Yannis Mouzakitis_Doctoral_Thesis.pdf - Nemertes - Πανεπιστήμιο ...

Yannis Mouzakitis_Doctoral_Thesis.pdf - Nemertes - Πανεπιστήμιο ... Yannis Mouzakitis_Doctoral_Thesis.pdf - Nemertes - Πανεπιστήμιο ...

nemertes.lis.upatras.gr
from nemertes.lis.upatras.gr More from this publisher
13.02.2013 Views

Κεφάλαιο 7 168 οικοσυστήµατος καθώς συντελούν στην αξιοποίηση αποβλήτων και παραπρο�όντων. − τεχνολογίες περιβαλλοντικής επίβλεψης, οι οποίες θα αποτελέσουν τη βάση για συλλογή δεδοµένων που σχετίζονται µε την εκτίµηση της υφιστάµενης κατάστασης καθώς και της αξιολόγησης των αντίστοιχων παρεµβάσεων − τεχνολογίες πληροφορικής, οι οποίες σχετίζονται µε την επικοινωνία, τη διαχείριση πληροφορίας, και την υποστήριξη αποφάσεων − τεχνολογίες µεταφοράς πρώτων υλών, παραπρο�όντων, τελικών προ�όντων αλλά και εργαζοµένων − τεχνολογίες ενέργειας, οι οποίες εστιάζουν σε αύξηση της αποδοτικότητας στη χρήση ενέργειας, στη χρησιµοποίηση του ενεργειακού περιεχοµένου των αποβλήτων, στη συµπαραγωγή ενέργειας και θερµότητας και φυσικά στις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας − τεχνολογίες επεξεργασίας και αλληλοδιάδοχης χρήσης 4 νερού. Για πολλούς ερευνητές, η βιοµηχανική οικολογία δεν αποτελεί µια προσπάθεια εξωρα�σµού του υφιστάµενου συστήµατος, αλλά σχετίζεται µε µια µετάβαση όχι µόνο στο τεχνολογικό, αλλά και στο οικονοµικό και κοινωνικό παράδειγµα (Ehrenfeld 2000; Korhonen 2002; Opoku 2004; Gibbs et al., 2005). Κάτω από τη συγκεκριµένη οπτική, η µελέτη της βιοµηχανικής οικολογίας σαν ένα νέο τεχνολογικό παράδειγµα, οφείλει να συµπεριλάβει την κοινωνικοτεχνική προσέγγιση, η αναγκαιότητα της οποίας τεκµηριώνεται στην επόµενη παράγραφο. 7.3 Η Η αναγκαιότητα αναγκαιότητα της της της κοινωνικοτεχνικής κοινωνικοτεχνικής προσέγγισης προσέγγισης Κάτω από την παρούσα προσέγγιση, η βιοµηχανική οικολογία αποτελεί µια συστηµική καινοτοµία που προ�ποθέτει (αλλά και συνεπάγεται) σηµαντικές αλλαγές στο κυρίαρχο σύστηµα παραγωγής οι οποίες καλύπτουν όλο το 4 Η αλληλοδιάδοχη χρήση (cascade use) ενός πόρου, είναι µια έννοια ιδιαίτερα δηµοφιλής στη σχετική βιβλιογραφίας και σχετίζεται µε την συνεχή αξιοποίηση ενός πόρου σε διαδοχικά στάδια του κύκλου ζωής του, και παρά το γεγονός ότι το περιεχόµενο του (υλικό, ενεργειακό, θερµοκρασιακό κλπ.) ‘φθίνει’ ποιοτικά (Sirkin and Ten Houten, 1994). Κλασσικές περιπτώσεις αλληλοδιάδοχης χρήσης πόρων έχουµε σε νερό ή σε ενέργεια.

Κοινωνικοτεχνική προσέγγιση των βιοµηχανικών οικοσυστηµάτων τεχνολογικό φάσµα (ανάπτυξη και χρήση νέων τεχνολογιών, παραγωγή τεχνουργηµάτων κλπ.) και επηρεάζουν (αλλά και επηρεάζονται) από σχετικές κοινωνικές οµάδες και θεσµούς (Adamides and Mouzakitis, 2008). Με άλλα λόγια, η υιοθέτηση του οικοβιοµηχανικού συστήµατος παραγωγής σε περιφερειακό, εθνικό και εν τέλει σε παγκόσµιο επίπεδο δεν είναι δυνατόν να προέλθει µέσα από βραχυχρόνιες αλλαγές µικρής κλίµακας και περιορισµένης εµβέλειας, αλλά αντίθετα, µέσα από παρεµβάσεις εκτεταµένης κλίµακας και µεγάλου χρονικού ορίζοντα. Λειτουργώντας προς µια τέτοια κατεύθυνση, αν θέλουµε να αντιµετωπίσουµε την βιοµηχανική οικολογία όχι σαν µια προσπάθεια εφαρµογής οικοσυστηµικών αρχών σε µικροκλίµακα (για παράδειγµα ένα δήµο ή µια βιοµηχανική περιοχή), αλλά σαν ένα νέο κυρίαρχο σύστηµα παραγωγής, το οποίο αποτελείται από ένα οργανωµένο πλέγµα κοινωνικών και οικονοµικών δραστηριοτήτων, οφείλουµε να τη µελετήσουµε υπό το πρίσµα των κοινωνικοτεχνικών συστηµάτων. Επιπλέον, το τεκµηριωµένο γεγονός της περιορισµένης έκτασης και αποδοχής των πρακτικών εφαρµογών 5 της οικοβιοµηχανικής ανάπτυξης (Mouzakitis et al., 2003; Heeres et al., 2004), δηµιουργεί ερωτήµατα σχετικά µε το κατά πόσον η ολιστική (και εν προκειµένω κοινωνικοτεχνική) θεώρηση έχει πρώτα από όλα κατανοηθεί και δευτερευόντως µπορεί να αποτελέσει τη βάση για το σχεδιασµό κατάλληλων πολιτικών δράσης. Στην περίπτωση της βιοµηχανικής οικολογίας, η προσέγγιση του κοινωνικοτεχνικού συστήµατος παρέχει τις εξής δυνατότητες: − ανάλυση της έννοιας της βιοµηχανικής οικολογίας ως µια νέα επιθυµητή θέση στο τεχνολογικό παράδειγµα του βιοµηχανικού συστήµατος παραγωγής − συζήτηση και αξιολόγηση των υφιστάµενων περιπτώσεων οικοβιοµηχανικής συµβίωσης, η οποία θα οδηγήσει σε νέα συµπεράσµατα 5 Για µια κριτική στις πρακτικές εφαρµογές της βιοµηχανικής οικολογίας, βλέπε και παράγραφο 2.6. 169

Κοινωνικοτεχνική προσέγγιση των βιοµηχανικών οικοσυστηµάτων<br />

τεχνολογικό φάσµα (ανάπτυξη και χρήση νέων τεχνολογιών, παραγωγή<br />

τεχνουργηµάτων κλπ.) και επηρεάζουν (αλλά και επηρεάζονται) από σχετικές<br />

κοινωνικές οµάδες και θεσµούς (Adamides and <strong>Mouzakitis</strong>, 2008). Με άλλα λόγια,<br />

η υιοθέτηση του οικοβιοµηχανικού συστήµατος παραγωγής σε περιφερειακό,<br />

εθνικό και εν τέλει σε παγκόσµιο επίπεδο δεν είναι δυνατόν να προέλθει µέσα<br />

από βραχυχρόνιες αλλαγές µικρής κλίµακας και περιορισµένης εµβέλειας, αλλά<br />

αντίθετα, µέσα από παρεµβάσεις εκτεταµένης κλίµακας και µεγάλου χρονικού<br />

ορίζοντα. Λειτουργώντας προς µια τέτοια κατεύθυνση, αν θέλουµε να<br />

αντιµετωπίσουµε την βιοµηχανική οικολογία όχι σαν µια προσπάθεια<br />

εφαρµογής οικοσυστηµικών αρχών σε µικροκλίµακα (για παράδειγµα ένα δήµο ή<br />

µια βιοµηχανική περιοχή), αλλά σαν ένα νέο κυρίαρχο σύστηµα παραγωγής, το<br />

οποίο αποτελείται από ένα οργανωµένο πλέγµα κοινωνικών και οικονοµικών<br />

δραστηριοτήτων, οφείλουµε να τη µελετήσουµε υπό το πρίσµα των<br />

κοινωνικοτεχνικών συστηµάτων.<br />

Επιπλέον, το τεκµηριωµένο γεγονός της περιορισµένης έκτασης και<br />

αποδοχής των πρακτικών εφαρµογών 5 της οικοβιοµηχανικής ανάπτυξης<br />

(<strong>Mouzakitis</strong> et al., 2003; Heeres et al., 2004), δηµιουργεί ερωτήµατα σχετικά µε το<br />

κατά πόσον η ολιστική (και εν προκειµένω κοινωνικοτεχνική) θεώρηση έχει<br />

πρώτα από όλα κατανοηθεί και δευτερευόντως µπορεί να αποτελέσει τη βάση<br />

για το σχεδιασµό κατάλληλων πολιτικών δράσης.<br />

Στην περίπτωση της βιοµηχανικής οικολογίας, η προσέγγιση του<br />

κοινωνικοτεχνικού συστήµατος παρέχει τις εξής δυνατότητες:<br />

− ανάλυση της έννοιας της βιοµηχανικής οικολογίας ως µια νέα επιθυµητή<br />

θέση στο τεχνολογικό παράδειγµα του βιοµηχανικού συστήµατος<br />

παραγωγής<br />

− συζήτηση και αξιολόγηση των υφιστάµενων περιπτώσεων οικοβιοµηχανικής<br />

συµβίωσης, η οποία θα οδηγήσει σε νέα συµπεράσµατα<br />

5 Για µια κριτική στις πρακτικές εφαρµογές της βιοµηχανικής οικολογίας, βλέπε και παράγραφο 2.6.<br />

169

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!