Untitled - Revista Pensamiento Penal

Untitled - Revista Pensamiento Penal Untitled - Revista Pensamiento Penal

pensamientopenal.com.ar
from pensamientopenal.com.ar More from this publisher
29.01.2013 Views

454 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ con posterioridad al mismo pecado, señalando como ejemplos respectivos el amor a Dios, la comunidad de bienes y la propiedad privada. Las finalidades de las dos últimas clases son esencialmente el evitar los conflictos entre los hombres. La convivencia pacífica es el apoyo de toda su construcción jurídica. La ley natural unitaria debe aplicarse, por tanto, conforme a las circunstancias, de ahí su extraordinaria ductilidad. Vuelve al modelo bíblico del Decálogo, distinguiendo en el mismo los primeros tres preceptos, que se refieren al amor que el hombre debe profesar a Dios, 165 y los siete preceptos restantes que aluden al amor al prójimo, el cual se puede resumir en las dos variantes de la regla de oro, dos expresiones del la misma ley natural. A esas dos formas de conducta, positiva y negativa, corresponden dos clases o formas de justicia, una de inocencia que implica la abstención de cualquier ofensa al prójimo, y otra de beneficencia, la cual conlleva el obsequio, la reverencia, la preocupación y el beneficio por aquel mismo prójimo, siendo esta beneficencia preferente. El catálogo lo completa justificando las prohibiciones recogidas en los mandamientos, cuyo sustento último es el amor fraternal al otro: In secunda tabula continentur septem mandata ordinantia nos ad proximum quae significantur per duo praecepta legis naturae, scilicet: hoc facias alii, quod tibi vis fieri; non facias alii, quod tibi non vis fieri. Et secundum haec duo praecepta legis naturae accipitur duplex iustitia quarum una est innocentiae, altera beneficentiae; et secudum istam duplicem iustitiam duplex est mandatum: primum beneficentiae, alterum innocentiae. Mandatum beneficentiae est: Honora patrem tuum et matrem tuam. Hoc autem mandatum non solum est reverentiae, sed est etiam beneficii et obsequii; et non solum est in patre, immo in omnibus, qui a patre procedunt. Mandatum autem, quod est innocentiae necesse est multiplicari, quia 165 Buenaventura, Collationes de Decem Praceptis, collatio I, núm. 22: “In prima, dico, tabula continentur mandata ordinantia nos ad Deum; Deus autem est Trinitas, Pater, et Filius et Spiritus sanctus. Patri attribuitur maiestas, Filio veritas et Spiritui sancto bonitas. In Patre est summa maiestas humiliter adoranda; in Filio est summa veritas fideliter asserenda; in Spiritu sancto est summa bonitas sincere amanda. Sed si ista tria ex aeterna ordinatione debemus facere, tunc necesse est, in prima tabula esse tria mandata secundum ista tria appropiata tribus personis divinis. In primo quidem mandato praecipitur humilis adoratio divinae maiestatis, cum dicitur: non habebis deos alienos. In secundo mandato praecipitur fidelis assertio divinae veritatis, cum dicitur: Non assumes nomen Dei tui in vanum. In tertio praecipitur divinae bonitatis sincera dilection, cum dicitur: Memento, ut diem sabbati sanctifices. Ista sunt tria mandata primae tabulae”. El texto en Obras de San Buenaventura, ed. bilingüe, Madrid, BAC, 1948, pp. 626-628.

LA REGLA ÁUREA EN EL MUNDO MEDIEVAL 455 consistit in hoc, ut homo caveat ab offensa proximi sui. Tripliciter auten contingit offendere proximum, scilicet in animo, verbo et facto. Offensa autem in facto est tribus modis, quia potest homo offendere proximum per factum aut in persona propria, aut in persona sibi coniuncta, aut in possessione terrena. Et secundum hoc sunt tria mandata: Non occides; non moechaberis; non furtum facies. Deinde sequitur offensa in verbo, contra quam est unum mandatum, scilicet: Non falsum testimonium dices. Per falsum autem testimonium significantur omnia quae homo potest dicere contra proximum suum. Offensa autem in animo duas habet radices secundum duplicem concupiscentiam, scilicet carnis et oculorum. Contra concupiscentiam carnis est unum mandatum: Non concupisces uxorem proximi tui. Contra concupiscentiam oculorum est aliud mandatum: Non agrum neque aliquam aliam rem. Patet modo in generali, quae sint decem praecepta et penes quid accipiantur. 166 Reitera la misma idea un poco más avanzada la obra y antes de proceder a la minuciosa disección del sentido y alcance que presenta cada uno de los preceptos del Decálogo. En todo caso, la idea subyacente es clara: amor a Dios, basado en la adoración, la verdad y la absoluta bondad; amor al prójimo estructurado sobre la base de la beneficencia, primero, y la inocencia, después: Honora patrem tuum etc. Dicebam vobis, quod secundum quod anima rationalis habet ordinari ad Creatorem et ad creaturam, secundum hoc est duplex tabula, in qua lex Dei est scripta. In prima tabula continentur tria mandata ordinantia nos ad Deum, secundum tria appropriata tribus personis divinis et secundum triplicem operationem animae. In primo mandato praecipitur humilis adoratio summae veritatis, in secundo fidelis confessio summae veritatis, in tertio sincera dilectio divinae bonitatis. Ista tria mandata sunt fundamentum omnium praeceptorum Legis. Propter hoc quilibet timoratus, verax et Deo devotus tenetur ista principaliter custodire. Modo dico, quod in secunda tabula continentur septem praecepta; unum est affimativum, et alia sex sunt negativa. Ratio distinctionis est haec: quia omnia mandata reducuntur ad duo; hoc facias alii, quod tibi vis fieri; non facias alii quod tibi non vis fieri. Et iuxta hoc accipiuntur duo praecepta. Primum est innocentiae, secundum est beneficentiae, quae sunt duae partes iustitiae. 167 166 Ibidem, collatio I, núm. 23, pp. 628 y 629. Para desarrollos explicativos de los mandamientos, véase collatio V y ss. 167 Ibidem, collatio V, núms. 2 y 3, pp. 682 y 683.

454<br />

FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ<br />

con posterioridad al mismo pecado, señalando como ejemplos respectivos<br />

el amor a Dios, la comunidad de bienes y la propiedad privada.<br />

Las finalidades de las dos últimas clases son esencialmente el evitar los<br />

conflictos entre los hombres. La convivencia pacífica es el apoyo de toda<br />

su construcción jurídica. La ley natural unitaria debe aplicarse, por tanto,<br />

conforme a las circunstancias, de ahí su extraordinaria ductilidad. Vuelve<br />

al modelo bíblico del Decálogo, distinguiendo en el mismo los primeros<br />

tres preceptos, que se refieren al amor que el hombre debe profesar a<br />

Dios, 165 y los siete preceptos restantes que aluden al amor al prójimo, el<br />

cual se puede resumir en las dos variantes de la regla de oro, dos expresiones<br />

del la misma ley natural. A esas dos formas de conducta, positiva y<br />

negativa, corresponden dos clases o formas de justicia, una de inocencia<br />

que implica la abstención de cualquier ofensa al prójimo, y otra de beneficencia,<br />

la cual conlleva el obsequio, la reverencia, la preocupación y el<br />

beneficio por aquel mismo prójimo, siendo esta beneficencia preferente.<br />

El catálogo lo completa justificando las prohibiciones recogidas en los<br />

mandamientos, cuyo sustento último es el amor fraternal al otro:<br />

In secunda tabula continentur septem mandata ordinantia nos ad proximum<br />

quae significantur per duo praecepta legis naturae, scilicet: hoc facias<br />

alii, quod tibi vis fieri; non facias alii, quod tibi non vis fieri. Et secundum<br />

haec duo praecepta legis naturae accipitur duplex iustitia quarum una<br />

est innocentiae, altera beneficentiae; et secudum istam duplicem iustitiam<br />

duplex est mandatum: primum beneficentiae, alterum innocentiae. Mandatum<br />

beneficentiae est: Honora patrem tuum et matrem tuam. Hoc autem<br />

mandatum non solum est reverentiae, sed est etiam beneficii et obsequii; et<br />

non solum est in patre, immo in omnibus, qui a patre procedunt.<br />

Mandatum autem, quod est innocentiae necesse est multiplicari, quia<br />

165 Buenaventura, Collationes de Decem Praceptis, collatio I, núm. 22: “In prima,<br />

dico, tabula continentur mandata ordinantia nos ad Deum; Deus autem est Trinitas, Pater,<br />

et Filius et Spiritus sanctus. Patri attribuitur maiestas, Filio veritas et Spiritui sancto bonitas.<br />

In Patre est summa maiestas humiliter adoranda; in Filio est summa veritas fideliter<br />

asserenda; in Spiritu sancto est summa bonitas sincere amanda. Sed si ista tria ex aeterna<br />

ordinatione debemus facere, tunc necesse est, in prima tabula esse tria mandata secundum<br />

ista tria appropiata tribus personis divinis. In primo quidem mandato praecipitur<br />

humilis adoratio divinae maiestatis, cum dicitur: non habebis deos alienos. In secundo<br />

mandato praecipitur fidelis assertio divinae veritatis, cum dicitur: Non assumes nomen<br />

Dei tui in vanum. In tertio praecipitur divinae bonitatis sincera dilection, cum dicitur:<br />

Memento, ut diem sabbati sanctifices. Ista sunt tria mandata primae tabulae”. El texto en<br />

Obras de San Buenaventura, ed. bilingüe, Madrid, BAC, 1948, pp. 626-628.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!