santurtzi - Bizkaiko Batzar Nagusiak

More documents

Recommendations

Info

Juan de Amesti Mendizabal Hitzaurrea Jatorriak… Liburu hau hogei urte baino gehiagoko tartean egindako proiektu biren amaiera gisa sortu da. 80ko hamarkadaren hasieran, Juan de Amestik, Eusko Ikaskuntza-Sociedad de Estudios Vascos erakundearen babesarekin, Bizkaiko Enkarterri eskualdean kontserbatzen ziren forjaketa artistikoko elementu eta piezen ikerketa sistematikoari ekin zion. Lan luze, neketsu eta pazientzia handikoa izan zen –hainbat baserri, jauregi eta eliza bisitatu, argazkiak egin eta neurriak hartu, figuren eskalako marrazkiak egin, ikerketa konparatiboa…–, eta dokumentu horiek apurka-apurka argitaratu zituen Eusko Ikaskuntzaren Ondare-Cuadernos de Artes Plásticas y Monumentales argitalpenean, 1982 eta 1988. urteen artean. Edozelan ere, egilearen asmoa lan osoa batera argitaratzea zen. Eta, halaxe, 2008ra heldu ginen. Urte horretan, Bizkaiko Batzar Nagusien jabetzakoa den Enkarterriko Museoak (aintzinako Abellanedako Batzarretxean kokatuta, Sopuerta) Enkarterrin geratzen ziren burdinolen hondarrak berraztertzeko lanari ekin zion, El Pobal Burdinola- Museoaren (Muskiz) lankidetzarekin. Lan horretatik, bi erakusketa sortu ziren: “Enkarterriko burdinolak. Mantendutako ondarea” eta “I-II pieza. Mollinedoko burdinolako ikatzari eta zainari buruzko koadernoak. Artzentales. 1784-1785”. Era berean, hainbat jarduera (hitzaldiak, ibilbideak eta abar) ere egin ziren, eta, azkenik, argitalpen bat: “Enkarterriko burdinolen historiari eta ondareari buruzko ikerketarako sarrera”. Erakusketak zirela eta, Juan de Amestik Enkarterriko forjaketa artistikoari buruzko hitzaldia eman zuen, eta, kontaktu horretatik, bere lana oso-osorik argitaratzeko ideia berreskuratu zen. Hain zuzen ere, “Forjaketa artistikoa Bizkaiko Enkarterrin” izenburua emango zitzaion. Modu horretan, Enkarterrietako Museoak hasieran uste zuena baino ikerketa handiagoa osatu zuen. Ez ginen soilik mugatuko burdinolen maila historikora eta ondare arlora; aitzitik, bigarren maila batera zabalduko genuen: burdinoletan produzitutako burdinarekin egindako piezetara, hau da, forjaketaren mundura. 12
Argitalpena… 13 Forjaketa Artistikoa Bizkaiko Enkarterrin Liburu honek zenbait berezitasun ditu, hala ere. Duela hogei urte baino gehiago egindako lana da, orduko irizpideekin eta, batez ere, orduko baliabideekin egindako lana. Hori dela eta, egileak berak “eskuz” egindako lana dela esan dezakegu –marrazkiak, barruko diseinua, argazkiak, eskaneatzea eta abar–. Era berean, garai hartako ezaugarri toponimiko eta sozialak erakusten dituen lana da. Lan hau egin zen garaian, Enkarterriko udalerrietako toponimia arautze-bidean zegoen, baina, artean, prozesu hori amaitu gabe zegoen. Hori dela eta, zenbait kasu berezi aurkituko ditugu. Esate baterako, egileak “Santurtzi” erabiltzen du eta ez “Santurce”; baina, oraindik, “Gordejuela” darabil, eta ez “Gordexola”. Era berean, “Muzkiz” idazten du, eta ez “Muskiz”; “El Poval”, eta ez “El Pobal”; ez ditu Abanto eta Zierbena udalerriak banatzen, artean elkartuta baitzeuden “Abanto-Zierbena” izenpean; eta erabiltzen duen kale-izendegia, zenbait kasutan, aldatu egin da –esate baterako, Güeñesko Herriko Plaza, garai hartan, Plaza de España deitzen zen–. Hasieran liburua “modernizatzeko” aukera aztertu bagenuen ere, azkenik, jatorrizkotik oso hurbil dagoen bertsioa plazaratu dugu. Lehenengo eta behin, oso zaila zelako obra osoa berriro diseinatzea. Liburua behar bezala “berreraikitzeko”, Enkarterriko forjaketaren egoeraren berrikuspen berria egin beharko litzateke. Horrek denbora piloa kenduko liguke, eta ez dugu horretarako aukerarik. Bigarrenik, egilearen izaera goitik behera islatzen duelako, eta, hirugarrenik, liburuak patina eta estilo propioa lortu dituelako denborarekin, eta horrek balio handiagoa ematen dio lan honi. Pentsa dezagun erabilitako grafia berezian, figuren banaketan, argazkietan derrigorrez erabili beharreko zuri-beltzetan –argitalpenaren irizpideengatik– eta abar. Hori guztia Juan de Amestiren lana da. Gauza gutxi gehitu diogu liburuari: hitzaurre hau eta, batez ere, testu eta figura guztien euskarazko itzulpenak, bai eta udalerri, haran, auzo, kale eta abarretarako gaur egun erabiltzen diren izen ofizial eguneratuak ere. Horretarako, eta egileak lanari eman zion diseinua ez apurtzearren –argazkiak koloretan jartzeko ideia ere bertan behera utzi genuen–, jatorrizko irudiak bere horretan utzi nahi izan ditugu, baina, beheko aldean, itzulpenak, izen ofizialak eta abar jasoz. Era berean, kontsultak errazteko eta ahalbidetzeko, kapitulu guztien hasieran, aztertuko den udalerriaren izena dakarren orri bat aurkituko duzue. Javier Barrio Marro Zuzendari Enkarterrietako Museoa
Page 3: FORJAKETA ARTISTIKOA BIZKAIKO ENKAR
Page 14 and 15: Juan de Amesti Mendizabal Prólogo
Page 16 and 17: Juan de Amesti Mendizabal Liburu ha
Page 18 and 19: Juan de Amesti Mendizabal Burdina i
Page 20 and 21: Juan de Amesti Mendizabal zoru bati
Page 22 and 23: Juan de Amesti Mendizabal XVII. men
Page 24 and 25: Juan de Amesti Mendizabal Zalantzar
Page 26 and 27: Juan de Amesti Mendizabal gikoak az
Page 28 and 29: Juan de Amesti Mendizabal Oro har,
Page 30 and 31: Juan de Amesti Mendizabal Kasu hone
Page 32 and 33: Juan de Amesti Mendizabal Barruko a
Page 34 and 35: Juan de Amesti Mendizabal Barruko a
Page 36 and 37: Juan de Amesti Mendizabal rean, lan
Page 38 and 39: Juan de Amesti Mendizabal Multzoa a
Page 40 and 41: Juan de Amesti Mendizabal eta trigl
Page 42 and 43: Juan de Amesti Mendizabal Este libr
Page 44 and 45: Juan de Amesti Mendizabal Esta indu
Page 46 and 47: Juan de Amesti Mendizabal Esta base
Page 48 and 49: Juan de Amesti Mendizabal superiore
Page 50 and 51: Juan de Amesti Mendizabal La reja d
Page 52 and 53: Juan de Amesti Mendizabal Los clavo
Page 54 and 55: Juan de Amesti Mendizabal Los escud
Page 56 and 57:
Juan de Amesti Mendizabal Nº 14 de
Page 58 and 59:
Juan de Amesti Mendizabal Algunas d
Page 60 and 61:
Juan de Amesti Mendizabal en flecha
Page 62 and 63:
Juan de Amesti Mendizabal excepcion
Page 64 and 65:
Juan de Amesti Mendizabal Por otro
Page 66 and 67:
Juan de Amesti Mendizabal barrote d
Page 69:
ONDAREAREN INBENTARIOA INVENTARIO P
Page 72 and 73:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 2 PO
Page 74 and 75:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 9 PO
Page 76 and 77:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 12 P
Page 78 and 79:
Juan de Amesti Mendizabal PORTUGALE
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Juan de Amesti Mendizabal PORTUGALE
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 39 F
Page 92 and 93:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 43 9
Page 94 and 95:
Juan de Amesti Mendizabal ABANTO-ZI
Page 96 and 97:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 52 F
Page 98 and 99:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 59 A
Page 100 and 101:
Juan de Amesti Mendizabal Fig. 67 A
Page 103 and 104:
ORTUELLAKO UDALERRIA MUNICIPIO DE O
Page 105 and 106:
Fig. 72 ORTUELLAKO UDALERRIA. Santa
Page 107 and 108:
Fig. 74 Fig. 76 Forjaketa Artistiko
Page 109 and 110:
Fig. 79 Fig. 80 ORTUELLAKO UDALERRI
Page 111 and 112:
MUSKIZ MUSKIZ Kapitulu honetako iru
Page 113 and 114:
Fig. 87 MUSKIZ. 14. zenbakiko etxea
Page 115 and 116:
MUSKIZ. Etxea (1746). 92. irudia- A
Page 117 and 118:
MUSKIZ. Etxea (1746). Pobeña auzoa
Page 119 and 120:
Fig. 105 MUSKIZ. Etxea (1746). Pobe
Page 121 and 122:
MUSKIZ. Etxea (1746). Pobeña auzoa
Page 123 and 124:
Fig. 117 Fig. 118 Fig. 119 MUSKIZ.
Page 125 and 126:
Fig. 123 MUSKIZ. Memerea oinetxea.
Page 127 and 128:
MUSKIZ. Memerea oinetxea. Memerea a
Page 129 and 130:
Fig. 130 MUSKIZ. Memereako oinetxea
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
MUSKIZ. Sendeja oinetxea (1747). El
Page 139 and 140:
Fig. 161 MUSKIZ. Sendeja oinetxea (
Page 141 and 142:
MUSKIZ. Treto jauregia. El Valle au
Page 143 and 144:
Fig. 175 MUSKIZ. Treto jauregia. El
Page 145 and 146:
MUSKIZ. Alvarado jauregia. El Valle
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Fig. 190 MUSKIZ. Alvarado jauregia.
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Fig. 200 MUSKIZ. Alvarado jauregia.
Page 155 and 156:
Fig. 208 MUSKIZ. Jauregia. Giba auz
Page 157 and 158:
MUSKIZ. Etxea (XVIII. mendea). Oyan
Page 159 and 160:
Fig. 228 MUSKIZ. San Julian parroki
Page 161 and 162:
MUSKIZ. Dorrea (desagertuta). San J
Page 163 and 164:
Fig. 240 Fig. 242 Fig. 243 MUSKIZ.
Page 165 and 166:
Fig. 247 MUSKIZ. Jauregia (XVIII. m
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Fig. 256 Fig. 253 MUSKIZ. Jauregia
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Fig. 264 Fig. 263 MUSKIZ. Musques-M
Page 175 and 176:
Fig. 269 MUSKIZ. Musques Muñatones
Page 177 and 178:
MUSKIZ. Musques Muñatones jauregia
Page 179 and 180:
Fig. 277 MUSKIZ. Musques Muñatones
Page 181 and 182:
Fig. 281 Fig. 282 MUSKIZ. Somorrost
Page 183 and 184:
Fig. 285 MUSKIZ. Somorrostroko San
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Forjaketa Artistikoa Bizkaiko Enkar
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
SOPUERTAKO HARANA VALLE DE SOPUERTA
Page 199 and 200:
Fig. 317 Fig. 318 SOPUERTAKO HARANA
show all

santurtzi - Bizkaiko Batzar Nagusiak

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?