+ Descargar revista nº 24 (PDF) - Centro Gallego de Vitoria Gasteiz

Vicente Touzón
Cando eu era neno escoitei moitas historias
dos escapados, que os maiores
contaban a carón da lareira durante
os duros invernos. A longa e accidentada Serra
do Caurel foi refuxio de algúns deles.
O Foucellas
Lembro que falaban
moito de Foucellas;
circulaban historias e
lendas que quizáis
tiñan pouco que ver
coa realidade.
Foucellas (Benigno
Andrade García) foi
nado en outubro de 1908 en Foucellas, Cabrui,
(Mesía), morreu executado o día 26 de xullo de
1952 en A Coruña.
Foi posiblemente o escapado con máis sona
de Galicia, coñecido polo alias nas catro provincias
galegas. "uno de los guerrilleros más
temidos y más célebre, o uno de los bandoleros
más audaces y crueles, según como se mire",
segundo palabras de Daniel Sueiro.
Dicían que era moi astuto e tiña un especialísimo
olfato para detectar a presencia da Garda
Civil, o cal lle permitiu saír ileso de matanzas e
emboscadas. Outra características súa era o seu
carácter extrovertido e tamén era moi mullereiro,
a súa caída estivo relacionada con isto.
A parte de valente, era moi indisciplinado, e
por iso, parece ser que Gómez Gayoso e
Seoane Sánchez decidiran axusticialo, pero
Foucellas desapareceu esperando tempos
mellores e non deron con el.
Chegou a ser xefe da V agrupación
Os escapados
13
(Pontevedra), cunha ducia de homes a cargo
seu. Din que a un da partida, Asturiano, cortoulle
a cabeza diante dos compañeiros ao decatarse
de que quería desertar.
Foucellas era amigo dos disfraces, disfrazouse
de cura, de garda civil, de muller...
Cóntase que unha vez escribiulle unha carta
ao alcalde de Silleda esixíndolle 80.000 pesetas,
as cales debería ter na súa casa os últimos cinco
días dese mes, o alcalde entregoulle a carta ao
sarxento da Garda Civil, e este con cinco gardas
máis custodiaron a casa co diñeiro. Foucellas
entrou pola porta disfrazado de garda civil,
acompañando a un comandante e un tenente;
así logrou coller o diñeiro diante os narices dos
gardas e o alcalde.
Chegou un tempo en que se realizaban atracos
á mesma hora e o mesmo día, e todos eran
atribuidos a Foucellas. Sen embargo, o máis
buscado por entón, parecía desapareceer no
aire. Aínda nese tempo ousaba ir a Coruña para
ver algún partido do Deportivo.
O día 9 de marzo de 1952 Foucellas foi capturado
vivo cando se dirixía a un río para afeitarse,
preto de Betanzos.
Foi executado na Coruña o día 26 de xullo
de 1952.