Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
gorriak, neguko aizez. Gand Elorri 199. Neguko aize-zurrumillo beltzak galtzuak bira-biraka daramazkin. Ibiñ
Virgil 76. Ardiak ere tristetzen ditu / neguko busti ta otzak. Uzt Sas 61. v. tbn. VMg 78. AA II 81. Astar II 144.
Echag 135. Izt C 247. Gy 161. Arr GB 147. Zab Gabon 59. Ag Kr 213. Urruz Zer 14. Barb Sup 185. Muj PAm
20. Ox 27. Altuna 89. Jaukol Biozk 65. Kk Ab II 160. Etcham 72. JE Ber 17. Ldi UO 26. Or Eus 214. Iratz 71.
Munita 94. Zerb Azk 97. Etxde JJ 238. Txill Let 32. Anab Poli 110. Akes Ipiñ 22. Izeta DirG 65. Ardoy SFran
186. NEtx LBB 250. Alzola Atalak 95. Mattin 112. Xa Odol 21. Berron Kijote 146. � Biltzen du artho, ogi, bai
belhar neguko. Hb Esk 92. Orai gizon guziuak gaude neguko argi eta egurren sartan. Mdg 129.
- NEGUKO TXORI. v. NEGU-TXORI (b).
- NEGU-KULIXKA (L ap. Lh), NEGUKO KULISKA (G-bet ap. Arzdi Aves). "(GH), corlieu, petit couris
(ois[eau])" Lh. "(Numenius phaeopus), neguko kuliska (Donostia), iyuntxori, zarapito" Arzdi Aves 165.
- NEGU-LAN. "(c.), trabajos de invierno" A.
- NEGU-LEHEN (AN, L-ain ap. A; negu-lein Sal, R ap. A). a) "Comienzo del invierno" A. b) "Negulen (G-to),
otoño" A Apend.
- NEGU-LIHO (-liño B). Ref.: A; Izeta BHizt2. Lino bayal. "Gure etxean negu-liño ederrak" Izeta BHizt2.
- NEGU-MADARI. a) "Pera de invierno. Negu-madarixak Gabonak paiño lenao eltzen die" Elexp Berg. v.
NEGU-UDARE. � Artu eban bein mandazaiñ batek urruneko bakartegi edo monkategi batera negu-madari
eder batzuk eroateko agindua. Ezale 1898, 5. b) "Guardia civil. Aurten be Senpererakuan an zittuan mugan
negu-madarixak" Elexp Berg.
- NEGU MIN (L-ain, B, Sal, R ap. A; Dv). Pleno invierno, crudo invierno, riguroso invierno. "Negu minean, au
cœur de l'hiver" Dv (s.v. min). � Tenpra digu negu minian bikain otz. Mdg 152. Negu minean sarthuak gituk. JE
Bur 113. Negu minean igortzen dituzte ardiak. Zub 55. Negu mina eta negu beltza! "Ai cœur de l'hiver
rigoureux!". Ardoy SFran 125. Asto-idiak arnaska, [...] / berotzan alegin. / Aurrari nai diote / gozatu negu min.
NEtx LBB 304. Negu-mineko hotzikara. MIH 318. v. tbn. Or Eus 358. � Negiaren minian eta gaiherditan. CatS
96. Zai-bageko iriña / balitz, pasa geneza neguaren miña. "Crudo invierno". Or Eus 130.
- NEGU-MUGA (Lar � H, Añ, Hb ap. Lh). "Solsticio [...] hiemal, negumuga" Lar y Añ. "Solstice d'hiver" Dv.
- NEGU-MUTIL (V-m-gip, G). Ref.: A; Iz ArOñ; Elexp Berg. "Muchachos que sólo en invierno sirven de
criados, por andar ausentes el verano" A. "Negu-mutill, mozo que en invierno salía a trabajar" Iz ArOñ.
- NEGU-NEGUAN. "Negu-neguen, en lo crudo del invierno" Iz Ulz.
- NEGU-HONDAR (L-ain, B ap. A). Fin del invierno. � Xerthatzen dira negu ondarrean, izerdia abiatzen
denean. Dv Lab 382. Biluzik zan basoa / negu-ondarrean. Ldi BB 58.
- NEGU-PASA JOAN. "Invernar. Negu-pasa joaten dira egazti oiek emendik" Gketx Loiola (s.v. pasa).
- NEGUPE. (Con suf. local de decl., en sing.). Bajo el invierno. � Eskual-Herria! Zu negupean / ez othe zira
bada jarriko? Ox 174.
- NEGU-PINZANA. "(Fringilla monti-fringilla), negu pinzana (Donostia), catachín, gorrión de monte" Arzdi
Aves 164.
- NEGU-SAGAR (B, Sal, S, R). Ref.: A; Lrq. a) "Manzanas conservadas; litm., manzanas de invierno" A.
"Negü-sagar, pommes qui se mangent en hiver" Lrq. b) "Membrillo, en Vergara" Garate 6. a Cont BAP 1949,
362.
- NEGU-TOKI (L ap. Lh; BeraLzM). "Endroit où l'on passe l'hiver" Lh. "Invernadero" BeraLzM.
- NEGU-TXORI (G-nav ap. A; Izt C 199; -xori Urt V 361, Hb ap. Lh, H (L)). a) "Pinson, oiseau d'hiver" H. "Un
pajarito que pasa el invierno en nuestro clima" A. "Bergeronnette" Lh. "Negu-xoria, pinson (le)" Dass-Eliss GH
1923, 759. � Orai negu-txoriak bezala isilik, maitea zergatik? A CPV 128. Primaderan, umeekin delarik,
mamutxa hainitz jaten du negu-xoriak. Dass-Eliss GH 1923, 759. b) "Neguko txorixa, se dice del solitario y
alicaído. Neguko txorixa dirudi, otzak kukulduta" Etxba Eib.
- NEGU-UDARE, NEGUKO UDARE. a) "Imperial de invierno, árbol fértil de fruto grueso [...] negu-udaria,
neguko-udaria, [...] equivale a peral de invierno" Lcq 83s. b) NEGUDARE (G, B ap. A). Pera de invierno. v.
NEGU-MADARI. c) "Negudare (G-to), membrillo" A.
- NEGU-ZUZA (V-gip ap. Elexp Berg), NEGUKO SUSA (V-gip ap. Etxba Eib). "Seta pratense en la entrada del
invierno. Neguko susak, lenago ez ziran batzen" Etxba Eib. "(Hydnum repandum), ziza zuria, gamuza" Elexp
Berg.
neguara. "(R), (jugar) al marro" A.
negubide. "(Vc), provisiones para el invierno" A.
neguburu (L, BN, S ap. Lh). � Comienzo del invierno, solsticio de invierno; final del invierno. � Negu-buruari
ariotar uskurtzan beste eginkizun eta oitura batzuek dagozkio. JMB ELG 81. Negu-buruan bildur giñan ta /
eman genien aletik. "Final del invierno". Or Eus 84. Neguburuak naiz-eta berdin / elurrez garbiro jantzi, / elur
au bean loi biurtzen da / goi ontan berriz iturri. EA OlBe 53. Uda-buru ezo ta negu buru ozkarbiak eskatu
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
936