24.01.2013 Views

Francisco Garay - Bizkaiko Batzar Nagusiak

Francisco Garay - Bizkaiko Batzar Nagusiak

Francisco Garay - Bizkaiko Batzar Nagusiak

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

134 <strong>Francisco</strong> de <strong>Garay</strong> Lehenengo euskal exploratzaile gailena<br />

posatu zuen eta biak ados jarri ziren. Cortések kapitainak, soldaduak eta behar izango<br />

zuena promestu zizkion, Las Palmas ibaira lurraldea baketzera eta jendeztatzera joateko.<br />

Bernal Díaz del Castilloren iritziz, <strong>Garay</strong>ek hau uste izan zuen: “así como lo había<br />

capitulado y ordenado Cortés, lo cumpliría” 160 .<br />

Gauzak horrela zeudela, berri bat iritsi zen:<br />

lurralde hartako indiarrek <strong>Garay</strong>en gizonei<br />

eraso egin zieten eta ahal beste hil zituzten.<br />

Handik gutxira, <strong>Garay</strong> hil zen: “yendo una<br />

noche de Navidad del año mill e quinientos y<br />

veinte y tres juntamente con Cortés a maitines,<br />

después de vueltos de la iglesia almorzaron con<br />

mucho regocijo, y desde aquí a una hora, con el<br />

aire que le dio al <strong>Garay</strong> y él que estaba de antes<br />

maldispuesto, le dio dolor de costado con grandes<br />

calenturas; mandáronle los médicos sangrar<br />

y purgáronle, y de que vían que arreciaba<br />

el mal le dijeron que confesase y hiciese testamento,<br />

lo cual luego hizo; dejó por albacea a<br />

Cortés, y después de haber recibido los Santos<br />

Sacramentos, dende a cuatro días que le dio<br />

el mal dio el alma a Nuestro Señor Jesucristo<br />

que la crió, y esto tiene la calidad de la tierra<br />

de México, que en tres o cuatro días mueren de<br />

aquel mal de dolor de costado…” 161 .<br />

Ikusi dugunez, Díaz del Castillorentzat <strong>Garay</strong>en heriotza naturala izan zen, baina bere<br />

adierazpena ez dator bat Cortési <strong>Garay</strong> pozoitzea leporatu zioten ahots askorekin. Egoitza-prozesuan<br />

aurkeztu ziren lekuko batzuek, Cortések <strong>Garay</strong> pozoitu zuela uste zuten,<br />

eta beste pertsona batzuekin gauza bera egin zuela. Esaterako, Luis de Cárdenasek, heriotza<br />

hau ez ezik beste batzuk ere leporatzen dizkio, capirotada metodo bizkorraz 162 :<br />

“no me maravillaré porque Hernando Cortés enbie al presidente e oydores en pos de Luys<br />

Ponçe e Françisco de <strong>Garay</strong> con la capirotada, y del thesorero Alderete y de su muger Catalina<br />

Suares, porque de aquesto bive Hernando Cortés” 163 .<br />

Juan de Burgosek hau adierazi zuen: “oyó dezir públicamente, e a la sazón que pasó se tenía<br />

por público e notorio, quel dicho Fernando Cortés mató a <strong>Francisco</strong> de <strong>Garay</strong> capitán de su<br />

magestad, después de traydo preso a esta cibdad de México, en una capirotada…” 164 .<br />

160 DÍAZ DEL CASTILLO, BERNAL. “Historia verdadera…”, CLXII. Kapitulua.<br />

Aztekak “Mendoza Kodizea” deritzonean irudikatuta. Kodize<br />

hori Antonio de Mendoza birrerregeak agindu zuen<br />

egiteko, Carlos I-ari oparitu ahal izateko, XVI. mendearen<br />

erdialdean.<br />

161 Ibid.<br />

162 Capirotada Mexikoko postre tipikoa da, espainolek sartu zutena: ogiz, gaztaz, saldaz eta arrautzez egindako gozokia. Badago beste<br />

capirotada bat, haragizkoa. Bestea, bijiliako platera da.<br />

163 A.G.I. PATRONATO,16,N.2,R.6.<br />

164 TOUSSAINT, MANUEL. “La conquista del Pánuco”. 100. or.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!