Francisco Garay - Bizkaiko Batzar Nagusiak
Francisco Garay - Bizkaiko Batzar Nagusiak
Francisco Garay - Bizkaiko Batzar Nagusiak
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
144 <strong>Francisco</strong> de <strong>Garay</strong> Lehenengo euskal exploratzaile gailena<br />
XVIII. KAPITULUA<br />
<strong>Garay</strong> ostean<br />
Cortés, <strong>Garay</strong>ek berekin zuen arriskua konpondu eta gero, askatasuna eman zion jendeari,<br />
nahi zuena etxera itzul zedin eta nahi zuenak berarekin bat egin dezan. Gehienek<br />
etxera itzultzea erabaki zuten. Juan de Grijalva Kuba irlara joan zen, bertan bere<br />
etxaldea zuelako, Cortések oparitu zizkion urrezko 2.000 pesorekin.<br />
Espainian Pánucon gertatutakoa ezagutu zenean, nahasmen handia egon zen; koroak<br />
ere agertu zuen nolabaiteko zehaztugabetasuna, duda-mudatan, lurralde hartako<br />
gobernadore Cortés izendatu behar zuen ala ez. Azkenik, erregea, Cortésen<br />
goranahi ikaragarriaren beldur zenez, zuhurtzia nagusitu zen eta 1525ean, “río de<br />
Pánuco e Vitoria <strong>Garay</strong>ana” lurraldearen gobernaketa Nuño de Guzmani eman zion.<br />
Luis Ponce de León egoitza-epaile izendatu zuten eta Cortési egindakoaren argibideak<br />
eskatzeaz arduratuko zen, baina Mexikora iritsi bezain laster hil zen, capirotada<br />
ezagunagatik pozoituta.<br />
Cortésen beste etsai handia, Diego Velázquez, 1524ko ekainaren 11n hil zen, Kuban.<br />
<strong>Garay</strong> eta Velázquez gabe, bidea erabat garbituta geratu zitzaion Cortési. Inork ez daki,<br />
<strong>Garay</strong>ek eta Velázquezek Cortési argibideak eskatzeko aukera izan balute Espainiako<br />
justiziaren erantzuna zein izango zatekeen.<br />
Antonio de <strong>Garay</strong>en eta Catalina Pizarroren hitzartutako ezkontzari dagokionez,<br />
1530ean oraindik zegoen indarrean kontratua, egun haietan Hernan Cortések<br />
idatzi zituen gutun batzuetatik ondorioztatzen denez. Hala ere, arazoak zeuden<br />
<strong>Garay</strong>en ondorengo ahaideekin, zeren eta, 1530. urtean, Antonio de <strong>Garay</strong>ek auzi<br />
bat 178 jarri zion Cortési eta hurrengo urtean, Amador de <strong>Garay</strong>ek, <strong>Francisco</strong> de <strong>Garay</strong>en<br />
seme gazteenak, Cortés, berak nahi zuen tokira joateko libre uztera behartzen<br />
zuen errege-zedula lortu zuen, Cortések bere etxean zuelako eta ez ziolako<br />
etxetik irteteko baimenik ematen 179 . Eta 1533. urtean, Antonio de <strong>Garay</strong>ek beste<br />
errege-zedula bat lortu zuen, Nueva Españako Auzitegiko epaileek (oidores) aitak<br />
hil zenean utzi zituen ondasunez (Cortések zituenak) berari zor zitzaiona eman<br />
zezatela 180 . Azkenean, Cortésen testamentuan (1547an sinatua), Catalina Pizarro<br />
-Catalina Pizarroren eta bere alaba- ezkongabe bezala aipatzen du; beraz, hitzartutako<br />
ezkontza hura ez zen inoiz burutu.<br />
178 A.G.I. MÉXICO,1088,L.1. F.205R-206R,<br />
179 A.G.I. MÉXICO,1088,L.1Bis, F.139V.140R.<br />
180 A.G.I. MÉXICO,1088.L.2,F.193V-194R. 1533. urtea. Lehenago beste errege-zedula bat eman zen zentzu berekin, 1531n (Ibid. L.1Bis,<br />
F.140R.141R).