Francisco Garay - Bizkaiko Batzar Nagusiak

148 Francisco de Garay Lehenengo euskal exploratzaile gailena
XIX. KAPITULUA
Garayen Andre Maria
Gareyen bizitzan beste hainbatetan gertatu zen bezala, horren heriotzarekin batera,
itxuraz garrantzi gutxi izan zuen baina hemen jasotzeko nahiko iradokigarria izan zen
gertaera bat gertatu zen, zeren eta Amerikako Andre Mariaren gurtzaren sartzailetzat
-behintzat, zeharkakoa- hartzeko balio baitu.
Dirudienez, Garayek Andre Mariaren imajina bat eraman zuen berekin Mexikora,
eta Bernal Díez del Castilloren aburuz, frai Bartolomé de Olmedori oparitu zion
bizitzaren azken unetan. Ondoren, imajina horrek ospe handia lortu zuen indiarren
artean:“Se ocupaba el fray Bartolomé de Olmedo en predicarles la santa fe a los indios,
e decía misa en un altar que hicieron, en que pusieron una cruz, que la adoraban
ya los indios, como miraban que nosotros la adorábamos; e también puso el fraile una
imagen de la Virgen que había traído Garay e se la dio cuando muriera; era pequeña,
mas muy hermosa, e los indios se enamoraban de ella, y el fraile les decía quien era y
ellos la adoraban” 181 .
Frai Bartolomé de Olmedo 1524an hil zen, Garay hil eta urte bat geroago, eta Andre
Mariaren imajina Alonso de Zuazo lizentziatuaren eskuetara igaro zen. Rodrigo Martínez
Baracs irakaslearen ustez, Zuazok indiarrei eman zien, gurtu zezaten eta beren idoloak
ahantz zitzaten, eta indiarrek gogo onez onartu zuten, lehenago adierazi dugun
mirespen eta maitemina -“enamoramiento”- zirela eta 182 .
Martinez Baracs americanistaren -Ameriketako hizkuntzak eta kulturak ikertzen zituen
pertsona- ustez, imajina hark, 1572an Pedro Ochartek paperean inprimatu zuen Andre
Maria arrosariokoaren antza izan lezake, eta egungo Tepeyaceko Guadalupeko Andre
Mariaren ezaugarri ikonografi koak omen zituen. Azken fi nean, Garayek Espainian
eskuratu zuen Extremadurako Andre Mariaren kopia zen: “Por cierto, debe recordarse
que Francisco de Garay, quien trajo la imagen, pasó a Indias en el segundo viaje de don
Cristóbal Colón, de 1493, durante el cual se descubrió la isla de Guadalupe. Dícese que
esta segunda isla fue así bautizada a petición de los frailes jerónimos, guardianes del santuario
extremeño de Guadalupe, que visitó Colón para agradecer a Dios haberlo salvado
en la tormenta de fi nes de su primer viaje. Es posible que Garay haya formado parte de la
comitiva de Colón en su visita al santuario de Guadalupe (…). En 1511 recibió el asiento
181 VEDIA, ENRIQUE DE, “Historiadores primitivos de Indias”, Madril, 1862. II. liburukia, 222. or.
182 MARTÍNEZ BARACS, RODRIGO, “Manifestaciones religiosas en el mundo colonial americano: La Virgen del licenciado Zuazo”, Mexiko,
1997, 293. or. eta hurrengoak.