Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
zaun eta nexkaxia azkatu edo txutitu zen. Hual Mt 9, 25 (Ip, Ur (V), Ker neskati(l)la). Oroitzen zituan [...]
nexkatxak Urkiolan esan zizkion itz zoragarriak. Ag G 243s. Hiretzat dituk irriak, soak, / nexkatxek hiri beren
besoak. Ox 114. Horra nun nexkatxa boz bat airez aire doan. Iratz 58. Xabier-en eriotz-berriak zizta zuan
zorrotz nexkatxaren biotza. NEtx Antz 158 (v. tbn. LBB 132).
neskatxar (S ap. Lrq y EAEL 38). � "Fille depuis huit à quinze ans environ" Lrq. "Hijo hembra" EAEL 38.
neskatxatxo. �1. Dim. de neskatxa 'muchacha, moza'. � Sei urte etzituen neskatxatxo bat ikusi det. Cb Eg I 8.
Mutiltxoak mutiltxoakin edo neskatxatxoak neskatxatxoakin. Mg CC 163. Deritzat enzuten nagoala mutiltxo,
neskatxatxo ta nekazari askoren farra ta algara gozoak. VMg XI. Artuko du neskatxatxoren bat eskutik eta
esango du, au nere alabatzat ezagutuko det onezkero. Izt C 241. Jenobebak [...] kart au eman zion neskatxatxo
ari. Arr GB 33. Ai kondesa naizen bezela baserritar neskatxatxo bat banitz! Ib. 19s. �2. "Ancillula, neskatótxoa,
neskatxátxoa" Urt II 81.
neskatxatzar. "Mocetón [...], si es hembra, neskatxa-, neskatotzarra" Añ.
neskatxe. v. neskatxa.
neskatxekari. "(R), mujeriego, hablando de muchachas" A.
neskatxi. v. neskatxa.
neskatxo (V-och ap. A; H (G, s.v. neska)), neskatxu (Vc ap. A). � (Dim. de neska). "Fille déjà grandie, fille
faite" H, que cita a Lardizabal. "Muchachita" A. � Roda zeritzan neskatxo bat atera jatsi zan, nor ote zan
ikustera. Lard 504. Zu neskatxo polittori bakit nungoa zarean. Echta Jos 59. Nik bezin ondo dakizu zuk,
neskatxoa, olloa arraultzetik sortzen dala. Inza Azalp 35. Geure neskatxu gorriskea / zetan agon eguzkittara?
Laux AB 17. Neskatxok, asko galtzen degu gezurrezko jolasetan. NEtx LBB 134. En DFrec hay 2 ejs. de
neskatxo. v. tbn. Enb 164. TAg Uzt 14. Zait Sof 153. Neskatxu: Kk Ab II 36s. � "Vierge, pucelle" Dv (s.v.
neskaso), que cita a Oihenart. � Onhets nezan gure atsoa, iduri zekidan neskatxoa. "Pucelle". O Pr 368. � (Con
palat.). � Ez mutiltxorik ta ez nexkatxorik ez bedi liburu au gabe gelditu. ArgiDL 7.
neskatxuna (S ap. Lrq y EAEL 38). � "Neskatxuna ou neskatxar, fille de huit à quinze ans" Lrq (s.v. neskatxar).
"Hijo hembra" EAEL 38. � Españul langile batek hamazazpi urthetako neskatxuna bat inganatü dü eta bereki
norapait eroan. Eskual 41 [sic]-7-1913 (ap. DRA). 11 motxikoek eta 29 neskatxunek hitzeman die. Herr 11-7-
1957, 3.
neskatzar (AN, BN, S ap. A; Urt II 81, VocBN, Gèze, H (+ -zar)). �1. Muchacha de mala conducta; prostituta.
"Fille méprisable" VocBN. "Fille (terme de mépris)" Gèze. � Tunante batzuk eginak, neskatzarrez neskatzar,
tabernaz taberna, beti mozkorrerian. (B, s. XVIII). BOEans 783. Erortzen dira eskandalozko bekatuan arako
emakume lasai edo neskatzar ez garbi bularrak ta gorputzaren geiena agiri duela gizonen artean lotsarik gabe
ibiltzen diran aek. AA III 558. Ez dela toki hartan egundaino jarri izan neska tzarrik. Dv Gen 38, 22 (Urt puta,
Ur emakume galdu, Ol, Ker, BiblE emagaldu, Bibl gurtzemakume). Neska tzarra! Kixkila. JEtchep 22. Neska
tzar bat esperantza hin hire "roulotterat" eta hari buruz jautsi hiz... Larz Iru 82. � "Moza [...], y si es ordinaria,
neskatoa, neskatzarra" Añ. "Neskatzar, chica floja, desaseada, descuidada (R-is)" Iz R 310. �2. (V-gip ap. Iz
ArOñ; Lar, Añ, H (V, G)). "Muchachona" Lar y Añ. "Doncellueca, doncella talluda" Lar. "Neskatzaarra, chica
grande" Iz ArOñ.
neskaxe. v. neskatxa.
neskaxkunde (AN ap. A Morf 69). � "Sexajesima-ondoko osteguna emakumeentzakoa da. Bere izena
emakunde da tokirik geienetan, Bidangozen amakunde, neskaxkunde (reunión de muchachas) Ultzaman" A EY I
54.
neskaxtasun. � Virginidad, doncellez. v. neskatasun, neskakunde. � Ibili ere baitzen [...] zamalzain artean
neskaxtasuna oianez oian, ibarrez ibar zarabilten neskatx aiei laguntzen (Quijote IX). "Virginidad". Or RIEV
1929, 7. Zenbait tokitan zakartu bada ere, neskatxa izen ederra ta aukerakoa daukagu, ta emaztekiaren
birjintasuna adierazteko, neskaxtasuna. Or MB IX. Gurasoak bear eztakoak, neskaxtasuna sasi-atze batean
galdu zuanarenak, zuzenbidekoak eta sasikoak. Sorarrain Lili 90s.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 978
mende.