Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
"Molestus est". Or Aitork 386 (v. tbn. 197).
nekarazle. "Nekharazle, celui qui fait fatiguer" Dv.
nekari. �1. (Sust.). Tormento, martirio. � Ene arimaren nekhari guziak gal eta honda itzatzu, ezen zure
zerbitzaria naiz. Harb 353s. �2. (Ht VocGr 377). (Adj.). Penoso, tormentoso. "Laborieux" Ht VocGr 377. �
Bere lana ta egiteko agitz nekaria. Mb IArg I 252. [Zor ta neke guziak] konfesi ta beste gauz on nekariz emen
ateratzen ezpaditugu [...]. Ib. 318.
nekarri. � Tormento, martirio. � [Geren onerako egin behar ditugun gauzen artean] badira zenbait ongi
kezkariak eta nekarri gogorrak. Mb IArg I 154.
nekarte. � Tormento, sufrimiento, padecimiento. � Sua ta tentanza ta bere nekarte orietan. Mb IArg I 229.
nekartu. Neol. creado por Arana Goiri en 1894. � "Nekarrtu (apenarse, dolerse)" AG 218. � Ixildasun eta
eruapen andijenaz, nekartzen da. Albzur Euzkadi (rev.) 1908, 48. Gaur, gauza guzien gañetik, ezkontza
deunaren alde nekartzea (sufritzea) dagokigu-ta. Zink ZArg 1957, 298.
nekatan. v. NEKE(T)AN.
nekatango. "Dificultoso (AN-araq)" A Apend.
nekatari. � Penoso, doloroso. � Gizon ondasunketan, irabazian ta lurreko egiteko nekataritan emen beti bizi
behar balu bezala sarturik dabillenari. Mb IArg I 93.
nekatezgarri (Lar � H), nekaezgarri. � Incansable, infatigable. � Laredotik Debaraño ez da dantzari bat aiñ
ederrik, aiñ nekatezgarririk. EE 1881b, 87. Arrano nekaezgarriya. Etxeg EE 1884a, 549.
nekatezgarriro. "Incansablemente" Lar.
nekati (AN? ap. A). �1. "Paciente" A. � Zori oneko doatsu nekatia zara ta doatsu-nekati zere onezko nekeekin
Erreinu bat irabazten dezuna. Mb OtGai II 180. �2. "Nekhati (Hb), qui se fatigue" Lh. � (Uso adv.). �
Ezbearrak zeu ikertu (visitar) zaituanian, lantsu, nekati zabiltza. Ayerb EEs 1912, 153.
nekatiar. "Nekhatiar (Hb), ouvrier rustique" Lh.
nekatiko. "Lan nekatikoa, trabajo fatigoso" A Apend (s.v. nekatango).
nekatoki. � Lugar de padecimiento (ref. al infierno). � Erakutsi ziotela (esan zuen gero) sulezean [...] bere
nekatokia ta bere nekatoki onetan egon bearra zela erretzen ta erretzen beti. Mb OtGai III (ed. 1905), 489.
nekatu (V, G, AN-sept-egüés-arce-erro-olza, L-côte-sar, B, BN; Volt 90, SP, Lar, Añ, Mg Nom 65, VocBN,
Gèze, H, VocB, Zam Voc; -kh- Urt I 510, Ht VocGr, Lecl, Dv, H), neketu (Añ), negatu (V-arr). Ref.: Bon-Ond
158; A; Echaide Nav 288-289; Iz ArOñ, Ulz, Als (len, zetakozu); Etxba Eib; EAEL 276; Elexp Berg; Gte Erd
143, 211, 230 y 273. � Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos desde Leiçarraga. La forma general es
nek(h)atu. Emplean la forma neketu, Mendiburu, Añibarro, Echeita y Lauaxeta (todos ellos junto a nekatu). Hay
un ej. de part. neka en Orixe (Eus 358).
�1. Cansar(se), fatigar(se), agotar(se); cansar(se), aburrir(se). Cf. Azkue: "Algunos, aunque impropiamente, le
dan el sentido de 'aburrir, aburrirse'". "Afanar", "aperrearse" Lar y Añ. "(Estoy) molido, [...] nekatua [...] nago"
Lar. "Ez du nekhatzeko lanik, il n'a pas de travail fatigant. Etzaitut nekhatzekotan igorri, je ne vous ai pas envoyé
pour vous fatiguer" Dv. "Laster nekhatu zaitu lanak, le travail vous a promptement lasseé. Laster nekhatzen da
gogaitzezko lanean, on se lasse vite [...]" H. "Baserriko lanak, bai benetan nekatzia!" Etxba Eib. "Gustoko
lanian ezta nekatzen" Elexp Berg. AxN explica higatu (319) por nekatu y unhatzen (519) por nekatzen. � Gure
biziagatik trabaillatu eta nekatu behar bagara-ere. Lç Ins E 6r. Nik igorri zaituztet nekatu etzaretenaren
biltzera. "Ce en qui vous n'avez point travaille". Lç Io 4, 38 (He, LE, Or, Ker, BiblE landu, TB lankatu, Dv,
Leon lant(h)u). Garrastu adi ikasterren ta neka adi euterren. "Trabaja por tener". RS 553. Nekatua naiz, zaren
zu ene pausagunea. Mat 282s. Alferrik nekatu baño obe da geldirik egon. RIs 4. Orain etzazula nekha hanbat
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
942