Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

42 Carlos Manuel Callón Torres
pasou-se a
Comesta dos lobos,
Comesta se veu... (itálica nosa) 39 .
Mentres nos primeiros versos se constata a hostilidade, a
segunda citación dá pé –ao menos– a duas leituras: ou acentua-se
que a escritora tivo que padecer os ataques dos lobos en vida (viu
como ian a por ela) ou –o que supón unha forte deformación– que
a ela simplesmente lle pareceu –dentro do contexto onírico do
poema– que se producia tal hostilidade contra a sua persoa.
O recurso aos lobos como símbolo negativo é bastante frecuente
na obra de Curros 40 . A dirección da crítica nesta ocasión
–quen eran eses lobos– era nítida no polémico contexto do traslado
dos restos: os referentes pragmáticos non serian só aqueles que
atacaran a Rosalía en vida (como di o texto do poema), senón
tamén aqueles que boicotaran os actos do traslado, que viñan
sendo os mesmos sectores sociais.
O poema termina marcando o infortúnio –que Curros reiteradamente
observa na sua obra– daqueles escritores que seguen
un ideal. En liñas xerais trata-se, pois, dun poema cunha funcionalidade
“combativa” ben clara no momento da sua publicación.
c) “Na tumba de Rosalía”
Curros emigra a Cuba, por perseguición política, en 1894.
Será o comezo dunha etapa caracterizada, no que di respeito á sua
prática da escrita, por dedicar-se máis ao xornalismo que á literatura
e, no referente á sua ideoloxia, pola sua viraxe política para un
movimento co cal antes só simpatizaba: o rexionalismo. En 1904
fai unha visita á Galiza coa aspiración de estabelecer-se aqui, mais
terá que voltar á Habana, ao non lle ofereceren traballo dentro do
39 Francisco Rodríguez (1995:157) denunciou a permanéncia desta deturpación en
edicións recentes da obra de Curros (p. ex., Poesía galega completa, Galaxia, 1992, ao
coidado de Carlos Casares). A adulteración continua ainda en moitas publicacións
recentes, tanto de profesorado universitário de literatura galega como en libros de texto.
40. Por exemplo, na última estrofe do poema “Ós mozos”, na conversa que a personaxe
de Curros mantén co Papa n’O divino sainete, en artigos xornalísticos, etc.