apoio social e hipertension arterial esencial - Universidade de Vigo

2.2.3. Medida da adherencia ó tratamento farmacolóxico
Segundo o VI Informe do Comité Conxunto Americano (JNC) 55 , a causa principal de
control inadecuado da hipertensión arterial é o incumprimento do tratamento ó longo prazo. Por
iso, para mellorar o control desta enfermidade é necesario identificar ós pacientes non
cumpridores. Sen embargo, medir o cumprimento non é fácil, pois calquera dos métodos
disponibles presenta múltiples problemas.
Os métodos de medición do cumprimento máis exactos son os métodos directos, pero son
custosos, sofisticados e polo tanto están fóra do alcance da práctica clínica. Os métodos
indirectos, por seren máis sinxelos e baratos, son os máis utilizados, pero presentan os
inconvenientes de non ser totalmente obxectivos e de identificar só a unha parte dos non
cumpridores. Ningún método, directo ou indirecto, está exento de limitacións, pois ningún deles
engloba todos os aspectos que inflúen no cumprimento. O método ideal non existe.
No noso estudio, eliximos os métodos indiretos para medir a observancia pola súa
viabilidade práctica. En estudios de investigación clínica, o reconto de comprimidos está aceptado
pola maioría dos autores como eficaz para a súa aplicación nas condicións reais da práctica
clínica. O maior inconveniente deste método é que asume que os comprimidos que faltan no
envase tomounos o paciente, feito este que pode ser non sempre certo. Para controlar e mellorar
os resultados deste método, propúgnase realiza-la contaxe de comprimidos por sorpresa no
domicilio do paciente. Isto non se puido efectuar no presente estudio, realizando o reconto no
consultorio, aproveitando unha das visitas e coa xustificación de realizar un estudio sobre a
caducidade dos fármacos. É posible que, por este feito, teñamos acadado unha escasa porcentaxe
de malos cumpridores (11.5%) , en contraste coa bibliografía. Este fenómeno, coñecido como
efecto Hawthorne 98 , consiste en que o propio feito de participar nun estudio e interesarse por
un colectivo de suxeitos pode dar lugar a un estímulo de actitudes preventivas por parte do
paciente, que pode interferir ou modificar o efecto estudiado.
104