06.01.2013 Views

Francisco Petrarca, con los seys Triunfos de toscano - eHumanista

Francisco Petrarca, con los seys Triunfos de toscano - eHumanista

Francisco Petrarca, con los seys Triunfos de toscano - eHumanista

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

380 Roxana Recio<br />

mesma necesidad aprovaron quasi 869 todos <strong>los</strong> gentiles por sentencia <strong>de</strong> Homero y <strong>de</strong> Apollo;<br />

don<strong>de</strong> como scrive Eusebio sexto De preparatione evangelica, siendo Apolo preguntado quánto<br />

<strong>de</strong>viesse durar el su tiempo, respondío prophetizando <strong>de</strong> su caída en estos versos: [fol. cxxxiii r]<br />

“Tunc quoque terrifico percussum hoc fulmine templum. Ar<strong>de</strong>bit sic stat fatorum inmobilis<br />

ordo, ferre autem longe prestat quodcunque severe. Et fixa et stabili statuerunt lege sorores.<br />

Esse etenim incertum stabile inviolabile semper. Quicquid neent fusis parcerex iussit Olimpi”.<br />

Dize: “Es tan cierta la disposición divina en las cosas, que en ella no pue<strong>de</strong> aver mudança, y a<br />

ésta llaman hado. Los poetas dizen que esta tela <strong>de</strong> or<strong>de</strong>n hilaron las parcas”. Y Homero <strong>con</strong><br />

más breves palabras explicó no aver ningún a<strong>con</strong>tescimiento mas omnímoda necessidad,<br />

diziendo: “Non est qui fixas parcarum avertere leges effugere aut possit”. Dize: “No ay quien se<br />

escuse <strong>de</strong> estar subjeto a las leyes <strong>de</strong> las parcas hermanas, y estas leyes se llaman hado”. Por las<br />

quales auctorida<strong>de</strong>s comovido Séneca, dixo <strong>de</strong> nuevo in tragedia Edippia este propósito: “Fatis<br />

agimur credite fatis. Non solicite possunt cure mutare rati stamina fusi. Quicquid patimur<br />

mortale genus. Quicquid facimus venit ex alto”. Dize: “Assí estamos subjetos a <strong>los</strong> hados que<br />

ninguno pue<strong>de</strong> sallir <strong>de</strong> su ley, porque 870 todo lo que acaesce assí <strong>de</strong>l cielo está <strong>de</strong>terminado”.<br />

Assimismo Ovidio en el Metamorphoseos, introduziendo Júpiter hablar a Venus, dize: “Insola<br />

insuperabile fatum vati movere putas”. Y Virgilio en el primo <strong>de</strong> la Eneida <strong>con</strong>firmando lo<br />

mesmo dize en persona <strong>de</strong> Júpiter a Venus estos versos: “Parce metu, Cytherea, manent immota<br />

tuorum fata tibi; cernes urbem et promissa Lavini moenia, sublimemque feres ad sy<strong>de</strong>ra<br />

magnanimum Aeneam; neque me sentencia vertit”. Y en el sexto: “Desine fata <strong>de</strong>um flecti<br />

sperare precando”. Dize Júpiter a Venus: “No temáys la perdición <strong>de</strong> vuestro hijo, porque cierto<br />

será lo que le tengo prometido, que su hado no pue<strong>de</strong> faltar y tu le llevarás al cielo”. Así que,<br />

<strong>con</strong>cluyendo, harto se vee manifiesto qué cosa sea hado según la opinión <strong>de</strong> <strong>los</strong> antiguos y cómo<br />

las humanas operaciones sean por necessidad.<br />

Mas <strong>de</strong> esta falsa opinión es <strong>con</strong>traria la verdad <strong>de</strong> la Iglesia Cathólica aprovando la<br />

opinión <strong>de</strong> <strong>los</strong> stoicos, <strong>los</strong> quales <strong>de</strong>zían algunas ocasiones obrar por necessidad y algunas ser<br />

esentas <strong>de</strong> aquélla, como escrive Augustino V De civitate Dei al VII capítulo; entre las quales<br />

ocasiones <strong>con</strong>tingentes pongan ser la fortuna y nuestra voluntad. Mas en qué cosa fuesse fortuna<br />

<strong>los</strong> romanos discreparon mucho <strong>de</strong> Aristótiles en el segundo <strong>de</strong> la Phísica, porque estimaron ser<br />

una <strong>de</strong>idad que regía y disponía todas las cosas <strong>de</strong> fuera, y para alcançar el favor suyo la<br />

<strong>con</strong>stituyeron un templo mediante Lúculo son el nombre <strong>de</strong> felicidad; mas, comoquiera que sea,<br />

o <strong>con</strong>vengan o <strong>de</strong>s<strong>con</strong>vengan, <strong>con</strong>cluyen la fortuna no obrar por necessidad. Y allen<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>los</strong><br />

stoicos, se <strong>de</strong>muestra por <strong>los</strong> theólogos nuestros ninguna cosa ser necessaria excepto las<br />

intrínsecas operaciones divinas, como son engendrar y espirar; por don<strong>de</strong> toda criatura <strong>de</strong> nada<br />

es produzida en el ser por pura liberalidad <strong>de</strong> la voluntad divina. Y por esto el maestro <strong>de</strong> las<br />

Sentencias en el primo <strong>de</strong> la XXXVIII a la XXXI distinctión dize el fado, o <strong>de</strong>stino, o<br />

pre<strong>de</strong>stinación según la fantasía <strong>de</strong> <strong>los</strong> antiguos ser sólo la presciencia <strong>de</strong> Dios <strong>con</strong> su voluntad.<br />

La qual, <strong>con</strong>notando la extrínseca criatura assí como objecto, no impone en ella necessidad<br />

alguna, siendo aquélla variable y siguiendo a la variación <strong>de</strong> la cosa scíbil la <strong>de</strong>sitión <strong>de</strong> la<br />

sciencia <strong>de</strong> aquélla, como escrive el philósopho al fin <strong>de</strong>l primero <strong>de</strong> la Posteriora. Por don<strong>de</strong><br />

muy doctamente Boetio en el quarto libro De <strong>con</strong>solación dize el fado no ser otra cosa que una<br />

inherente disposición <strong>de</strong> las cosas mudables, la qual la divina provi<strong>de</strong>ncia adorna las cosas en su<br />

or<strong>de</strong>n, diziendo: “Fatum est inherens rebus innobilibus dispositio per quam provi<strong>de</strong>ncia queque<br />

suis nectit ordinibus”. Dize: “Hado es una disposición y or<strong>de</strong>n asentada en las cosas movibles, y<br />

869 quasi: R “que si”.<br />

870 porque: B “por”.<br />

<strong>eHumanista</strong> 2012

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!