Untitled - Revista Pensamiento Penal
Untitled - Revista Pensamiento Penal Untitled - Revista Pensamiento Penal
454 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ con posterioridad al mismo pecado, señalando como ejemplos respectivos el amor a Dios, la comunidad de bienes y la propiedad privada. Las finalidades de las dos últimas clases son esencialmente el evitar los conflictos entre los hombres. La convivencia pacífica es el apoyo de toda su construcción jurídica. La ley natural unitaria debe aplicarse, por tanto, conforme a las circunstancias, de ahí su extraordinaria ductilidad. Vuelve al modelo bíblico del Decálogo, distinguiendo en el mismo los primeros tres preceptos, que se refieren al amor que el hombre debe profesar a Dios, 165 y los siete preceptos restantes que aluden al amor al prójimo, el cual se puede resumir en las dos variantes de la regla de oro, dos expresiones del la misma ley natural. A esas dos formas de conducta, positiva y negativa, corresponden dos clases o formas de justicia, una de inocencia que implica la abstención de cualquier ofensa al prójimo, y otra de beneficencia, la cual conlleva el obsequio, la reverencia, la preocupación y el beneficio por aquel mismo prójimo, siendo esta beneficencia preferente. El catálogo lo completa justificando las prohibiciones recogidas en los mandamientos, cuyo sustento último es el amor fraternal al otro: In secunda tabula continentur septem mandata ordinantia nos ad proximum quae significantur per duo praecepta legis naturae, scilicet: hoc facias alii, quod tibi vis fieri; non facias alii, quod tibi non vis fieri. Et secundum haec duo praecepta legis naturae accipitur duplex iustitia quarum una est innocentiae, altera beneficentiae; et secudum istam duplicem iustitiam duplex est mandatum: primum beneficentiae, alterum innocentiae. Mandatum beneficentiae est: Honora patrem tuum et matrem tuam. Hoc autem mandatum non solum est reverentiae, sed est etiam beneficii et obsequii; et non solum est in patre, immo in omnibus, qui a patre procedunt. Mandatum autem, quod est innocentiae necesse est multiplicari, quia 165 Buenaventura, Collationes de Decem Praceptis, collatio I, núm. 22: “In prima, dico, tabula continentur mandata ordinantia nos ad Deum; Deus autem est Trinitas, Pater, et Filius et Spiritus sanctus. Patri attribuitur maiestas, Filio veritas et Spiritui sancto bonitas. In Patre est summa maiestas humiliter adoranda; in Filio est summa veritas fideliter asserenda; in Spiritu sancto est summa bonitas sincere amanda. Sed si ista tria ex aeterna ordinatione debemus facere, tunc necesse est, in prima tabula esse tria mandata secundum ista tria appropiata tribus personis divinis. In primo quidem mandato praecipitur humilis adoratio divinae maiestatis, cum dicitur: non habebis deos alienos. In secundo mandato praecipitur fidelis assertio divinae veritatis, cum dicitur: Non assumes nomen Dei tui in vanum. In tertio praecipitur divinae bonitatis sincera dilection, cum dicitur: Memento, ut diem sabbati sanctifices. Ista sunt tria mandata primae tabulae”. El texto en Obras de San Buenaventura, ed. bilingüe, Madrid, BAC, 1948, pp. 626-628.
LA REGLA ÁUREA EN EL MUNDO MEDIEVAL 455 consistit in hoc, ut homo caveat ab offensa proximi sui. Tripliciter auten contingit offendere proximum, scilicet in animo, verbo et facto. Offensa autem in facto est tribus modis, quia potest homo offendere proximum per factum aut in persona propria, aut in persona sibi coniuncta, aut in possessione terrena. Et secundum hoc sunt tria mandata: Non occides; non moechaberis; non furtum facies. Deinde sequitur offensa in verbo, contra quam est unum mandatum, scilicet: Non falsum testimonium dices. Per falsum autem testimonium significantur omnia quae homo potest dicere contra proximum suum. Offensa autem in animo duas habet radices secundum duplicem concupiscentiam, scilicet carnis et oculorum. Contra concupiscentiam carnis est unum mandatum: Non concupisces uxorem proximi tui. Contra concupiscentiam oculorum est aliud mandatum: Non agrum neque aliquam aliam rem. Patet modo in generali, quae sint decem praecepta et penes quid accipiantur. 166 Reitera la misma idea un poco más avanzada la obra y antes de proceder a la minuciosa disección del sentido y alcance que presenta cada uno de los preceptos del Decálogo. En todo caso, la idea subyacente es clara: amor a Dios, basado en la adoración, la verdad y la absoluta bondad; amor al prójimo estructurado sobre la base de la beneficencia, primero, y la inocencia, después: Honora patrem tuum etc. Dicebam vobis, quod secundum quod anima rationalis habet ordinari ad Creatorem et ad creaturam, secundum hoc est duplex tabula, in qua lex Dei est scripta. In prima tabula continentur tria mandata ordinantia nos ad Deum, secundum tria appropriata tribus personis divinis et secundum triplicem operationem animae. In primo mandato praecipitur humilis adoratio summae veritatis, in secundo fidelis confessio summae veritatis, in tertio sincera dilectio divinae bonitatis. Ista tria mandata sunt fundamentum omnium praeceptorum Legis. Propter hoc quilibet timoratus, verax et Deo devotus tenetur ista principaliter custodire. Modo dico, quod in secunda tabula continentur septem praecepta; unum est affimativum, et alia sex sunt negativa. Ratio distinctionis est haec: quia omnia mandata reducuntur ad duo; hoc facias alii, quod tibi vis fieri; non facias alii quod tibi non vis fieri. Et iuxta hoc accipiuntur duo praecepta. Primum est innocentiae, secundum est beneficentiae, quae sunt duae partes iustitiae. 167 166 Ibidem, collatio I, núm. 23, pp. 628 y 629. Para desarrollos explicativos de los mandamientos, véase collatio V y ss. 167 Ibidem, collatio V, núms. 2 y 3, pp. 682 y 683.
- Page 428 and 429: 404 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ma
- Page 430 and 431: 406 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ en
- Page 432 and 433: 408 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ Di
- Page 434 and 435: 410 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ su
- Page 436 and 437: 412 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ El
- Page 438 and 439: 414 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ El
- Page 440 and 441: 416 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ co
- Page 442 and 443: 418 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ es
- Page 444 and 445: 420 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ en
- Page 446 and 447: 422 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ te
- Page 448 and 449: 424 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ se
- Page 450 and 451: 426 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ do
- Page 452 and 453: 428 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ un
- Page 454 and 455: 430 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ su
- Page 456 and 457: 432 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ me
- Page 458 and 459: 434 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ pa
- Page 460 and 461: 436 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ca
- Page 462 and 463: 438 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ te
- Page 464 and 465: 440 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ su
- Page 466 and 467: 442 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ su
- Page 468 and 469: 444 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ po
- Page 470 and 471: 446 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ en
- Page 472 and 473: 448 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ á
- Page 474 and 475: 450 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ Be
- Page 476 and 477: 452 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ gu
- Page 480 and 481: 456 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ An
- Page 482 and 483: 458 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ Au
- Page 484 and 485: 460 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ se
- Page 486 and 487: 462 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ad
- Page 488 and 489: 464 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ti
- Page 490 and 491: 466 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ar
- Page 492 and 493: 468 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ mu
- Page 494 and 495: 470 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ en
- Page 496 and 497: 472 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ Pr
- Page 498 and 499: 474 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ am
- Page 500 and 501: 476 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ y
- Page 502 and 503: 478 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ lo
- Page 504 and 505: 480 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ un
- Page 506 and 507: 482 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ co
- Page 508 and 509: 484 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ II
- Page 510 and 511: 486 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ me
- Page 512 and 513: 488 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ su
- Page 514 and 515: 490 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ au
- Page 516 and 517: 492 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ri
- Page 518 and 519: 494 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ti
- Page 520 and 521: 496 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ re
- Page 522 and 523: 498 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ti
- Page 524 and 525: 500 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ tr
- Page 526 and 527: 502 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ o
LA REGLA ÁUREA EN EL MUNDO MEDIEVAL 455<br />
consistit in hoc, ut homo caveat ab offensa proximi sui. Tripliciter auten<br />
contingit offendere proximum, scilicet in animo, verbo et facto. Offensa<br />
autem in facto est tribus modis, quia potest homo offendere proximum<br />
per factum aut in persona propria, aut in persona sibi coniuncta, aut in<br />
possessione terrena. Et secundum hoc sunt tria mandata: Non occides; non<br />
moechaberis; non furtum facies. Deinde sequitur offensa in verbo, contra<br />
quam est unum mandatum, scilicet: Non falsum testimonium dices. Per<br />
falsum autem testimonium significantur omnia quae homo potest dicere<br />
contra proximum suum. Offensa autem in animo duas habet radices secundum<br />
duplicem concupiscentiam, scilicet carnis et oculorum. Contra concupiscentiam<br />
carnis est unum mandatum: Non concupisces uxorem proximi<br />
tui. Contra concupiscentiam oculorum est aliud mandatum: Non agrum<br />
neque aliquam aliam rem. Patet modo in generali, quae sint decem praecepta<br />
et penes quid accipiantur. 166<br />
Reitera la misma idea un poco más avanzada la obra y antes de proceder<br />
a la minuciosa disección del sentido y alcance que presenta cada uno de los<br />
preceptos del Decálogo. En todo caso, la idea subyacente es clara: amor<br />
a Dios, basado en la adoración, la verdad y la absoluta bondad; amor al<br />
prójimo estructurado sobre la base de la beneficencia, primero, y la inocencia,<br />
después:<br />
Honora patrem tuum etc. Dicebam vobis, quod secundum quod anima rationalis<br />
habet ordinari ad Creatorem et ad creaturam, secundum hoc est<br />
duplex tabula, in qua lex Dei est scripta. In prima tabula continentur tria<br />
mandata ordinantia nos ad Deum, secundum tria appropriata tribus personis<br />
divinis et secundum triplicem operationem animae. In primo mandato<br />
praecipitur humilis adoratio summae veritatis, in secundo fidelis confessio<br />
summae veritatis, in tertio sincera dilectio divinae bonitatis. Ista tria mandata<br />
sunt fundamentum omnium praeceptorum Legis. Propter hoc quilibet<br />
timoratus, verax et Deo devotus tenetur ista principaliter custodire.<br />
Modo dico, quod in secunda tabula continentur septem praecepta; unum<br />
est affimativum, et alia sex sunt negativa. Ratio distinctionis est haec: quia<br />
omnia mandata reducuntur ad duo; hoc facias alii, quod tibi vis fieri; non<br />
facias alii quod tibi non vis fieri. Et iuxta hoc accipiuntur duo praecepta.<br />
Primum est innocentiae, secundum est beneficentiae, quae sunt duae partes<br />
iustitiae. 167<br />
166 Ibidem, collatio I, núm. 23, pp. 628 y 629. Para desarrollos explicativos de los<br />
mandamientos, véase collatio V y ss.<br />
167 Ibidem, collatio V, núms. 2 y 3, pp. 682 y 683.