Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

30 Carlos Manuel Callón Torres
do a crítica 23 , mesmo con favores sexuais. É unha diatriba de xinea
machista, pois a función dos xéneros masculino e feminino dentro
do campo do poder impediria que se fixese tal discurso para insultar
un varón. Mais non esquezamos que o seu ataque non é por
misoxínia cara ás literatas: recorre a un argumento misóxino, mais
os seus dardos van dirixidos pensando nunha inimiga dos escritores
e das escritoras galegas 24 .
No poema “O convento” (n.º 31 da edición testamentária
dos Aires da miña terra) tamén se fai referéncia á rotura de relacións
entre Curros e Pardo Bazán 25 :
¡ingratitude atrós!, púxoche a figa,
como ma puxo a min certa condesa. (p. 612)
E, uns versos máis adiante, ainda que sen ligazón directa co
anterior, recordará-se o panorama da vida artística galega, onde
uns loitaban por identificar-se co país que emerxia, con toda a hostilidade
social a que iso correspondia, e outros manifestaban-se en
contra da existéncia dun campo cultural galego:
Á cencia, á industria, ó arte
podes tamén, si queres, dedicarte:
sobretodo, o 80 do mesmo libro; no que di respeito a este último, tanto Catherine
Davies (1984) como Francisco Rodríguez (1988:378) consideran que a figura antitética,
non nomeada directamente no poema –e que asi pudo ser tamén lido no seu
momento, acrecentemos nós– é a de Emilia Pardo Bazán.
23. Con Aristarco fai-se referéncia figurada a un crítico severo: Aristarco de Samotrácia
foi director da Biblioteca de Alexandria e comentarista de Homero.
24. Elisardo López Varela indica-nos que os dous últimos versos da segunda tríade
citada aparecen modificados a respeito do manuscrito: “Certa literata fea // Mercóuna de
balde cáxeque: // dando a Fígaro unha cea. // (Por un bico unha cea). Este último verso aparece
tachado” (1998:726, n. 57).
25. A relación entre ambos foi amistosa con anterioridade: “Existe unha edición na
Real Academia Galega da 1ª edición de Aires da miña terra en que aparece unha dedicatoria
manuscrita de Curros á Condesa de Pardo Bazán en que fica demostrada a existencia
dunha amizade entre ambos” (López Varela, 1998: 612, n. 129). Tamén se conservan
testemuños dunha cordial relación epistolar; nunha carta que Curros dirixe á
nobre en 1880 (ano da edición deste libro, asi como de Follas novas) chega a nomeála
como “redentora de la Patria” (Freire López, 1991:59).