Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

Curros e Murguía: unha relación... 101
tidario da autonomía para a illa e no que afonda nos efectos negativos
da centralización, en correlato coas ideas que, aplicadas ó
caso galego, atopamos aquí e alá na obra de Murguía: “concediéndoles,
además, aquella autonomía municipal y provincial que hoy
reclaman las provincias como una legítima defensa contra la creciente
centralización que todo lo estiriliza...”. Como Murguía,
Curros oponse ó “separatismo”, o que lle fai cualificar de “parricida”
a insurrección levada a cabo polos independentistas cubanos,
igual que Murguía aseguraba (empregando os mesmos termos)
non aspirar á independencia de Galicia respecto de España, senón
á autonomía, ó autogoberno e á descentralización do Estado.
Respecto das relacións de Curros coa causa Rexionalista,
Francisco Rodríguez sostén (A evolución ideolóxica de Manuel Curros
Enríquez, Vigo, Galaxia, 1972) –a diferencia de Alberto Vilanova,
que o define como republicano federal no seu libro– que o credo
político de Curros era republicano e unitarista –polo tanto, non
federalista–, e que a súa aproximación ás teses rexionalistas se produce
na etapa da emigración cubana, momento en que acatará
como guía a Alfredo Brañas (que dentro do movemento representaba
a facción tradicionalista, oposta á liberal acaudillada por
Murguía), de quen dirá no editorial de La Tierra Gallega n.º 71, do
26/5/1895 (“Nuestras ideas”): “Soldado de la legión que él acaudilla,
nuestro destino está ligado al suyo, y con él iremos al triunfo o
a la derrota, sin esperanza de premio ni temor de castigo”. Para
outros autores, como Elisardo López Varela, Curros Enríquez –as
ideas do cal cualifica entre outras cousas de federalistas 14 – vai
seguir unha traxectoria ideolóxica na que se aproxima dun xeito
progresivo e gradual ó programa político rexionalista e a unha concepción
de España como Estado plurinacional.
Cando en 1908 chega a Galicia a noticia da morte de
Curros en Cuba, Murguía apresúrase a reclama-lo seu cadáver en
nome da Academia Galega que preside. No multitudinario enterro
14. “Hoxe está demostrado que o noso autor gozou das ideas republicanas federalistas,
antimonárquicas, rexionalistas e, en Cuba, antiimperialistas e autonomistas”,
López Varela, Elisardo, A poesía galega de Manuel Curros Enríquez, tomo I, A Coruña,
Deputación Provincial, 1998, p. 137.