Untitled - Revista Pensamiento Penal

LA REGLA ÁUREA EN EL MUNDO MEDIEVAL 449
Ahora bien, ¿cómo se articula la posible compatibilidad de esa regla con
el deseo que puede presentar alguien de hacer el mal y de soportarlo? ¿O
cómo disciplinar las relaciones entre los ricos y los pobres? 154 En esencia,
la regla de oro acaba reconduciendo al mandato de amar a Dios y a ese
amor de Dios que todo lo toca, y, mediante esa relación directa, todo lo
cura y todo lo recompone. 155 Acoge nuevamente esta reflexión sobre la
regla áurea en su diálogo en el filósofo, el judío y el cristiano. 156 Su rival,
154 Ibidem, § 184-195: “Quis etiam nesciat nonnumquam non uelle ipsa nobis fieri
quae non conuenit? Nec tamen ideo nos aliis ea facere debere. Vt si uelim mihi assentire
in malo, numquid aliis similiter assentire debeo ad peccandum? Saepe etiam praelato
de subiectis exigunt talia obsequia quae nequaquam conuenit eos subiectis reddere; et
pauperes a diuitibus multa sibi fieri uolunt quae minime ipsi aliis facere possunt, ut uidelicet
hoc implere queant: Quae uultis ut faciant uobis etc., nisi forte dicatur hoc non esse
generale praecptum sed his tantum hoc praecipi qui uicem beneficiorum referre possunt,
sicut et cum dicitur: Date eleemosynam uel Frange esurienti panem tuum, his tantum qui
hoc possunt iniungitur”.
155 Ibidem, § 196-213: “Vt autem breuiter obiectis respondeamus, cum dicitur Quod
tibi non uis etc., et Quae ultis ut faciant etc., sic accipi debent ut illud de iniuriis cauendis,
istud de beneficiis impendendis intelligas, ac si dicatur: Sicut te iniuriari non uis, sic ab
alienis abstine offensis; et sicut tibi in necessitatibus tuis uis misericorditer subueniri,
ita et aliis subueni, si possis, in suis. Nemo autem bonus se id posse fatetur quod sui
iuris non esse uel sibi minime conuenire credit. Cum autem Deus propter se tantum sit
diligendus, proximus autem propter Deum constat in dilectione proximi dilectionem Dei
includi, cum ipsa uidelicet sine dilectione Dei esse non possit. Vnde et cum eam describeremus,
prouide propter Deum adiecimus. Dilectio uero Dei, cum naturaliter prior sit
dilectione proximi sicut et Deus naturaliter prior est proximo, non ita e conuerso dilectionem
proximi necessario comprehendit, cum sine proximo Deus diligi sicut etiam esse
potest. Vnde bene dilectionem proximi potius quam dilectionem Dei legem adimplere
uidetur Apostolus dixisse”.
156 Reivindicando el papel del amor a Dios y al prójimo, una vez más. Cfr. Abelardo,
Pedro, Dialogus inter Philosophus, Judaeum et Christianum, col. 1.627: “Intantum vero
dilectionem Dei, ut perfecta sit diligenter lex exprimit atque amplificat, ut Deum diligendum
ex toto corde et ex tota anima et ex tota fortitudine nostra praecipiat. Proximum
vero tanquam non diligere jubemur, ut videlicet amor Dei supra nos etiam extensus nulla
mensura concludatur? Ipsos quoque advenas apud nos commorantes quasi nosmetipsos
amare praecipimur, in tantumque dilectionis sinum lex ipsa laxat ut nec ipsis inimicis
vel injuriosis desint ipsius beneficia”; y contraponiendo la Justicia natural y la positiva,
cols. 1.656-1.657. “Oportet autem in his quae ad justitiam pertinent, non solum naturalis,
verum etiam positivae justitiae tramitem non excedi. Jus quippe aliud naturale, aliud
positivum dicitur. Naturalem quidem jus est quod opere complendum esse ipsa quae omnibus
naturaliter inest ratio, persuadet et idcirco apud omnes permanet, ut Deum colere,
parentes amare, perversos punire, et quorumcunque observantia omnibus est necessaria,
ut nulla unquam sine illis merita sufficiant. Positivae autem justitiae illud est, quod ad
hominibus institutum, ad utilitatem scilicet vel honestatem tutius muniendam vel ampli-