apoio social e hipertension arterial esencial - Universidade de Vigo

3.6. ESTRÉS AMBIENTAL E REACTIVIDADE CARDIOVASCULAR
Tense investigado en diferentes modelos a relación entre o estrés ambiental que sofren as
persoas e a súa relación coa presión arterial. No noso estudio rexistramos a presencia dos
factores estresantes que presentan os pacientes durante o seguimento coa escala de
acontecementos vitais estresantes deseñada por Holmes e Rahe, que é a de maior difusión na
bibliografía, estando validada en España e adaptada para o seu uso en Atención Primaria de
Saúde.
Así, os pacientes que referiron AVE por encima de 150 Unidades de Cambio Vital (LCU)
durante os 13 meses de seguimento presentaron un incremento significativo da tensión arterial
sistólica de casi 11 mmHg fronte ós pacientes con AVE de menor intensidade. O 35% de
variación nos cambios da tensión arterial ó longo do noso estudio pode ser explicado pola
presencia dos AVE. O punto de corte dos AVE en 150 LCU é o referido polos autores da escala
como o umbral sobre o cal estes eventos estresantes poden afectar a saúde. Corresponde co
percentil 90 da nosa mostra, non encontrando significación estatística respecto doutros percentís.
Para a presión arterial diastólica, detectamos, a mesma tendencia a un incremento nos individuos
que presentaron AVE de alto impacto, pero non chega a acadar significación estatística.
A relación entre o estrés ambiental agudo e a reactividade cardiovascular observouse en
modelos animais, fundamentalmente en monos; e tamén en estudios de laboratorio en persoas
sometidas a probas de cálculo aritmético, exercicios isométricos e batería de preguntas. En
estudios epidemiolóxicos tras desastres naturais (terremotos) ou outros factores estresantes como
tras actos terroristas, tamén se puido comprobar o efecto do estrés sobre o aparato cardiovascular
humano 34 .
Onde se ten estudiado máis extensamente o estrés crónico é no relacionado co ambiente
laboral. Así, nunha recente revisión, Pickering e colaboradores 42 conclúen que o estrés laboral
122