a se semitis ad eundem perveniunt locum. Hoc certe credo Sikium nostratem, quo ille est mentis acumine et in Orientalibus profunda cognitione (quae ei multum aucta est ex conversatione cum Armenis mercatoribus aliisque in Belgio morantibus) forte majora praestiturum, quam forte ab aliis huc usque est venditatum. Taceo maximos sumtus in impressiones et librorum correctiones 30 faciendos. Ut exemplo dicam: Exiit Berolini Codex Hebraicus Scripturae Sacrae, at quam 17 Acoluthi Alcorano: A. Acoluthus, alcoranica, 1701, war soeben herausgekommen; über dieses specimen hinaus ist nichts mehr erschienen, die vollständige Koranausgabe blieb unveröffentlicht. 30 Codex Hebraicus: Gemeint ist D. E. Jablonskis Rezension des hebräischen Alten Testaments (vgl. B i b l i a , SV.), die einen wesentlichen Fortschritt gegenüber den bisher erschienenen Drucken bedeutete. 18. 7. 2005
- Page 129 and 130: 556 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 131 and 132: 558 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 133 and 134: 560 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 135 and 136: 562 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 137 and 138: 564 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 139 and 140: 566 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 141 and 142: 568 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 143 and 144: 570 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 145 and 146: 572 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 147 and 148: 574 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 149 and 150: 576 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 151 and 152: 578 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 153 and 154: 580 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 155 and 156: 582 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 157 and 158: 584 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 159 and 160: 586 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 161 and 162: 588 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 163 and 164: 590 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 165 and 166: 592 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 167 and 168: 594 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 169 and 170: 596 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 171 and 172: 598 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 173 and 174: 5 600 ii. allgemeiner und gelehrter
- Page 175 and 176: 602 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 177 and 178: 604 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 179: 606 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 183 and 184: 610 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 185 and 186: 612 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 187 and 188: 614 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 189 and 190: 616 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 191 and 192: 618 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 193 and 194: 620 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 195 and 196: 622 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 197 and 198: 624 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 199 and 200: 626 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 201 and 202: 628 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 203 and 204: 630 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 205 and 206: 632 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 207 and 208: 634 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 209 and 210: 636 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 211 and 212: 638 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 213 and 214: 640 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 215 and 216: 642 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 217 and 218: 644 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 219 and 220: 646 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 221 and 222: 648 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 223 and 224: 650 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 225 and 226: 652 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 227 and 228: 654 ii. allgemeiner und gelehrter b
- Page 229 and 230: 656 ii. allgemeiner und gelehrter b
N. 338 ii. allgemeiner und gelehrter briefwechsel 1701–1702 607<br />
que alias sectati Paulinam sententiam fidem esse ex auditu. Atque hoc illud est quod<br />
a primordiis superioris seculi questus est Gravissimus ille Belgii Theologus Polyander<br />
in epistola ad Ott. Heurnium, in qua in aliis, s i S. P a u l u s ait D e u m O. M.<br />
in suis precibus ardenter i n d e s i n e n t e r r o g a v i t , ut ejus v o l u n t a t e tandem<br />
a l i q u a n d o itineris opportunitatem ad Romanos invisendos, ipsisque donum 5<br />
Evangelii spiritualiter impertiendi nancisceretur, si aliis in locis d i v i n a aliquamdiu<br />
p r o v i d e n t i a detentus, sic e r g a R o m a n o s fuit animatus, ut opportunitatem<br />
ipsis E v a n g e l i z a n d i , quam tandem a D e o precibus suis i m p e t r a v i t ,<br />
avide arripuerit: n o n n e i i saltem qui hodie concionandi dono instructi a p u d n o s<br />
ad Ecclesiasticas f u n c t i o n e s p r o m o v e r i n e q u e u n t quique viam et ra- 10<br />
tionem facillimam p e r B a t a v o r u m nostrorum navigationem sibi ab ipso D e o<br />
s a t i s ostendi intelligentes, qua ipsius E c c l e s i a m libere possint et magno cum successu<br />
in locis p e r e g r i n i s instaurare, interim hic in ocio inutili m a l u n t c o n s i -<br />
d e r a r e quam alibi sacrosancto Ministerio d e f u n g i , ubi s e g e t e m amplissimam<br />
sibi vident a Deo paratam, se c o r a m i p s o esse i n e x c u s a b i l e s proprio cordis 15<br />
sui testimonio convincuntur.<br />
Notabilia sane sunt haec verba.<br />
Pergo. Quaeris consilium meum ratione missionis ad Indos Evangelicae.<br />
Hoc primum Tibi in aurem. Quanquam ego sciam differendi rem tantam esse momentosam[,]<br />
at cum Regem Borussiacum cogito, per quem hoc fieri debere et posse non 20<br />
absque causis existimas, videbiturne Tibi nimium esse, quod ab Eo eodem tempore ac<br />
nobis requiritur[?] Neque enim inficias ire possum, quidem, divina Regi gratia magnam<br />
opum vim confluere[,] at an sufficiat etiam potentissimus omnium Monarcha[?] Tu omnium<br />
optime noveris, tot impensis eadem opera erigenda, cum inprimis formidol[os]a<br />
temporum nostrorum ratio, in multa alia exigat maximam vim. Sed haec nos inter. 25<br />
Porro quod adtinet rationem mediaque quibus expeditio talis, Deo secundante, de<br />
quo ut pia maxime in causa nulli dubitare possumus, felicius procedat, quaeris ex me<br />
mentis meae motus atque sententiam. Respondo in initiis, malle me ut circumstantias<br />
24 opera erigendis K, korr. Hrsg.<br />
1 fidem . . . auditu: vgl. Römer 10, 17. 3 epistola: Epistola Johannis Polyandri ad suum Collegam<br />
Otthonem Heurnium, in: J. Van Heurne, De Legatione evangelica ad Indos capessenda admonitio,<br />
1618, unpaginiert im Vorspann.<br />
18. 7. 2005