Yannis Mouzakitis_Doctoral_Thesis.pdf - Nemertes - Πανεπιστήμιο ...

οργανισµοί,
κοινωνικές οµάδες
Η προσέγγιση των κοινωνικοτεχνικών συστηµάτων
κοινωνικοτεχνικά
συστήµατα
θεσµοί,
κανόνες
Σχήµα Σχήµα Σχήµα Σχήµα 4444.1: .1: .1: .1: Συνεξελισσόµενες διαστάσεις τεχνολογικής µετάβασης
[προσαρµογή από Geels (2005a)]
Οι απόψεις που έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί για τη µελέτη των
συστηµικών καινοτοµιών, υπό το πρίσµα της κοινωνικοτεχνικής προσέγγισης
(Kemp, 1994; Schot et al., 1994; Rip and Kemp, 1998; Kemp et al., 1998; Geels,
2002), συγκλίνουν σε ένα πολυεπίπεδο υπόδειγµα (βλέπε σχήµα 5.2).
Εξυπακούεται πως τα τρία επίπεδα που διακρίνονται στο σχήµα, δεν
αποτελούν οντολογικές περιγραφές της πραγµατικότητας, αλλά αναφέρονται
σε έννοιες που βοηθούν στη κατανόηση της πολύπλοκης δυναµικής που
χαρακτηρίζει το φαινόµενο της τεχνολογικής µετάβασης. Πιο συγκεκριµένα
διακρίνουµε:
− θύλακες (niches), δηλαδή ‘προστατευόµενες περιοχές για την ανάπτυξη και
χρήση νέων τεχνολογιών, οι οποίες λειτουργούν σαν ‘θερµοκοιτίδες’ ή σαν
περιοχές πειραµατισµού’ (Kemp et al., 1998). Ο σκοπός των τεχνολογικών
θυλάκων είναι η απόκτηση γνώσης σχετικά µε την υιοθέτηση µιας νέας
τεχνολογίας, καθώς και η ενίσχυση των σχετικών ρυθµών ανάπτυξης και
διάχυσης.
− καθεστώτα (regimes), τα οποία ορίζονται ως ‘το σύνολο των κανόνων που
περιλαµβάνονται σε πρακτικές σχεδιασµού, τεχνολογίες, τεχνουργήµατα,
τεχνολογικές διαδικασίες, χαρακτηριστικά προ�όντων κλπ. και οι οποίοι
(κανόνες) έχουν ενσωµατωθεί σε θεσµούς και υποδοµές’ (Rip and Kemp,
1998). Τέλος, υπάρχουν τα
− τοπία (landscapes), τα οποία είναι ‘µεταβλητές βάθους (background
variables), όπως υποδοµές, κοινωνικές αξίες, κοσµοθεωρίες (worldviews) και
επιστηµολογικά παραδείγµατα (scientific paradigms), µακροοικονοµικά
83