Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
ordua. "Día de servir como criada". Or Eus 145.
neskametxo. � Dim. de neskame. � Gaisoak uste zukeen hura bere neskametxo bakartzat edukitzekotz bidali
zuela atsoa! Mde HaurB 87.
neskametza (G-to ap. A Apend; A Morf 83 (G)), neskamentza (Lar). � Oficio de sirvienta. "Servicio, estado del
que sirve" Lar. "Servicio de muchacha (G-to). Neskametzan izan" A Apend. � Neskametzeari betiko itxi. Ag Kr
165. Berak neskametzan edo ikasia ezin zitekean izan itz-tankera ori, zeren bere aizpak ere, tankera bera zuten.
EG 1957 (1-2), 95. Anairik zarrena laister ezkonduko da etxera. Arrebak, neskametzara. Alzola Atalak 69.
Neskametzan zebilen emaztea, alaba berriz aurtzai edo zeukan nonbait. MEIG IX 98. v. tbn. MAtx Gazt 81.
neskanegun. v. neskenegun.
neskaño. � Dim. de neska. v. neskatxo. � Neskaño gaxoa! TAg Uzt 129 (v. tbn. 281). Neskañoetan ederrenak
eta tolesgabeenak esnatzen dute bizikien urietako piztitzarren iretsibearra. Ib. 53.
- NEXKAÑO. (Forma con palat.). � Nexkañoari kokots azpiko xapian Lurdeko medaila bat ixpilinga batez lotu
zioten. Herr 18-6-1959, 2.
neskaso (BN? ap. A; O VocPo, SP, Dv, H). � Virgen, doncella. � Neskaso bat amatako, / Galileako /
Nazareten hazia. O Po 55. Neskaso gurbil orde, ergel aunitz / ez bait-nituke nai andre. "Vírgenes". Or Eus 253.
neskatari. � Mujeriego, aficionado a las muchachas. v. neskazale. � Muthil neskatari alfer bat da hori! Larz
Iru 22.
neskatasun. � Virginidad, doncellez, pureza. v. neskakunde, neskaxtasun. � Ez zezakeala zapuztu bere
neskatasuna. Etxde JJ 100. Neskatxak, adiskideekin yoanda, bere neskatasuna mendietan deitoratu zun. Ol Iud
11, 38 (Dv dontzellatasuna; Ker neska geratu).
neskateko (B, BN-ad), neskatiko (AN-5vill-burg, B). Ref.: A; EI 70; Echaide Nav 230; EAEL 38; Izeta BHizt2
(neskatiko). � "Muchachita" A. "Niña. Batugu etxean bi neskatiko ta mutiko bat" Izeta BHizt2. "Neskatiko,
neskatxa (AN-5vill)" (Comunicación personal).
neskatero (AN-gip ap. Gte Erd 16). � Mujeriego. "Oso gizonzalea da (G-azp), neskatero (AN-gip), [...],
emaztekaria (BN-arb)" Gte Erd 16.
neskatiia. v. neskatila.
neskatiko. v. neskateko.
neskatila (V, G-azp-to, AN-ulz, BN-baig-lab, S; Lecl, Gèze, Dv (S), H; -illa Mic 8r, Lar, Añ, Izt 76r, Dv (V), H,
A Apend, Zam Voc), neskatil (V-ger-ple-m-gip, AN-ulz), neskatiia (S). Ref.: A (neskatilla); EI 70 y 307; Iz
ArOñ y Etxba Eib (neskatilla); Holmer ApuntV (neskatil); EAEL 38; Elexp Berg (neskatilla). � Tr. Propio de las
tradiciones vizcaína y suletina desde el s. XVII; se documenta tbn. en algunos autores guipuzcoanos modernos y
en Goyhetche (200), Hiribarren (Esk 108) y Bordel. La forma general es neskati(l)la. Hay ejs. de neskatil en
Arriandiaga, Jautarkol (Biozk 37), Lauaxeta (BBa 74), Labayen (EEguna 100), Etxaide (JJ 94) y Gaztelu, y
ambas formas en Enbeita, Bilbao, Oskillaso, N. Etxaniz y Zaitegi. En DFrec hay 15 ejs. de neskatil(l)a.
�1. Muchacha, moza, chica; niña. "Neskatila bat, neskatxa bat egin da, elle est devenue (faite) grande fille" H.
"Es diminutivo de neska" A. "Neskatillia, de 10 a 12 años" EI 70n. "Fille, à partir de quinze ou seize ans" Lrq.
"Jerusalem-go neskatilla zintzuak!" Etxba Eib. v. neskatxa. � Bear da jakin eranzuten iteundu dakionean
gizonari, andreari, mutilkoari edo neskatilleari. VJ 4. Neskatila birjina edo alhargün xahü bat. Bp I 98.
Mithilkoak eta neskatilak berhezirik. Ib. 24. Neskatilla serbitzari baten testiganzia ezta asko. Mg PAb 80. Asten
dira dantzan gabaz neskatilla ta mutill. JJMg BasEsc 109 (133 neskatila). Sarthü zen Jesüs, hartü zeion eskia eta
jaiki zen neskatila. Ip Mt 9, 25 (Ur (V), Ker neskatilla; Lç, He, TB, EvL, Echn, Ur (G), Ol, BiblE neskatxa,
Samper nexkato, Hual nexkaxe, Dv, Leon, Or (h)aurra, SalabBN nexkato gazte). Mutilla al da? Neskatillia? Zer
izen ipiñi biar xaue? Ag G 71. Milloi bi laurleko / beraz dituan neskatilla bat / nai neukek emaztetzako. Enb 181
(153 neskatil). Emakumeen antzak jadanik ikasiak zitukeen neskatila bat. Mde HaurB 17 (Pr 146 neskatilla). An
egoan, leen esan dogunez, neskatilla sail ikusgarria. Erkiag Arran 41. Biar goizean urkatuko dogu neskatil ori.
Bilbao IpuiB 157 (211 neskatilla). Judear neskatil [...] / zagozte auzoetan, / ez egin otsik gure atean! "Ninfas de
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 972
mende.