Yannis Mouzakitis_Doctoral_Thesis.pdf - Nemertes - Πανεπιστήμιο ...
Yannis Mouzakitis_Doctoral_Thesis.pdf - Nemertes - Πανεπιστήμιο ...
Yannis Mouzakitis_Doctoral_Thesis.pdf - Nemertes - Πανεπιστήμιο ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
3.2 Η αναγκαιότητα αναγκαιότητα της συστηµικής σκέψης<br />
Η συστηµική σκέψη<br />
Η προσυστηµική σκέψη χαρακτηριζόταν από διαµάχες µεταξύ<br />
µηχανιστικής προσέγγισης και βιταλισµού (Flood and Jackson, 1991). H<br />
µηχανιστική σκέψη βασίζεται στην ανάλυση και στην αναγωγή, καθώς θεωρεί<br />
ότι όλα τα αντικείµενα και τα φαινόµενα µπορούν να γίνουν κατανοητά υπό<br />
όρους θεµελιωδών στοιχείων. Παρόλα αυτά, το µηχανιστικό µοντέλο δεν<br />
µπορούσε να εξηγήσει τη συµπεριφορά πολύπλοκων φαινοµένων, επιτρέποντας<br />
έτσι στο βιταλισµό (ζωτικοκρατία) να διατυπώνει εικασίες πως κάποια<br />
µυστηριώδης δύναµη ενοικούσε σε πολύπλοκες οντότητες, όπως οι οργανισµοί.<br />
Η συστηµική σκέψη 3 εµφανίζεται για πρώτη φορά στη δεκαετία του<br />
1940, ως απάντηση στην αποτυχία της µηχανιστικής σκέψης να εξηγήσει<br />
βιολογικά φαινόµενα. Υποστηρίζει πως οι οργανισµοί πρέπει να<br />
αντιµετωπίζονται ως συνολικές οντότητες ή συστήµατα, των οποίων η<br />
ταυτότητα και η ακεραιότητα πρέπει να γίνουν σεβαστές. Οι πρώτοι συστηµικοί<br />
επιστήµονες αναφέρουν ότι οι οργανισµοί έχουν αναδυόµενες (emergent)<br />
ιδιότητες, ο οποίες δεν υπάρχουν στα τµήµατα τους. Η βασική θεώρηση των<br />
µηχανιστών ότι το σύµπαν αποτελείται από κοµµάτια, τακτοποιηµένα<br />
ιεραρχικά, καθένα από τα οποία µπορούν να µελετηθούν ανεξάρτητα, τίθεται<br />
υπό αµφισβήτηση. Βέβαια, η συστηµική σκέψη, αναπτύχθηκε ως εναλλακτική<br />
της µηχανιστικής και αποδείχτηκε ικανοποιητικότερη για την εξήγηση όχι µόνο<br />
πολύπλοκων βιολογικών, αλλά και κοινωνικών φαινοµένων. Είναι<br />
χαρακτηριστικό το παράδειγµα οργανώσεων που απέτυχαν να λειτουργήσουν<br />
καλά ως όλον, όταν όλα τα µέρη τους βελτιστοποιήθηκαν χωριστά.<br />
Μια τέτοια µετατόπιση από τη µηχανιστική στη συστηµική σκέψη (βλέπε πίνακα<br />
3.1). χαρακτηρίζεται από αλλαγές στον τρόπο µε τον οποίο αντιµετωπίζουµε<br />
ορισµένες έννοιες και φαινόµενα. Για παράδειγµα, στη µηχανιστική σκέψη, ένα<br />
σύστηµα είναι ένα σύνολο µερών, όπου ‘το όλο είναι ίσο µε το άθροισµα των<br />
µερών’. Στη συστηµική σκέψη, ‘το όλο υπερβαίνει το άθροισµα των µερών του’,<br />
3 Για µια ιστορική αναδροµή στην εξέλιξη της συστηµικής σκέψης βλέπε von Bertalanffy (1968) και<br />
Checkland (1981).<br />
63
Change language