29.01.2013 Views

Untitled - Revista Pensamiento Penal

Untitled - Revista Pensamiento Penal

Untitled - Revista Pensamiento Penal

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

456<br />

FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ<br />

Antes de la titánica figura del Aquinate, dejemos hablar de su maestro,<br />

Alberto Magno (1200-1280), que anuncia muchas de sus ideas. La<br />

defensa de un derecho natural plenamente racionalista, no voluntarista,<br />

comienza a perfilarse en el horizonte intelectual europeo. Para el sabio<br />

alemán, el derecho natural, específicamente humano, no es más que el<br />

derecho de la razón, lo que se debe hacer en cuanto la misma naturaleza<br />

es razón. Se trata de un derecho fundado en la naturaleza y en la<br />

razón que puede combinarse en varios modos, según predomine uno u<br />

otro de los componentes citados, o bien se dé armonía entre los mismos.<br />

En esta dirección, Alberto Magno habla de unos primeros principios<br />

esenciales. Una ordenación puede pertenencer a ese derecho natural<br />

essentialiter, el derecho esencial que consiste en los primeros principios<br />

prácticos. 168 Cuando una norma jurídica es universal, de inmediato se<br />

puede predicar su carácter natural, como sucede con los preceptos que<br />

conforman la regla de oro, o los contenidos en el Decálogo, que no es<br />

más que un desarrollo pormenorizado de los principios de la regla áurea,<br />

esencia del derecho natural, de alcance universal y aprehensible mediante<br />

la sola razón. 169 No sorprende en este contexto cultural medieval,<br />

donde el protagonismo de la cristiandad es indiscutible, que la base de<br />

168 Magno, Alberto, De Bono, tractatus V, De Iustitia, Quaestio I, De Iure et de Lege<br />

Naturalis, § 16 (con cita de Graciano) y 17, f. 261, en Opera Omnia. Monasterii Westfalorum<br />

in Aedibus Aschendorff, 1951.<br />

169 Ibidem, V, I, Solutio, f. 263: “Unde quanto regulae iuris humani communis sunt<br />

magis universales, tanto sunt magis substantialiter iuris naturalis, sicut illae duae quae<br />

dantur in comparatione ad alterum, quarum una accipitur in Evangelio, scilicet: Omnia<br />

quaecumque vultis, ut faciant vobis homines, et vos aedem facite illis, et alia quqe accipitur<br />

Tobia, scilicet: Quod tibi non vis fieri, alii ne feceris. Et sic est accipere universalia<br />

in omnibus mandatis decalogi, scilicet quod uni deo credendum, quod non peierandum,<br />

quod servilibus non debeat cor retrahi ad posthabendum deum in cordis quiete, quod honorandi<br />

parentes, quod non occidendum, etcetera. Omnia enim haec universaliter accepta<br />

sunt de iure naturali et scripta in homine per hoc quod accipit rationem. Unde sicut est<br />

in perfectione speculativi intellectus, quod est in duplici potentia, antequam accipiat actuam<br />

scientiae, ut dictum est in quaestionibus De anima, scilicet in potentia cognoscendi<br />

instrumenta, quae sunt prima principia scientiae, sicut in scientia scribendi primo infans<br />

est in potentia ad cognoscendum pennam et incaustum et pergamentum, et cum hace<br />

cognoscit, tunc adhuc est in potentia ad cognitionem scribendi: ita dicimus quod est in<br />

habitu practici intellectus, qui dirigit in opere, sicut est scientia iuris, quod prima potentia<br />

est ad universalia iuris. In quibus non exigitur, nisi ut termini mandati cognoscantur, sicut<br />

quid sit furtum et quid moechia. Et tunc sciet per seipsum, quod non est furandum vel<br />

moechandum. Unde notitia horum principiorum non acquiritur nisi per accidens, scilicet<br />

per notitia terminorum, et non per aliquid prius ipsis, sicut acquiritur scientia conclusio-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!