santurtzi - Bizkaiko Batzar Nagusiak
santurtzi - Bizkaiko Batzar Nagusiak
santurtzi - Bizkaiko Batzar Nagusiak
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
23<br />
Forjaketa Artistikoa <strong>Bizkaiko</strong> Enkarterrin<br />
Gure garaiotan, zaharberritze eta esku-hartze arkitektonikoetan fideltasuna gordetzeko nahiaren<br />
ondorioz, burdinurtuzko madari-barroteak berriz agertu dira (1.931. irud.), baita madari<br />
bikoitzekoak, forjaketa eraztunekoak (1.926. irud.), eta orburu-barroteak ere.<br />
Burdin hesiak<br />
Oro har, Enkarterriko etxeek burdin hesiak dituzte behe solairuko baoetan.<br />
Eraikinik zaharrenetan, madari-barroteak (1.274. irud.), madari bikoitzekoak (192. irud.) eta<br />
karratutxokoak (111. irud.) dira ugarienak. XIX. mendean azkeneko mota horretakoak baino<br />
ez ziren erabili (1.901. irud.).<br />
Sekzio zilindrikoko barroteak dituzten burdin hesi batzuek burdin bat izaten dute alderik<br />
alde, leiho-zangoetan sartutakoa (110. irud.). Aitzitik, sekzio karratuko barroteak dituztenetan,<br />
pletina bat zulatzen dute edo karratutxoko zeharkako balaustre bat (111. eta 122. irud.).<br />
Horrez gain, sekzio karratuko barroteak dituzten burdin hesi batzuek ez daukate pletinarik<br />
eta, ondorioz, barroteak zuzen-zuzenean sartzen dira baoaren leihoburuan eta leiho-barrenean<br />
(1.901. eta 1.905. irud.). Aparteko aipamena merezi dute Muskizeko Pobeña auzoan<br />
1746an eraikitako etxeko burdin hesiek. Kasu honetan, karratutxo-barroteak elkarri errematxatutako<br />
bi pletinarekin inguratuta agertzen dira (113. irud.). Beste ale bikain bi Galdamesko<br />
Villa auzoko etxekoa eta Gordexolako Sandamendi auzoko Gordexola Jauregia dira, izan<br />
ere, kasu horietan barrote zilindrikoen sekzio karratuak, pasanteak gurutzatzen dituenez,<br />
garapen handiagoa hartzen du (558. eta 974. irud.).<br />
Kasu batzuetan, leiho-barrenak eta leihoburuak aho-ziriak dituzte, eta pletinak harrian sartuta<br />
geratzen dira (191. irud.).<br />
Gaur egun, leiho-barren batzuk apurtuta daude. Hori gertatu da pletinak herdoildu egin direlako<br />
eta, ondorioz, hazi egin direlako.<br />
Normalean, burdin hesiak ez dira baoak baino handiagoak izaten, hau da, hozkadura zuloan<br />
sartzen dira, baina badaude hiru kasu berezi, non fatxada-aurpegiarekiko aurreratuta<br />
dauden [Urrutia Jauregia (Balmaseda), Zubiete Oinetxea (Gordexola) eta Oxirando Jauregia<br />
(Gordexola)].<br />
Horrela, Urrutia Jauregiko bi burdin hesik, gailurrean, irudi nagusi bat dute, kartela batekin,<br />
eta lis-lore puntak dituen gurutze batekin, alboetan S eskemak dituela (935. irud.). Horrez<br />
gain, burdin hesi hori hiru euskarri kiribilduren gainean dago. Jauregi horrek badauka beste<br />
burdin hesi bat ere, baina gailurrik gabea. Kasu bietan barroteak madari-barroteak dira (1.322.<br />
irud.). Gaur egun, fatxada nagusian dauden bi burdin hesi horiek, ez daukate gailurrik.<br />
Zubiete oinetxeko burdin hesiak karratutxo-barroteak eta pasante bikoitzekoak ditu, eta goialdean<br />
uso-paparreko moldura bat dauka, baita gurutze bat ere, zeina, zalantzarik gabe, jatorrizko<br />
gailurraren aztarna bat baita. Gailurrak S formako eskema bi zituen (942. irud.).
Change language