Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

26 Carlos Manuel Callón Torres
mentres que o gaiteiro de Rosalía é un Tenorio, cuio estormento
atrague ás meniñas como a luz ás palomas, o de Curros é
sinxelamente un virtuoso da gaita. Pero tan virtuoso, que chega a
encarnar as virtudes da raza, “como un profeta inspirado”. Eiquí o
puro costumismo abala. A preocupación social do poeta afrora ao
falar da emigración. (Carballo Calero, 1981:368)
Os Cantares gallegos rosalianos, especialmente pola sua
segunda edición de 1872 18 , eran o grande referente dun libro en
galego no momento en que Curros escrebeu as composicións para
o concurso convocado por Modesto Fernández González, e asi o
recoñece implicitamente ao citar versos del. Polo demais, hai várias
explicacións para que tan prolificamente se prioricen como repertório
os retratos de “costumes” na incipiente literatura galega: a
substitución acelerada no século XIX das nosas tradicións polas
españolas –apresentadas como modernas–, á cal queren dar resposta
intelectuais galegos conscienciados, e a necesidade de estabelecer
unha temática xenuinamente galega como marca de nacionalidade
literária.
Mais, alén do texto literário propriamente dito, reparemos
tamén no título do poemário polo que é máis coñecido Curros: os
Aires da miña terra. Este paratexto chama para un conteúdo saudoso
ou popularista que o libro non ten, máis alá das duas composicións
citadas. Iso si, emparenta-se cun poema popular glosado nos
Cantares gallegos rosalianos (Castro, 1992:91).
3.2 Rosalía de Castro como repertório
Fóra das citadas no anterior epígrafe, as referéncias que
Curros fai a Rosalía ou son homenaxes e defensas da sua figura,
18. Ainda que sempre se marque como un ponto e á parte na história da literatura
galega a edición de Cantares gallegos en 1863, foi un libro sen case difusión social, ao
menos nesta sua primeira impresión. Asi o recoñece Manuel Murguía, quen indica,
para xustificar o descoñecimento duns versos deste libro: “Y digo desconocía, porque
todavía no se había hecho la segunda edic[ió]n del libro, y la primera apenas corria
más que entre unos pocos” (Martínez Murguía, 1896:494). Non debemos esquecer
que o libro se editou por subscrición, de xeito que moi poucos exemplares ficaron para
a venda. Mesmo o feito de que esta editio princeps custase 16 reais nos leva á conclusión
de que non podia ser moita a tiraxe.