santurtzi - Bizkaiko Batzar Nagusiak

More documents

Recommendations

Info

Juan de Amesti Mendizabal Barruko ateak Eliza barruetako ateak eraikin zibiletakoen antzekoak dira, eta panelatuak dira hauek ere [Zallako Mella auzoko elizako sakristiako atea (777. irud.) eta Balmasedako Santa Klara komentuko (1.301. irud.) eta Gordexolako Santa Isabel komentuko (1.044. irud.) ateak]. Hala ere, badago salbuespen aipagarririk. Esate baterako, Artzentaleseko San Migel elizak sakristiarekin komunikatzeko ate bat dauka erretaulan bertan (1.409. eta 1.410. irud.). Ate horrek landare irudi barroko bat dauka tailatuta, oso errekargatua. Bestalde, Villapaterna Kondearen Jauregiko (Karrantza) kaperaren sakristiako atea intxaurrondo-egurrezkoa da, eta diseinuaren originaltasunagatik nabarmentzen da. Horrez gain, badu beste bitxitasun bat ere, hau da, bi aldeetatik dagoela landuta (1.761. fig). Batak zein besteak hiruna bisagra dituzte, eta Karrantzakoak maratila bikaina ere badu. Ate batzuek eraikin zibiletakoen antzeko heldulekuak zituzten (1.313., 1.407. eta 1.751. irud.). Atal honetan, diseinuaren originaltasunagatik, Gordexolako Santa Isabel komentuko gelaxkaateko heldulekua azpimarratu behar da, izan ere, XVI. mendeko altzari batzuetako heldulekuen oso antzekoa da (1.046. irud.). Gordexolako Santa Isabel komentuko gelaxka-ateetako kisketen, bisagren eta sarraila-begien formetan dagoen ugaritasuna azpimarratu behar da (1.036-1.057. irud.). Beste pieza interesgarri bat Balmasedako Santa Klara komentuko bi orriko ate bateko sarraila konkordun eta guztiko atalaga da (1.315. irud.). Kanpoko burdin hesiak Ez daukate aztertu berri ditugun eraikin zibilekiko berritasunik. Oro har, Enkarterriko erlijioeraikinetako burdin hesiak ez dira eraikinen hormetatik kanpora irteten, baina forma ugaritasun handiagoa dago. Horri dagokionez, Somorrostroko San Juan elizako burdin hesiak salbuespena dira, izan ere, hegaldunak dira. Burdin hesi horiek madari bikoitzeko barroteak dituzte eta gailur bat. Gailur horretako elementu nagusia gurutze bat da, lis-lore itxurako erremateekin eta S formako bi eskema ditu alboetan (284-286. irud.). Zalantzarik gabe, kanpoko burdin hesirik garrantzitsuena La Mellako San Antonio kapera ixten duena da (770. eta 772. irud.). Multzo hori Antonio de Urrutia y Salazar jaunaren alargunak agindu zuen 1700. urte inguruan, familiako panteoia izan zedin. La Mellako multzoak bertatik nahiko gertu dagoen El Berronekoa (Burgos) dakarkigu gogora (1.930. irud.), izan ere, biek dute jauregi barroko bat eta kapera erantsi bat, zeinak sarrera burdin hesi baten bidez duen. La Mellako kaperako burdin hesiak madari bikoitzeko barroteak ditu, eta hiru gorputzek osatzen dute; azkena erdizirkularra da eta bi kartela eta panela bat ditu (773. eta 775. irud.). Ermita hori Urrutia Jauregiaren aurrez aurre dago, eta erretaula barroko bat dauka, San Antonioren omenezkoa, baita Antonio de Urrutia jaunaren figura otoizlari bat ere, hareharriz egindakoa. 34
35 Forjaketa Artistikoa <strong>Bizkaiko</strong> Enkarterrin Portugaleteko Andra Maria elizan burdin hesi bat dago kanpoan, eta hesi horrek sakristiako baoetako bat ixten du. Burdin hesi soil horrek barrote sendoak ditu –sekzio zilindrikokoak–, eta lodiera handiko pletinak gurutzatzen dituzte. Adibide honen bakuntasuna eta, neurri batean, arruntasuna gorabehera, deigarria da barroteen eta pletinen garapen bikaina (16. irud.). Bestalde, Klaratarren Balmasedako komentua da, burdin hesiei dagokienez, ugaritasun handienekoa. Hala, komentuetako ohiko burdin hesiak dauzkagu bertan, hau da, karratutxo trinkoko barroteak dira, eta gurutzatzean sare itxi-itxia osatzen dute (1.278. irud.); beste burdin hesi batzuetan madari-barroteak dira nagusi (1.287. irud.) eta, azkenik, burdin hesi bitxi bat ere badago, sekzio karratuko barrotez osatua, izan ere, sekzioa murriztu egiten da ertzetarantz eta karratutxo biratuz amaitzen dira (1.283. eta 1.284. irud.). Zalantzarik gabe, Enkarterriko erlijio-eraikin guztiek dituzte kanpoko burdin hesiak, baina ez dute inolako berritasunik eskaintzen orain arte esan dugunarekiko. Hala ere, Artzentaleseko San Migel elizako burdin hesia aipatu behar da, bitxia delako, karratutxo biratuko eta gurutzatutako barrotez egindakoa da eta (1.399. eta 1.400. irud.). Barruko burdin hesiak Enkarterriko eliza batzuetan kaperak ixteko barruko burdin hesiak daude. Zalantzarik gabe, barruetako burdin hesiak forjaketa artistikoko piezarik garrantzitsuenak dira, bai tamainagatik, bai kalitateagatik. Ziurtasun osoz, profesionaltasun handiko egileek egindakoak dira guztiak. Seguruenik, hori izango da pieza horien garai artistiko bakoitzeko irudi artistikoen diseinuaren purutasunerako arrazoia. Portugaleteko Andra Maria elizako Santiago kaperako multzoa da onena eta zaharrena (21. eta 22. irud.). Burdin hesi hori 1569an datatuta dago, eta Guiot de Beaugrantek egin zuela uste da. Polikromatua da eta frisoan azken jabearen izena –Sr. Gorostiza– eta azken zaharberritzearen data (1895) agertzen dira. Burdin hesia hareharrizko zokalo batean dago bermatuta, ondo landutako kartela eta guzti (31. irud.). Barrote-gorputza orburu bikoitzeko barrotez osatuta dago. Atea zutabe biren artean dago, eta beste bi zutabe daude ertzen aldamenean (28. irud.). Zutabeen beheko partea xafla bozelduz estalita dago, zeinak aingeru guardakoak, maskarak eta kartelak dituen irudikatuta, ugaritasun sentsazioa emateko jakinduria handiz konbinatuta (30., 32. eta 33. irud.). Zutabeen fusteak ildokatuak dira eta kapitelak korintoarrak, xaflan bikain egindako orriekin eta kiribildurekin (28. eta 29. irud.). Kaperara sartzeko atearen gainean kartela bat (sustatzaileen ezkutu polikromatua hartzeko beharbada) eta landare irudiak daude (37-39. irud.). Burdin hesiak gailurreria bat dauka gainean, moldura arkitektoniko eta guztiko friso baten gainean bermatuta (25. irud.). Gailurrerian flameroak (34. irud.), maskaroiak (27. irud.) eta orbel begetaleko irudiak (35. irud.) daude. Santiagoren gurutzea da, gurutziltzatu batekin batera jarrita, irudi nagusia (26. irud.). Era be-
Page 3: FORJAKETA ARTISTIKOA BIZKAIKO ENKAR
Page 12 and 13: Juan de Amesti Mendizabal Hitzaurre
Page 14 and 15: Juan de Amesti Mendizabal Prólogo
Page 16 and 17: Juan de Amesti Mendizabal Liburu ha
Page 18 and 19: Juan de Amesti Mendizabal Burdina i
Page 20 and 21: Juan de Amesti Mendizabal zoru bati
Page 22 and 23: Juan de Amesti Mendizabal XVII. men
Page 24 and 25: Juan de Amesti Mendizabal Zalantzar
Page 26 and 27: Juan de Amesti Mendizabal gikoak az
Page 28 and 29: Juan de Amesti Mendizabal Oro har,
Page 30 and 31: Juan de Amesti Mendizabal Kasu hone
Page 32 and 33: Juan de Amesti Mendizabal Barruko a
Page 36 and 37: Juan de Amesti Mendizabal rean, lan
Page 38 and 39: Juan de Amesti Mendizabal Multzoa a
Page 40 and 41: Juan de Amesti Mendizabal eta trigl
Page 42 and 43: Juan de Amesti Mendizabal Este libr
Page 44 and 45: Juan de Amesti Mendizabal Esta indu
Page 46 and 47: Juan de Amesti Mendizabal Esta base
Page 48 and 49: Juan de Amesti Mendizabal superiore
Page 50 and 51: Juan de Amesti Mendizabal La reja d
Page 52 and 53: Juan de Amesti Mendizabal Los clavo
Page 54 and 55: Juan de Amesti Mendizabal Los escud
Page 56 and 57: Juan de Amesti Mendizabal Nº 14 de
Page 58 and 59: Juan de Amesti Mendizabal Algunas d
Page 60 and 61: Juan de Amesti Mendizabal en flecha
Page 62 and 63: Juan de Amesti Mendizabal excepcion
Page 64 and 65: Juan de Amesti Mendizabal Por otro
Page 66 and 67: Juan de Amesti Mendizabal barrote d
Page 69: ONDAREAREN INBENTARIOA INVENTARIO P
Page 72 and 73: Juan de Amesti Mendizabal Fig. 2 PO
Page 74 and 75: Juan de Amesti Mendizabal Fig. 9 PO
Page 76 and 77: Juan de Amesti Mendizabal Fig. 12 P
Page 78 and 79: Juan de Amesti Mendizabal PORTUGALE
Page 84 and 85:
Juan de Amesti Mendizabal PORTUGALE
Page 86 and 87:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 32 P
Page 88 and 89:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 34 P
Page 90 and 91:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 39 F
Page 92 and 93:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 43 9
Page 94 and 95:
Juan de Amesti Mendizabal ABANTO-ZI
Page 96 and 97:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 52 F
Page 98 and 99:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 59 A
Page 100 and 101:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 67 A
Page 103 and 104:
ORTUELLAKO UDALERRIA MUNICIPIO DE O
Page 105 and 106:
Fig. 72 ORTUELLAKO UDALERRIA. Santa
Page 107 and 108:
Fig. 74 Fig. 76 Forjaketa Artistiko
Page 109 and 110:
Fig. 79 Fig. 80 ORTUELLAKO UDALERRI
Page 111 and 112:
MUSKIZ MUSKIZ Kapitulu honetako iru
Page 113 and 114:
Fig. 87 MUSKIZ. 14. zenbakiko etxea
Page 115 and 116:
MUSKIZ. Etxea (1746). 92. irudia- A
Page 117 and 118:
MUSKIZ. Etxea (1746). Pobeña auzoa
Page 119 and 120:
Fig. 105 MUSKIZ. Etxea (1746). Pobe
Page 121 and 122:
MUSKIZ. Etxea (1746). Pobeña auzoa
Page 123 and 124:
Fig. 117 Fig. 118 Fig. 119 MUSKIZ.
Page 125 and 126:
Fig. 123 MUSKIZ. Memerea oinetxea.
Page 127 and 128:
MUSKIZ. Memerea oinetxea. Memerea a
Page 129 and 130:
Fig. 130 MUSKIZ. Memereako oinetxea
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
MUSKIZ. Sendeja oinetxea (1747). El
Page 139 and 140:
Fig. 161 MUSKIZ. Sendeja oinetxea (
Page 141 and 142:
MUSKIZ. Treto jauregia. El Valle au
Page 143 and 144:
Fig. 175 MUSKIZ. Treto jauregia. El
Page 145 and 146:
MUSKIZ. Alvarado jauregia. El Valle
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Fig. 190 MUSKIZ. Alvarado jauregia.
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Fig. 200 MUSKIZ. Alvarado jauregia.
Page 155 and 156:
Fig. 208 MUSKIZ. Jauregia. Giba auz
Page 157 and 158:
MUSKIZ. Etxea (XVIII. mendea). Oyan
Page 159 and 160:
Fig. 228 MUSKIZ. San Julian parroki
Page 161 and 162:
MUSKIZ. Dorrea (desagertuta). San J
Page 163 and 164:
Fig. 240 Fig. 242 Fig. 243 MUSKIZ.
Page 165 and 166:
Fig. 247 MUSKIZ. Jauregia (XVIII. m
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Fig. 256 Fig. 253 MUSKIZ. Jauregia
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Fig. 264 Fig. 263 MUSKIZ. Musques-M
Page 175 and 176:
Fig. 269 MUSKIZ. Musques Muñatones
Page 177 and 178:
MUSKIZ. Musques Muñatones jauregia
Page 179 and 180:
Fig. 277 MUSKIZ. Musques Muñatones
Page 181 and 182:
Fig. 281 Fig. 282 MUSKIZ. Somorrost
Page 183 and 184:
Fig. 285 MUSKIZ. Somorrostroko San
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Forjaketa Artistikoa Bizkaiko Enkar
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
SOPUERTAKO HARANA VALLE DE SOPUERTA
Page 199 and 200:
Fig. 317 Fig. 318 SOPUERTAKO HARANA
show all

santurtzi - Bizkaiko Batzar Nagusiak

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?