Francisco Garay - Bizkaiko Batzar Nagusiak

20 Francisco de Garay Lehenengo euskal exploratzaile gailena
go, en la isla Española, naturales que fueron el dicho mi padre del valle de Sopuerta en
la Encartación de Biscaya, en la Montaña, y la dicha mi madre del reino de Portugal.” 15
Erreferentzia ukaezina da, suposizioak berretsi dituena eta bertute askoren artean,
Sopuertako kontzejuak bertoko semerik unibertsalena ahanzturatik berreskuratzea
ahalbidetzea duena. Datu ezezaguna argitu ondoren, orain, bertan sortzeagatik zor
zaion loria eskatu behar du, baita, aurkitzaileen artean ohizkoa ez izateagatik nabarmendu
behar den nolakotasuna bere baitan gertatu zela aprobetxatu ere: kronikarien
oroimenean “pertsona zintzo” bezala geratzea.
1598. urtean, Sopuertako Garay leinu-etxearen ondorengoetako batek, Santiago de
Garay izenekoak, kaparetasun-frogaketa egin zuen errege-zerbitzuak arma-gizon
onar zezaten. Agiri horri esker badakigu leinu-etxe hori kontzejuko nagusienetako bat
izan zela eta bertoko ohorezko karguen herena izateko eskubidea zuela: “…la dicha
casa e torre de Garay, sita en el dicho conçejo de Sopuerta de las Encartaçiones, la qual
dicha casa y los dichos desçendientes della an seido y son notorios hixos dalgo (…), es
linaxe y apellido sobre sí, que de tiempo ynmemorial a esta parte a tenido e tiene el terçio
Garaytarren leinuaren dorrea, Sopuertan.
15 Ikusi: Eranskina, 9. agiria.