Yannis Mouzakitis_Doctoral_Thesis.pdf - Nemertes - Πανεπιστήμιο ...

Η προσέγγιση των κοινωνικοτεχνικών συστηµάτων
Οι τεχνολογικές µεταβάσεις µπορούν να είναι είτε εξελικτικές
(evolutionary), χωρίς δηλαδή να έχουν σχεδιαστεί λεπτοµερώς, είτε να έχουν µια
συγκεκριµένη στόχευση (goal-oriented), οπότε και συνδέονται µε συγκεκριµένες
τεχνολογικές καινοτοµίες. Κατά αντιστοιχία, υπάρχουν και δυο προσεγγίσεις
(που λειτουργούν συµπληρωµατικά) και µπορούν να χρησιµοποιηθούν τόσο στην
ανάλυση των εν λόγω φαινοµένων, όσο και στο σχεδιασµό των κατάλληλων
πολιτικών. Σύµφωνα µε την πρώτη προσέγγιση, µια µετάβαση σχετίζεται άµεσα
µε το πλαίσιο στο οποίο λαµβάνει χώρα, έτσι ώστε ακόµα και αν δεν υπάρχει
ένα σαφώς διατυπωµένο όραµα, µια ‘επίθεση’ στο υφιστάµενο σύστηµα µπορεί
να έχει ως αποτέλεσµα τη µετακίνηση προς µια νέα και εν τέλει επιθυµητή)
κατάσταση (Meadowcraft, 2005; Smith et al.,, 2005). H δεύτερη προσέγγιση η
οποία θεωρεί δεδοµένη την εκ των προτέρων γνώση της επιθυµητής
κατάστασης (ή έστω την ύπαρξη ενός σχετικού οράµατος) εστιάζει στο ρόλο
των τεχνολογικών θυλάκων. Λεπτοµέρειες για το πώς µπορεί να µελετηθεί µια
τεχνολογική µετάβαση υπό το πρίσµα της κοινωνικοτεχνικής προσέγγισης
παρουσιάζονται στην επόµενη παράγραφο, όπου περιγράφονται συγκεκριµένα
θεωρητικά εργαλεία.
4.5 Θεωρητικά Θεωρητικά Θεωρητικά εργαλεία
εργαλεία
Στην προηγούµενη παράγραφο, παρουσιάστηκε το βασικό θεωρητικό
πλαίσιο για τη µελέτη µιας συστηµικής καινοτοµίας, υπό το πρίσµα της
κοινωνικοτεχνικής προσέγγισης. Κλείνοντας το συγκεκριµένο κεφάλαιο, θα γίνει
παρουσίαση τριών θεωρητικών εργαλείων που έχουν αναπτυχθεί στην
υφιστάµενη βιβλιογραφία των τεχνολογικών µεταβάσεων και θα
χρησιµοποιηθούν στην κοινωνικοτεχνική προσέγγιση των βιοµηχανικών
οικοσυστηµάτων που θα ακολουθήσει στο κεφάλαιο 7.
Το πρώτο πλαίσιο ανάλυσης (βλέπε σχήµα 4.3) αναφέρεται στη δοµή
ενός κοινωνικοτεχνικού συστήµατος, όπου ο Geels (2002) διακρίνει δυο βασικές
λειτουργίες:
­ παραγωγή τεχνουργηµάτων (production of artefacts) και
85