santurtzi - Bizkaiko Batzar Nagusiak

35
Forjaketa Artistikoa Bizkaiko Enkarterrin
Portugaleteko Andra Maria elizan burdin hesi bat dago kanpoan, eta hesi horrek sakristiako
baoetako bat ixten du. Burdin hesi soil horrek barrote sendoak ditu –sekzio zilindrikokoak–,
eta lodiera handiko pletinak gurutzatzen dituzte. Adibide honen bakuntasuna eta, neurri batean,
arruntasuna gorabehera, deigarria da barroteen eta pletinen garapen bikaina (16. irud.).
Bestalde, Klaratarren Balmasedako komentua da, burdin hesiei dagokienez, ugaritasun handienekoa.
Hala, komentuetako ohiko burdin hesiak dauzkagu bertan, hau da, karratutxo trinkoko
barroteak dira, eta gurutzatzean sare itxi-itxia osatzen dute (1.278. irud.); beste burdin hesi
batzuetan madari-barroteak dira nagusi (1.287. irud.) eta, azkenik, burdin hesi bitxi bat ere
badago, sekzio karratuko barrotez osatua, izan ere, sekzioa murriztu egiten da ertzetarantz eta
karratutxo biratuz amaitzen dira (1.283. eta 1.284. irud.).
Zalantzarik gabe, Enkarterriko erlijio-eraikin guztiek dituzte kanpoko burdin hesiak, baina ez
dute inolako berritasunik eskaintzen orain arte esan dugunarekiko. Hala ere, Artzentaleseko
San Migel elizako burdin hesia aipatu behar da, bitxia delako, karratutxo biratuko eta gurutzatutako
barrotez egindakoa da eta (1.399. eta 1.400. irud.).
Barruko burdin hesiak
Enkarterriko eliza batzuetan kaperak ixteko barruko burdin hesiak daude. Zalantzarik gabe,
barruetako burdin hesiak forjaketa artistikoko piezarik garrantzitsuenak dira, bai tamainagatik,
bai kalitateagatik. Ziurtasun osoz, profesionaltasun handiko egileek egindakoak dira guztiak.
Seguruenik, hori izango da pieza horien garai artistiko bakoitzeko irudi artistikoen diseinuaren
purutasunerako arrazoia.
Portugaleteko Andra Maria elizako Santiago kaperako multzoa da onena eta zaharrena (21. eta
22. irud.). Burdin hesi hori 1569an datatuta dago, eta Guiot de Beaugrantek egin zuela uste da.
Polikromatua da eta frisoan azken jabearen izena –Sr. Gorostiza– eta azken zaharberritzearen
data (1895) agertzen dira. Burdin hesia hareharrizko zokalo batean dago bermatuta, ondo landutako
kartela eta guzti (31. irud.).
Barrote-gorputza orburu bikoitzeko barrotez osatuta dago. Atea zutabe biren artean dago,
eta beste bi zutabe daude ertzen aldamenean (28. irud.). Zutabeen beheko partea xafla bozelduz
estalita dago, zeinak aingeru guardakoak, maskarak eta kartelak dituen irudikatuta,
ugaritasun sentsazioa emateko jakinduria handiz konbinatuta (30., 32. eta 33. irud.). Zutabeen
fusteak ildokatuak dira eta kapitelak korintoarrak, xaflan bikain egindako orriekin eta
kiribildurekin (28. eta 29. irud.).
Kaperara sartzeko atearen gainean kartela bat (sustatzaileen ezkutu polikromatua hartzeko
beharbada) eta landare irudiak daude (37-39. irud.). Burdin hesiak gailurreria bat dauka gainean,
moldura arkitektoniko eta guztiko friso baten gainean bermatuta (25. irud.). Gailurrerian
flameroak (34. irud.), maskaroiak (27. irud.) eta orbel begetaleko irudiak (35. irud.) daude.
Santiagoren gurutzea da, gurutziltzatu batekin batera jarrita, irudi nagusia (26. irud.). Era be-