santurtzi - Bizkaiko Batzar Nagusiak

Argitalpena…
13
Forjaketa Artistikoa Bizkaiko Enkarterrin
Liburu honek zenbait berezitasun ditu, hala ere. Duela hogei urte baino gehiago egindako
lana da, orduko irizpideekin eta, batez ere, orduko baliabideekin egindako lana. Hori dela
eta, egileak berak “eskuz” egindako lana dela esan dezakegu –marrazkiak, barruko diseinua,
argazkiak, eskaneatzea eta abar–.
Era berean, garai hartako ezaugarri toponimiko eta sozialak erakusten dituen lana da. Lan hau
egin zen garaian, Enkarterriko udalerrietako toponimia arautze-bidean zegoen, baina, artean,
prozesu hori amaitu gabe zegoen. Hori dela eta, zenbait kasu berezi aurkituko ditugu. Esate
baterako, egileak “Santurtzi” erabiltzen du eta ez “Santurce”; baina, oraindik, “Gordejuela”
darabil, eta ez “Gordexola”. Era berean, “Muzkiz” idazten du, eta ez “Muskiz”; “El Poval”,
eta ez “El Pobal”; ez ditu Abanto eta Zierbena udalerriak banatzen, artean elkartuta baitzeuden
“Abanto-Zierbena” izenpean; eta erabiltzen duen kale-izendegia, zenbait kasutan, aldatu egin
da –esate baterako, Güeñesko Herriko Plaza, garai hartan, Plaza de España deitzen zen–.
Hasieran liburua “modernizatzeko” aukera aztertu bagenuen ere, azkenik, jatorrizkotik oso
hurbil dagoen bertsioa plazaratu dugu.
Lehenengo eta behin, oso zaila zelako obra osoa berriro diseinatzea. Liburua behar bezala “berreraikitzeko”,
Enkarterriko forjaketaren egoeraren berrikuspen berria egin beharko litzateke.
Horrek denbora piloa kenduko liguke, eta ez dugu horretarako aukerarik.
Bigarrenik, egilearen izaera goitik behera islatzen duelako, eta, hirugarrenik, liburuak patina eta
estilo propioa lortu dituelako denborarekin, eta horrek balio handiagoa ematen dio lan honi.
Pentsa dezagun erabilitako grafia berezian, figuren banaketan, argazkietan derrigorrez erabili
beharreko zuri-beltzetan –argitalpenaren irizpideengatik– eta abar. Hori guztia Juan de
Amestiren lana da.
Gauza gutxi gehitu diogu liburuari: hitzaurre hau eta, batez ere, testu eta figura guztien euskarazko
itzulpenak, bai eta udalerri, haran, auzo, kale eta abarretarako gaur egun erabiltzen diren
izen ofizial eguneratuak ere.
Horretarako, eta egileak lanari eman zion diseinua ez apurtzearren –argazkiak koloretan
jartzeko ideia ere bertan behera utzi genuen–, jatorrizko irudiak bere horretan utzi nahi izan
ditugu, baina, beheko aldean, itzulpenak, izen ofizialak eta abar jasoz.
Era berean, kontsultak errazteko eta ahalbidetzeko, kapitulu guztien hasieran, aztertuko den
udalerriaren izena dakarren orri bat aurkituko duzue.
Javier Barrio Marro
Zuzendari
Enkarterrietako Museoa