Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
ditzadazut hobendun jarri naizen distrakzioneak, neglientziak, epheltasuna eta graziari ihardeste eskasak. MarIl
62s (59 neglijentzia). v. tbn. Jaur 110. Neglijenzia: Mih 121. CatLan 150. � (Con -zko, adnom.). � Nolakoak
baitire umorezko edo bizitasunezko hutsak, neglijenziazkoak edo lazotasunezkoak. CatLav 68 (V 42).
- NEGLIJENTZIAZ. Por negligencia. � [Konfirmazionia] neglijenziaz ützi lezakianak errezebitzeko bekhatü
egin liro. CatS 71.
negoni. v. nerau.
negorri. v. neror.
negoziant, negoziante (Urt I 23). � Negociante. � Larru-negoziant bati saldu zioten bertan / hartz eder baten
larrua. Gy 165 (v. tbn. 195). Asko abokat txar edo negoziant afera zikhin edo frodazko batzuen egile izanik. Elsb
Fram 153. En DFrec hay sendos ejs. de negoziant y negoziante. v. tbn. Bordel 59.
negoziatu (Lcc (-adu), Urt III 99). � Negociar. "Negociador, negoziaitan debena" Lcc. � Al egienak / esporzuz
animadurik, / ateraetan / asi zirean tristerik / aziendea, / dolorez kontu bagarik. / Andiok barriz / utra
negoziadurik, / euren etseak / oi ezin defendidurik. Lazarraga 1202v. Lenbizikorik pensatzen dute [...] zer tratatu
bear duten eta negoziatu. Ber Trat 25v. Meza enzuten duena baitago negoziatzen Iaungoikoareki. Ib. 29r. --
Norako aen goxetik? --Negozietan, zerren daukat gaur asko zer egin. Mic 12r. Negoziatzen dute / mila malezia, /
larrutu nahi dute / jende buluzia. Bordel 51. Gutizia lotzen zaio, / bere arthaldea saltzeko / eta negoziatzeko /
diru harrek ziraueiño. Gy 82. En DFrec hay 63 ejs.
negozio (G-azp ap. Gketx Loiola; Lcc, Urt IV 228), nebozio. � Negocio; asunto. "Gure negozio au ertenda egon
bear zuan dagoneko" Gketx Loiola (s.v. erten). � Tr. Documentado al Sur desde el s. XVII. Al Norte, si
exceptuamos unas cartas labortanas de finales del s. XVI (que muestran rasgos meridionales), sólo lo hallamos
desde fines del s. XVIII y su uso es algo menos frecuente. La forma nebozio se encuentra sólo en Erkiaga (BatB
130), junto a negozio (BatB 154). En DFrec hay 25 ejs. de negozio. � Zure señoriak gastigatu didan negozioaz
eztut konturik eduki beraren señoriari gastigatzera. (c. 1597). FLV 1993, 456. Mezara ezta eramo bear berze
negoziorik eta kuidadorik, baizik Iaungoikoareki tratatu bear diradenak. Ber Trat 32v (v. tbn. Doc 136r). Ain
ardura andiko negozio baten, bear dau begiratu leenago zelan doean konfesoreen belaunetara. Cap 87. Ez da
negozio bat holako yokoa, / bainan eskal-yosteten lehenbizikoa. Hb Esk 213. Beren gustoko negoziyotan /
apiziyo aundiya dute. EusJok II 158. Berak nai duen leku danetik / egiten du aziyua, / bulla aundirik atera gabe /
ark bere negoziyua. Noe 124. Negozioko jaunekin / ez naiz batere hantatzen. Etcham 48. Industriako arranoak,
bankoetako saiak, negozioko apalatzak [...], zer aztaparrak dituzten orok. JE Ber 92s. Garatz edo negozio
andiak erabilli dabezan gizonak. Eguzk GizAuz 24. Negozio-kontuak direla. Txill Let 107. Erri atan bazan
aberats bat negozio askoko gizona. Arti Ipuin 99. Ez da, ez, guardiazibillei etxea alkilatzea negozio aundia!
Ugalde Iltz 57. Bere burua salatzen / ari da ederki / uraren negozioa / berak e badaki. Mattin in Xa EzinB 103.
Sineskerien arabera, Merkurio horrek induztria eta negozioa erakutsi zeiezten gizoneri. Lf CEEN 1973, 124.
Bata bere sorora joan zen, bestea bere negozioetara. IBe Mt 22, 5 (Lç, He merkatalgo, TB, Dv, SalabBN, Leon
tratu). Burdin-negozio batean hasten da lagun batekin. MIH 336. v. tbn. OA 129. Iraz 61. Brtc 189. BOEans 904
(B, s. XVIII). Bordel 126. A Ardi 14. Negosio: Kk Ab II 77. Bilbao IpuiB 194.
- NEGOZIO-EGILE. "Carbonarius, [...] ikhatz tratugillea, ikhatz negoziogillea" Urt IV 228.
negrilla (AN-araq ap. Satr UrdSet). � "Negrillak (Pasillus atrotomentosus). Txiki txiki batzuk, gaina gris antza
dute eta pagaditan etortzen dira" Satr UrdSet.
negrillo. � Negrillo (?). � Oietakoak dira Australiako zenbait tribu: kulin, lurnai, yuin... Afrikako negrilloak,
boskimanoak. Vill Jaink 20.
negritano. � Negro, de raza negra. � Bat txuripano enterua ta / bestea indianua, / bestia berriz jaiotzatikan /
bitz puru negritanua. EusJok 108.
negu (gral.; Lcc, Mic 7r, SP, Deen I 305, Urt I 273, Ht VocGr 314, Lar, Aq p. 63 (AN), VocS 145, Añ, Arch
VocGr, Gèze, Dv, H, Zam Voc), neu (G-azp, AN-gip). Ref.: Bon-Ond 136; VocPir 16; A; Lrq (negü); Ond Bac
403; Iz ArOñ, R 293 y 313; Echaide Nav 70; Etxba Eib; Gketx Loiola (pake-egin); Holmer ApuntV; EAEL 226;
Elexp Berg; Gte Erd 271. � Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos. En DFrec hay 58 ejs. de negu.
�1. Invierno. "Invernar, negutu, negua irago", "invernada, negutea, negua" Lar. "Kandelaria bero, negua dauka
gero, kandelaria otz, negua joan da motz (AN)" Aq p. 63. "Negurako gare laster, nous arriverons bientôt à
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
933