Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

A función de Curros no proceso de... 37
fundo controvertido doutras composicións citadas (como as dúbidas
sobre a existéncia de Deus que se apresentan no poema “Santa
Escolástica” ou as críticas ao afán de lucro da xerarquia cristiá no
poema que fala da romaria da Nosa Señora da Barca). Mais os problemas
non son apenas debidos á heterodóxia relixiosa da escritora,
senón tamén á perigosa localización política dela e dos promotores
do acto (repare-se: “aún con ideas políticas aunque siempre
dentro del catolicismo”).
Os rexionalistas tiveron que “dulcificar” algo o acto, probabelmente
pactuando o desenvolvimento dos actos coa xerarquia
eclesiástica, e aí pode estar a chave da auséncia de Murguía ou de
Juan Manuel Paz, que se anunciaba que ia asistir como representante
da família na comitiva de dó. La Patria Gallega, no boletinrevista
do 30 de Maio de 1891, dedicado aos actos, inclue dous
poemas inéditos de Rosalía: “De Galicia os cimeterios” e “Tan solo
dudas y terrores siento”. É nítida a intención de criar unha Rosalía
devota. Deste xeito,
o que debia ser un acto de fonda reivindicación patriótica ficou
inmerso na dialéctica ortodóxia católica/heterodóxia e na tensión
Arzebispado/amigos católicos de Rosalia, os rexionalistas de
procedéncia carlista. Por motivacións relixiosas ou por antirexionalismo
os actos do traslado, ainda que multitudinários en
Santiago, foron silenciados e boicoteados pola prensa conservadora
ou liberal en toda a Galiza. As contradicións ideolóxicas dos
rexionalistas foron cómplices da censura estabelecida para a
posteridade. Pero a verdade é que a Murguia non se lle pode esixir
máis do que, naquel intre, fixo: distanciar-se da formalización última
dos actos, ainda que non do seu espírito. (Rodríguez, 1988:393)
Cos actos de 1891, boicotados pola Igrexa e as forzas da
Restauración, abre-se, porén, unha etapa de utilización de Rosalía
como símbolo da Pátria por parte dos rexionalistas.
Voltando ao poema, é constatábel que se trata dun dos
máis reproducidos de Curros, o cal lle confere especial releváncia
no que di respeito á posíbel función mediatizadora da figura de
Rosalía de Castro.