Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
neit. v. net.
neitgarri. "Qui est propre à achever, mettre à bout. Ene pairamenaren neitgarri da, il est capable de mettre ma
patience à bout" H.
neitkizun. "Qu'il faut finir ou qui doit avoir une fin. Gure bizitzeko egun neitkizunak, les jours bornés de notre
vie. Egiteko neitkizuna, affaire qu'il faut finir" H.
neitu (O-SP 231, SP � A, Ht VocGr 325, Lar Sup, Lecl, Izt 4r, Dv (BN), H (L, BN, S)). � "Acabarse" Lar Sup.
"Ezin neit dezakeen solasa, discours qu'il ne peut achever" H. "Terminar, acabar" A.
� Etim. Lo más próximo por la forma sería lat. enectus.
neitze (SP, H). � "Neitzea, fin, finis" SP. "Fin, terme" H. � Neitzea. EZ Man II 213 (al final de la obra).
Hasterik eztuzu eta neitzerik ez izanen. Ib. 23. Hasi dudan entrepresa ekhartzeko neitzera / hartarakotz egor
dazu arrai bat bihotzera. EZ Man I 106.
neka (BN ap. A � VocBN; vEys, Dv, H (BN)). � "Mèche brûlée d'une chandelle" VocBN. "Partie brûlée d'une
mèche" Dv.
neka. v. neke.
nekabide, nekebide, nekabire. � Tormento, dolor; aflicción, pena; penitencia. � Arrizkoak dirala, Jauna maite
dutenak edo ez dutela nai-gaberik ekusten, Jaunaren izenean beren buruak nekatzen dituztenean edo bestek
neka-bideak ematen dieztenean. Mb JBDev (ed. 1900), 194. Artu konfesoriaren borondatiaz gorputzaren
nekabide edo mingarriren bat. CrIc 79. Iñori neke biderik emateko gai ikusten etzituztelako, pakean utzi zieten.
Lard 147. Lardaska txarrak ondorenian / neka-biriak baditu. PE 56. Neke-bide ua ibillia dezu beraz gaurko
Lizardi itzalgarria. Ldi IL 9. [Ama neketsuaren] oiñazeen pare ezarriaz, neke bide medar, arritsu ta
arantzadunean lagun dakiguzan. Erkiag Arran 184. v. tbn. CatElg 107. Bordel 59. � (Con -ko, adnom.). �
Urrikari gogorrak / neke bidekoak, / trabajuak aundiak / kabu bagekoak. Echag 259.
nekabihur (-biur V, AN-larr). Ref.: A; Asp Leiz. � "Ataduras hechas con ramas de árboles, en las cuales se
sujetan y sostienen los palos de un carro" A. Cf. lekabihur.
nekabihurkai. "Nekabiurkai (G), ataduras hechas con ramas de árboles, en las cuales se sujetan y sostienen los
palos de un carro" A.
nekadi. � Tormento, martirio, pena, dolor. � Arkituko dute guzia dezaken Jangoiko, betiko nekadi bukanzik
izanen ez duen tormentu-pill guztiz izugarri bat emanen diena. Mb IArg I 73.
nekadura (SP; -kh- Dv � A, H). � Cansancio, fatiga; tormento, dolor, pena. "Lassitude de travail" SP. "Effet
de la fatigue" Dv. � Banaloria eta espirituko nekadura. SP Imit III 27, 4 (Ch, Pi atsekabe, Mst eritarzün, Ip
khexagarri, Ol atsekabe-bide). Espiritu gaixtoa enseiatzen da nekhadura hetaz baliatzera guri bihotzaren
galarazitzeko. SP Phil 498. Idiaren oinhaze eta dolore suerte gehienentzat erremedioa, guziz nekhaduraz heldu
denian. Mong 590. Gorputz eta gogoaren nekadura. Mde HaurB 44. Azkenean, nekadura hutsaz loak hartu
baitzuen neskatoa. Ib. 89. Nekhadurarik gabe eta, erran behar bada, atseginekin ere gehienetan. Lf ELit 96. En
DFrec hay 2 ejs. v. tbn. Arbill III 12, 4.
nekaera (Lar � H). � Tormento, dolor, pena. "Cansera, molestia" Lar. � Sentiduko nekaera edo tormentuba.
CrIc 35. Biotzaren prensazio, nekaera ta illuntasun au. Mb OtGai III (ed. 1905), 46.
nekaezgarri. v. nekatezgarri.
nekaezin. � Incansable. � (Salzedoko Nobia Pedrori) euskerazale nekaeziñari. La Abeja 1890, 1 (ap. DRA). En
DFrec hay 2 ejs.
nekagai. � Tormento, dolor, pena. � Irabazbide anitz kenzen diolako aserkunz bekaitzak eta era bereko beste
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 938
mende.