Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

384 Ramón Nicolás Rodríguez
noxenta. N-aquel medio, ameñazábao este dilema: ou a cárcel ou a emigración.
Non tuvo mais remedio que emigrar. Cantor d´unha nova eira de libertade e
redención, esprito ateigado de ansias de infinito, o máis influído pol-as normas
políticas e as correntes ideolóxicas do mundo en aqueles días, o que
incorporou a poesía gallega as ideas da Enciclopedia y-a Revolución francesa,
facendo do numen unha fogueira e do verso un ariete, tiña que ser perseguido.
Y-a persecución no deixou mais alá do mar. Tamén alí, entr’os fillos mismos da
súa terra, os que arelaba redimir da iñorancia e d’unha imécil fatuidade sostida
na razón de catro cartos arrapiñados de calquera maneira, tuvo que seguir a
batalla. Pro a loita era imposible, porque Curros non podía descender a terreos
que repugnan as almas nobles, esgrimindo unha armas tempradas nas mais
baixas condicións dos homes. ¿Lembrades A Espiña? Aquel é o grito da súa
alma ferida, o grito a peito descuberto, diante do enemigo, coa grandeza que
levan sempre no peito os que levan na frente unha estrela. Pois aquel grito inda
perdura, como un látigo restalante, n’aquela atmósfera da colonia gallega onde
aínda oxe satisfán as súas concuspiscencias e aparentan ser persoas uns cantos
granuxas e uns cantos desleigados, que fan almoneda, aldraxándoo, do nome
de Galicia.
Curros foi morto na emigración. Pro morreu enteiro. E inda é preferible
morrer en terra allea que vexetar na propia ca y-alma castrada, tendo por toda
idealidade unha panza satisfeita. O bardo rebelde dorme no seo da terra que
tanto amou. Sólo de morta a súa alma pudo ter unha sorrisa agarimosa e
branca...
Texto 3. s/a, “O homenaxe aos mortos”, A Nosa Terra, n.º 211, 1
de abril de 1925.
.. pola Irmandade o irmán Carré que deu leitura âs seguintes cuartillas:
“Hoxe vimos á este santo lugar onde repousan tantos seres queridos e
venerados, como todol-os anos, para rendir un homenaxe, para depositar
nas suas campas unhas froles de lembranza, que a sua labor espiritual merez
de todo bon galego.
Os nomes groriosos de Curros, Pondal, Chané, Adalid, Murguía,
Martínez Salazar e Tettamancy, non poden ser esquencidos. Toda a obra
d´estes mortos venerados que hoxe relembramos foi mais que nada obra
espritual, de afirmación galega, de esaltación da persoalidade da Terra onde
naceron e que amaron tanto.
Fala dos meus abós... ti non podes morrer –dixo Curros– proclamándose
apostol da santa causa se por te anunciar me apedrearen ¡inda ao morrer te
mentarán meus beizos!