Untitled - Revista Pensamiento Penal
Untitled - Revista Pensamiento Penal Untitled - Revista Pensamiento Penal
244 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ fracción, el desarrollo normal de sus mandatos sin que exista ninguna suerte de oposición. 145 Los textos explican también cuáles son los motivos espurios que llevan a los hombres a romper con ese orden jurídico, desde la posesión eventual por espíritus malignos (el instinto diabólico) 146 hasta la soberbia que inflama el pecho de los hombres, como dicen los Fueros y privilegios de San Juan de la Peña concedidos por Sancho Ramírez: “Si vero aliqui eorum maligno spiritu, superbiae inflati, hoc meum privilegium ausu temerario disrumpere voluerit, et praedictum sanctum locum monachosque ibi Deo famulantes inquietare praesumpserit”, para acabar reconduciendo todo al supremo juicio de Dios. 147 De todos modos, los propios autores de las normas confirmadas no pueden evitar la manifestación de una clara confianza en el ser humano, en su buena fe. 148 Ese optimismo antropológico se manifiesta de dos formas. Primeramente, porque entienden que los documentos que se tratan de salvaguardar son obra de la piedad y de la bondad, de suerte tal que cualquier hombre comprenderá que eso es lo correcto, lo que se debe hacer 149 y, en segundo lugar, porque la posibilidad de una infracción se considera 145 León IV, núm. 1.279, 1093, p. 588: “Nos uero desuper nominati super hoc factum facimus pactum et firmissimam stabilitatem, quod si aliquis ex nobis aut ex progenie uel ex consanguinitate nostra hoc factum firmamenti quod inter nos posuimus et firmauimus aduersum uso uel successores uestros insurrexerimus uel surrexerint, ut confringatur et si ne emendare noluerit, quisquis ille fuerit qui talia comiserit, habeat maledictionem patris et matris et sit exconmunicatus ab ipso episcopo qui cathedram Legionensem rexerit, et insuper pariat episcopo uel eius successoribus D solidos argenti purissimi, et tripplet uel dupplet quod calumpniauerit, et hec nostra series testamenti firmissima permaneat euo perhenni et secula cuncta, amen”. 146 Albelda-Logroño, núm. 1, 924, p. 21: “Si quis tamen ex nostris succesoribus hanc nostram conauerit conuellere deuotionem quia instintu diaboli minime fieret esse cum ipsis impiis atque incredulis quos supra memorauimus perpetuam hic et in eternum optineat diram dampnationem et sic nostrum uotum diutissime sancitum et onconuulsum permaneat” y Carracedo, núm. 3, 995, p. 27: “Si quia ausu temerario hunc factum nostrum in quacumque temporibus infringere voluerit tam regia potestas quam etiam populorum universitas temptationis diabilicas nunquema ab eo discendat et cum Juda, Domine traditore, percipiat ultionem in aeterna damnatione”. 147 Muñoz Romero, Colección, Fueros y privilegios del monasterio de San Juan de la Peña, 1090, p. 326. 148 Zaragoza, núm. 18, 1175, p. 104: “Et sicut suprascriptum est sit firmum et stabile per bonam fidem sine ingenio inter nos et posteros nostros per secula cuncta”. 149 La cesión de una iglesia por parte del abad de San Vicente de Oviedo es calificada por el redactor como “hoc benignitatis et pietatis opus”, en San Vicente Oviedo, núm. 235, 1154, p. 226.
ET CUM JUDA TRADITORE DOMINI: LENGUAJE BÍBLICO 245 en ocasiones como remota, de dificil advenimiento merced a lo anterior: nadie podrá negarse a cumplir lo que se considera plenamente ventajosa para él mismo y para la comunidad. 150 Por ese mismo motivo, se dirá que el cumplimiento reportaría toda una gama amplia de ventajas para los sometidos a los mandatos del derecho. 151 Una concesión de Sancho III de Navarra al monasterio de San Millán insiste en este extremo del escrúpulo respecto al derecho y todos los beneficios que comporta para los que se pliegan a sus mandatos: Et ipsum sanctum locum omni tempore psalmis, ymnis et canticis illustratis, caste, pio, iuste, honeste sub disciplina et regula vita sancte confessionis amodo et in eternum Domino servientes, qualiter vestris orationibus adiutus, cum trepens tuba mundum concusserit, et Christus Dominus in iudicio apparuerit, non cum edis ad sinistram, sed cum sanctis et bonis operariis ad dexteram poni ac absque formidine dominicam vocem audire merear: benite benedicti Patris mei, et sequentia, cum omnibus sanctis simulque 150 Como ejemplo de una expresión bastante empleada, San Vicente Oviedo, núm. 252, 1158, p. 243: “Si quis vero hoc factum nostrum, quod fieri minime dubitamus, frangere vel inquietare quoquo modo temptaverit, frangat Deus vires corporis ipsius, tradatque diabolo et consortibus eius cum Juda Domini proditore eiusque complicibus eternis penis igni qui non extinguitur, et vermi qui non moritur eternaliter cruciandum”. 151 León I, núm. 38, 916, p. 58: “Omnibus tamen qui ibidem ex Dei uoto bone uoluntatis concurrerint, benedictio regis secum habeat iugis et Salbatore nostro uocem audiat sue salutis, qualiter gaudeat temporibus infinitis”; Leire, núm. 86, 1069, p. 131: “Igitur omnes scire uolumus quoniam quisquis contra hec incorrigibili temeritate uenire temptauerit, ab omni consorcio christianitatis expulsus, anathematis iudicio subiacebit. Si quis uero pia ueneratione hec eadem statuta seruauerit et monasterium consilio et bonis suis iuuare et exaltare studuerit, apostolice benedictionis gratiam et eterne retributionis consequatur habundantiam”; núm. 87, 1069-1070, p. 135: “Si uero aliqui eorum maligno spiritu superbie inflati, et priuilegia apostolica et regalia decreta ausu temerario disrumpere uoluerint et locum predictum et res sibi pertinentes monachosque ibi Deo famulantes inquietare presumpserit, Deu iudex iustus qui iusticiam intemporaliter diligit, presumptores diiudicet; conseruantibus autem pax et benedictio tribuatur a Deo Patre omnipotente et Filio eius Ihesu Christo et Spiritu Sancto, amen”, y núm. 129, 1089, p. 186: “Conseruandus autem pax a Deo et misericordia presentibus ac futuris seculis conseruetur, amen”; S. Victorián Sobrarbe, núm. 89, 1095, p. 124: “Hanc ergo nostram constitutionem perpetua cupientes stabilitate teneri omnibus notum esse uolumus, quod quisquis contra eam temere uenire uoluerit, to eius christianitatis expulsus consorcio anatematis indicio subiacebit. Qui autem pia illam ueneratione seruauerit, et apostolice benedictionis gratiam et eterne remunerationis consequatur abundantiam”, y núm. 93, 1096, p. 130: “Si quis uero pia ueneratione hec eadem statuta seruauerint et monasterium consilio et bonis suis iuuare et exaltare studuerit, apostolicae benedictionis gratiam et eterne retributionis consequatur abundanciam. Amen”; Arlanza, núm. 143, 1217, p. 260: “Cunctis autem eidem loco sue iure servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premia eterna pacis inveniant, amen, amen”.
- Page 218 and 219: 194 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ tr
- Page 220 and 221: 196 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ci
- Page 222 and 223: 198 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ti
- Page 224 and 225: 200 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ La
- Page 226 and 227: 202 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ Su
- Page 228 and 229: 204 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ po
- Page 230 and 231: 206 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ La
- Page 232 and 233: 208 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ta
- Page 234 and 235: 210 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ac
- Page 236 and 237: 212 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ es
- Page 238 and 239: 214 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ li
- Page 240 and 241: 216 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ lo
- Page 242 and 243: 218 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ma
- Page 244 and 245: 220 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ te
- Page 246 and 247: 222 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ in
- Page 248 and 249: 224 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ po
- Page 250 and 251: 226 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ la
- Page 252 and 253: 228 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ cr
- Page 254 and 255: 230 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ne
- Page 256 and 257: 232 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ta
- Page 258 and 259: 234 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ no
- Page 260 and 261: 236 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ Co
- Page 262 and 263: 238 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ si
- Page 264 and 265: 240 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ Al
- Page 266 and 267: 242 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ re
- Page 270 and 271: 246 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ vo
- Page 272 and 273: 248 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ co
- Page 274 and 275: 250 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ es
- Page 276 and 277: 252 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ De
- Page 278 and 279: 254 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ te
- Page 280 and 281: 256 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ di
- Page 282 and 283: 258 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ co
- Page 284 and 285: 260 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ qu
- Page 286 and 287: 262 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ne
- Page 288 and 289: 264 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ in
- Page 290 and 291: 266 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ne
- Page 292 and 293: 268 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ Se
- Page 294 and 295: 270 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ po
- Page 296 and 297: 272 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ do
- Page 298 and 299: 274 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ di
- Page 300 and 301: 276 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ Co
- Page 302 and 303: 278 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ co
- Page 304 and 305: 280 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ in
- Page 306 and 307: 282 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ut
- Page 308 and 309: 284 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ A
- Page 310 and 311: 286 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ sy
- Page 312 and 313: 288 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ut
- Page 314 and 315: 290 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ ac
- Page 316 and 317: 292 FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ El
244<br />
FAUSTINO MARTÍNEZ MARTÍNEZ<br />
fracción, el desarrollo normal de sus mandatos sin que exista ninguna<br />
suerte de oposición. 145<br />
Los textos explican también cuáles son los motivos espurios que llevan<br />
a los hombres a romper con ese orden jurídico, desde la posesión<br />
eventual por espíritus malignos (el instinto diabólico) 146 hasta la soberbia<br />
que inflama el pecho de los hombres, como dicen los Fueros y privilegios<br />
de San Juan de la Peña concedidos por Sancho Ramírez: “Si vero aliqui<br />
eorum maligno spiritu, superbiae inflati, hoc meum privilegium ausu temerario<br />
disrumpere voluerit, et praedictum sanctum locum monachosque<br />
ibi Deo famulantes inquietare praesumpserit”, para acabar reconduciendo<br />
todo al supremo juicio de Dios. 147 De todos modos, los propios autores<br />
de las normas confirmadas no pueden evitar la manifestación de una clara<br />
confianza en el ser humano, en su buena fe. 148<br />
Ese optimismo antropológico se manifiesta de dos formas. Primeramente,<br />
porque entienden que los documentos que se tratan de salvaguardar<br />
son obra de la piedad y de la bondad, de suerte tal que cualquier<br />
hombre comprenderá que eso es lo correcto, lo que se debe hacer 149 y,<br />
en segundo lugar, porque la posibilidad de una infracción se considera<br />
145 León IV, núm. 1.279, 1093, p. 588: “Nos uero desuper nominati super hoc factum<br />
facimus pactum et firmissimam stabilitatem, quod si aliquis ex nobis aut ex progenie uel<br />
ex consanguinitate nostra hoc factum firmamenti quod inter nos posuimus et firmauimus<br />
aduersum uso uel successores uestros insurrexerimus uel surrexerint, ut confringatur et si<br />
ne emendare noluerit, quisquis ille fuerit qui talia comiserit, habeat maledictionem patris<br />
et matris et sit exconmunicatus ab ipso episcopo qui cathedram Legionensem rexerit, et<br />
insuper pariat episcopo uel eius successoribus D solidos argenti purissimi, et tripplet uel<br />
dupplet quod calumpniauerit, et hec nostra series testamenti firmissima permaneat euo<br />
perhenni et secula cuncta, amen”.<br />
146 Albelda-Logroño, núm. 1, 924, p. 21: “Si quis tamen ex nostris succesoribus hanc<br />
nostram conauerit conuellere deuotionem quia instintu diaboli minime fieret esse cum<br />
ipsis impiis atque incredulis quos supra memorauimus perpetuam hic et in eternum optineat<br />
diram dampnationem et sic nostrum uotum diutissime sancitum et onconuulsum permaneat”<br />
y Carracedo, núm. 3, 995, p. 27: “Si quia ausu temerario hunc factum nostrum<br />
in quacumque temporibus infringere voluerit tam regia potestas quam etiam populorum<br />
universitas temptationis diabilicas nunquema ab eo discendat et cum Juda, Domine traditore,<br />
percipiat ultionem in aeterna damnatione”.<br />
147 Muñoz Romero, Colección, Fueros y privilegios del monasterio de San Juan de la<br />
Peña, 1090, p. 326.<br />
148 Zaragoza, núm. 18, 1175, p. 104: “Et sicut suprascriptum est sit firmum et stabile<br />
per bonam fidem sine ingenio inter nos et posteros nostros per secula cuncta”.<br />
149 La cesión de una iglesia por parte del abad de San Vicente de Oviedo es calificada<br />
por el redactor como “hoc benignitatis et pietatis opus”, en San Vicente Oviedo, núm.<br />
235, 1154, p. 226.