06.01.2013 Views

Francisco Petrarca, con los seys Triunfos de toscano - eHumanista

Francisco Petrarca, con los seys Triunfos de toscano - eHumanista

Francisco Petrarca, con los seys Triunfos de toscano - eHumanista

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

252 Roxana Recio<br />

tiempo <strong>de</strong>l <strong>con</strong>sulado <strong>de</strong> Quinto Fabio Máximo <strong>los</strong> romanos eligieron cónsules a Paulo Emilio y<br />

Terencio Varrón. Avía en este tiempo Quinto Fabio encerrado a Haníbal en el campo<br />

salernitano, en un valle entre el Passiliano y el monte Calículo. Era casi venido en <strong>de</strong>sesperación<br />

Haníbal, y por esto Fabio <strong>con</strong>sejó a Paulo que no mudasse <strong>de</strong> 341 su <strong>con</strong>sejo si quería ser vencedor.<br />

Emilio, <strong>con</strong>osciendo el buen partido, seguía siempre aquel mandado <strong>de</strong> Fabio y no entendía<br />

jamás <strong>de</strong> combatir, mas su collega Terencio Varrón, hombre muy atrevido y mal experimentado<br />

<strong>de</strong> la africana furia, mal<strong>de</strong>zía la cuenta y pesadumbre discreta <strong>de</strong> Fabio y <strong>de</strong> Emilio y scrivió al<br />

senado que Paulo Emilio no quería vencer por no querer pelear; y por esto mandó el senado que<br />

en todas maneras <strong>los</strong> cónsules combatiessen <strong>con</strong> Haníbal. Llegados a la batalla y viendo <strong>los</strong><br />

cartagineses que les <strong>con</strong>venía pelear <strong>con</strong> gran esfuerço o morir allí todos, obraron <strong>de</strong> manera que<br />

mataron XL mill romanos y otros tantos <strong>de</strong>l nombre latino y murió allí el muy digno cónsul Paulo<br />

Emilio. Y Varrón <strong>con</strong> gran miedo y vileza se fue huyendo, siendo Paulo Emilio herido<br />

mortalmente. Antes que espirasse sentado sobre una piedra, un tribuno llamado Cayo Cornelio<br />

Léntulo le dixo estas palabras: “Paule Emilii, quem virum insontem culpe cladis hodierne dii<br />

respicere <strong>de</strong>bent; cape hunc equum donec tibi virium aliquid superest. Comes ego te tollere<br />

possum, ac protegere, ne funestam hanc pugnam more <strong>con</strong>sulis feceris, et si hoc lachrymarum<br />

satis luctusque est”. Dize: “¡O, Paulo Emilio, a quien <strong>de</strong>ven cierto juzgar <strong>los</strong> dioses sin culpa <strong>de</strong><br />

esta gran <strong>de</strong>strución que oy se á hecho! Toma este cavallo y esfuérçate lo más que pudieres. Yo<br />

te acompañaré y <strong>de</strong>fen<strong>de</strong>ré. No quieras que esta batalla nos sea tan dolorosa como <strong>con</strong> muerte <strong>de</strong><br />

cónsul suele ser, que bien bastan las lágrimas y dolor que <strong>de</strong> lo passado sentimos”. A estas<br />

dulces y piadosas palabras respondió Paulo Emilio en esta manera: “Tu qui<strong>de</strong>m, C. Cornelii,<br />

macte virtute esto; sed cave, ne frustra miserando exiguum tempus e manibus hostium eva<strong>de</strong>ndi<br />

assumas. Abi, nuncia publice patribus, urbem Romam muniant ac priusquam victor hostis<br />

adveniat presidiis firmetur; privatimque Fabium mee preceptorem eius memorem extitisse et<br />

vixisse, adhuc mori. Me in hac strage militum meorum patere expirare, ne tu ulterius inter eas,<br />

causaque <strong>con</strong>sulatus accusator college existas, ut alieno crimine innocentiam meam protegam”.<br />

Dize: “¡O, Gayo Cornelio! Guarda tu perfecta virtud y mira que, dándome remedio que ya no<br />

me pue<strong>de</strong> aprovechar, tú no te <strong>de</strong>tengas tanto que no puedas escapar <strong>de</strong> las manos <strong>de</strong> nuestros<br />

enemigos. Vete y di a nuestros romanos provean su cibdad <strong>de</strong> Roma, y esté bien fortalecida<br />

antes que llegue el vencedor enemigo Haníbal; y esto sea en público. Y privadamente dirás que<br />

Fabio [fol. lxxxviii v] Máximo, su <strong>con</strong>sejero, se á siempre acordado <strong>de</strong> las cosas que les<br />

satisfazen. Y déxame morir en esta <strong>de</strong>structión <strong>de</strong> mis cavalleros, que ya quiero dar el ánima. Y<br />

tú no te <strong>de</strong>tengas más, no quieras morir aquí, y acusa a mi compañero por amor <strong>de</strong> la república,<br />

porque su trayción y maldad muestre mi limpieza y bondad”.<br />

Grave tristeza dio la muerte <strong>de</strong> Paulo Emilio al senado, mas Paulo Emilio su hijo fue<br />

causa <strong>de</strong> muy gran alegría al senado romano. Para cuyo entendimiento es <strong>de</strong> saber, como scrive<br />

Plutarco: En la primera expedición que hizo Paulo Emilio fue <strong>con</strong>tra <strong>los</strong> hiberios, porque,<br />

durante la guerra <strong>de</strong> Antíoco rey <strong>de</strong> Siria, en Hisperia se levantó muy gran rebuelta y escándalo;<br />

a la qual guerra fue enviado Emilio no sólo <strong>con</strong> <strong>los</strong> pretores, como era costumbre, mas <strong>con</strong> las<br />

doze seguras porque en él resultasse toda dignidad <strong>con</strong>sular. Llegado a Hiberia, sólo en dos<br />

batallas les venció, en las quales quedaron muertas XXX mill personas. La segunda guerra que<br />

hizo Emilio fue <strong>con</strong>tra <strong>los</strong> liguros, gente muy feroz, a <strong>los</strong> quales en breve tiempo <strong>de</strong>struyó así en<br />

señorío <strong>de</strong> tierra como <strong>de</strong> mar. La postrera guerra y más famosa fue <strong>con</strong>tra Perseo, hijo <strong>de</strong><br />

Philippo rey <strong>de</strong> Macedonia; a la qual siendo ydo Paulo, procedió principalmente <strong>con</strong>tra Milón y<br />

venciole, el qual era duque y prefecto <strong>de</strong> Perses, quasi <strong>con</strong> todo el más florido exército suyo. Y<br />

341 mudasse <strong>de</strong>: B “mudasse”.<br />

<strong>eHumanista</strong> 2012

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!