Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

362 Ramón Nicolás Rodríguez
da Coruña, expresou no seu día. Nesa serie, que vai da entrega trixésima,
12 de marzo de 1908, onde se dá conta da súa morte a través
da reproducción do cablegrama recibido desde A Habana cun
lacónico: “Hoy ocho de la mañana falleció ilustre compatriota
Curros Enríquez” asinado por Fuente, ata o número trixésimoquinto,
do 23 de abril do mesmo ano, onde aínda se engade unha
crónica da despedida das autoridades cubano-galegas que acompañaron
o cadáver de Curros, pódense rastrexar, ademais, documentos
de valor inapreciábel tanto desde un punto de vista sociolóxico
–a descrición polo miúdo de todos aqueles actos en minuciosas
crónicas, a reclamación dos restos, a chegada destes, o velorio,
o propio enterro...–, como desde o punto de vista literario ao
reproducir numerosos discursos –os de Murguía, Lugrís, Filomena
Dato Muruais– ou textos poéticos e prosas suscitadas pola morte
do vate como os da mesma Filomena Dato, Lisardo Barreiro,
Segundo Plá, Avelino Barbeito, Florencio Vaamonde, José de Pazos,
Salvador Rueda, Vicente Carnota e algúns máis.
Mais centrándose na mesma publicación pero subtitulada
agora “Idearium de as Irmandades da Fala”, dese 1917 en diante e
decote no mes de marzo, infórmase daquela homenaxe cívica que
se lle tributaba a Curros desde un ano despois do seu falecemento
no cemiterio de Santo Amaro, sempre nun domingo próximo á
data do seu falecemento. Alí artellábase unha homenaxe cívica iniciada,
no seu momento, pola directiva do Círculo de Artesanos
coruñés. Logo, trala creación da Irmandade da Fala da Coruña esta
institución gozaría dun papel preponderante nestes actos e impulsaría
de maneira definitiva esta manifestación outorgándolle unha
orientación claramente reivindicativa.
Deste xeito, no número 12 da segunda época deste boletín
nacionalista baixo a dirección de Antón Villar Ponte, con data do
10 de marzo de 1917, é cando por vez primeira se lembra o cabodano
do poeta, nunha breve nota sen asinar pero moi significativa
na liña de asumir os valores, a conduta, a obra, mesmo a ideoloxía
currosiana como plenamente operativa no ámbito das
Irmandades. O texto, baixo o título “O aniversario da morte de
Curros” (p. 5), di así: