24.01.2013 Views

Francisco Garay - Bizkaiko Batzar Nagusiak

Francisco Garay - Bizkaiko Batzar Nagusiak

Francisco Garay - Bizkaiko Batzar Nagusiak

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

28 <strong>Francisco</strong> de <strong>Garay</strong> Lehenengo euskal exploratzaile gailena<br />

“...viéndose los caciques mui trabajados, por la carga de los tributos, manifestaron al<br />

Almirante que ácia la parte del Sur havía buenas minas de oro, que embiase sus christianos<br />

a buscarlo; y como importaba al Almirante descubrir mucho de esto, para conservar<br />

su crédito, i venía en buena ocasión, que estaba determinado de ir a Castilla, embió a<br />

<strong>Francisco</strong> de <strong>Garay</strong> y a Miguel Díaz, con alguna gente, i las guías, que dieron los indios.<br />

Fueron a la Isabela a la fortaleza de la Magdalena, i de allí a la Concepción, todo por la<br />

Vega Real: pasaron un puerto de dos leguas: asomaron a otra vega, cuyo señor se llamaba<br />

Bonao: pasaron algunas leguas por las lomas del Bonao: llegaron a un río grande, llamado<br />

Hayna, mui fértil, donde les dixeron que havía mucho oro, i en todos los arroios, i así lo<br />

hallaron por cierto, que un trabajador podía sacar cada día tres pesos, i más; i a estas<br />

minas llamaron de San Christoval, por vna fortaleza que el Almirante dexó ordenado que<br />

se hiciese en ellas; i después se llamaron las Minas Viejas...” 23<br />

<strong>Garay</strong>en eta Auxen urre-meatzetatik zortzi legoatara, gutxi gorabehera, Nueva Isabela<br />

(gaur egungo Santo Domingo, Dominikar Errepublikako hiriburua) fundatu zen, 1496ko<br />

abuztuaren 4an. Egile askoren ustez, <strong>Garay</strong>ek eta Auxek aukeratu zuten kokalekua.<br />

1498. urtearen ondorengo urteetan ari dira <strong>Garay</strong>i buruz kronikak, hain zuzen ere, Kristobal<br />

Kolon hirugarren bidaian itzuli zen urteetan. Kronika gutxi daude, baina adierazgarriak<br />

dira, eta almirantearen seme eta <strong>Garay</strong> ongi ezagutu zuen Hernando Koloni zor<br />

dizkiogu.“Historia del almirante” liburuan, <strong>Francisco</strong> Roldánek Kolonen kontrako matxinadako<br />

buru ibili zenean (kolonia bi bandotan banatu zuena) kontatzen duenean,<br />

<strong>Garay</strong> Kolonekin leial izaten jarraitzen zuen horietakoa zela esaten du, eta nolabaiteko<br />

protagonismoa ematen dio “La Española”ko eskribau -edo notario- tituluagatik (almiranteak<br />

1499. urtean eman ziona). 1499ko urtarrileko aipua da, Kolonek matxinatuak<br />

jasotzeko bidali zituen bi karabeletako bateko agintea eman zionean 24 . Berehalaxe aipatuko<br />

zuen, Roldánen matxinoek <strong>Francisco</strong> de <strong>Garay</strong> izeneko notario baten aurrean<br />

protestatu zutela idatzi zuenean: “ante un notario llamado <strong>Francisco</strong> de <strong>Garay</strong>, que después<br />

fue gobernador de Pánuco y Jamaica” 25 . Berri hori Frai Bartolomé de Las Casasek<br />

berretsi zuen,“Historia de las Indias” notario izendatu zutela aipatu zuelako: “<strong>Francisco</strong><br />

de <strong>Garay</strong>, a quien dio poder y crió para esto el Almirante por escribano” 26 . Esan dezakegu,<br />

beraz, Mundu Berrian jardun zuen lehenengo eskribaua izan zela <strong>Francisco</strong> de <strong>Garay</strong>.<br />

Hurrengo agiri-erreferentziek <strong>Garay</strong> merkatariaren aurrean kokatuko gaituzte, urte<br />

gutxitan Ameriketako pertsonarik aberatsena izatera iritsi zen gizonaren lehen enpresa-urratsetan,<br />

hain zuzen. Inbertsioak nola bideratu zituen esaten digute agiriek, baita<br />

23 HERRERA Y TORDESILLAS, ANTONIO DE. “Historia general de los hechos de los castellanos en las islas y tierra firme del mar océano”,<br />

I. hamarkada, II. liburua.<br />

24 COLON, HERNANDO. “Historia del almirante Cristóbal Colón”. II. liburukia, 107. or. 1499ko urtarrilean Kolonek <strong>Garay</strong>i “Santa Clara” karabelaren<br />

agintea eman zion; bestea, “la Niña”, Pedro de Aranak zuzendu zuen.<br />

25 Berdin. 108-9. orr.<br />

26 LAS CASAS, FRAY BARTOLOMÉ DE. “Historia de las Indias”, I. liburukia, 621. or.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!