Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
da, la sève [...] prend la forme de larmes" H. v. NEGAR EGIN. � Eldu bear gara Jangoikoagana ebanjelioko
seme galdu galtzallea legez damuturik, madalena legez negarturik. Añ MisE 86 (v. tbn. LoraS 93). Zere baimena
indazu, basora joan eta lagunakin nere garbitasuna bi illabetean negartzeko. Lard 136. Jesus onaren iltzea /
naiko negartu dezan. Ezale 1898, 111. Emon zeustan esnia / negartzeko etzan. "No se ha de convertir en
lágrimas". AG 272s. Luditarrak, mundutarrak pozez dabiltzan bitartean negartu bearrekoak zerate zuek. EEs
1913, 161. Gure gaiztakeri ta bidegabeak, orra beti negartu bear deguna. ArgiDL 94. Itsas-mendien azken
dirdira / lur-kantuekin batean / nitan xortaka nigartu dira / eguna izarñotzean. Iratz 169. Oianetara baztertu zan
Orpheu, [...] atsekabe gorria negartzera. Ibiñ Virgil 50. Euskalerriak negartu zuan zijoakion semea. NEtx LBB
291.
negartxo (Lar, H (V, G)), nigartxo (H). � (Dim. de negar). "Lagrimilla" Lar. v. negartto.
negarzale. � Llorón. � Iltzen danean arima pekatu mortalarekin, batzuek dute sentimentu sentigarri eta
negarzalea. LE Urt 142 (ms. 50r sentimentura sentigárria ta negargále).
negatibo. � Negativo. � Prezepto afirmatiboak eztu obligatzen gizona, pro semper, jagoitikoz, negatiboak
bezala. Tt Arima 8. Minzo garelarik Yainkoaz, esplikatzen tugu bere perfekzioneak eta aunditasunak izen
ukagarriez o negatibos (B, s. XVIII). BOEans 699. En DFrec hay 23 ejs., meridionales.
negatu (V-gip). �1. "Negar la palabra dada o el compromiso adquirido. [...] Negau eitten dau dirua laga
notsala" Elexp Berg. �2. "Negarse a algo. Juezana presentatzera negau zan" Elexp Berg. �3. "Negado. Ondo
negaua da kantuan" Elexp Berg.
negatu. v. nekatu.
negazio, negazino. � Negación. � Sum konjugatzen da negazinoarekin gisa hunetan. ES 250.
1 negel (AN-5vill-ulz; SP, Urt II 168, Bon, H), negal (G-bet, AN-ulz, B, Ae; VocB), legen (AN-5vill-ulz). Ref.:
A (negel, negal); EI 364; Iz Ulz (legéna); Echaide Nav 118; Izeta BHizt2 (negal). � Rana. "Negela à Vera est la
grenouille qu'on nomme xatela à Sumbilla" Bon RIEV 1910, 248. "Erreka ortan negal aunitz" Izeta BHizt2.
"Rana, negala (G-bet)" (Comunicación personal). Cf. nagala. v. igel. � Nahastatzen du gaxoa apho eta sugekin,
/ negel bare eta musker gehiago ferdekin. EZ Man I 108. Ibaiak gaindi egingo dik negelez. Urt Ex 8, 3 (Dv, Ur,
Ol, Bibl, BiblE igel, Ker ugario). Ikusi izan nituen ilkhitzen dragoinaren ahotik [...] hirur izpiritu lizun negalen
idurikoak. He Apoc 16, 13.
2 negel. v. negal.
negil. v. NEGU-HIL.
negitu. v. negutu.
negliatu, neglijatu. � Descuidar(se), abandonar(se). � Zer intenzione ukhen duzun haien egitian, erraitian,
pensatzian edo neglijatzian. Tt Arima XV. Bere bihotzen gaiñean atzarriak egoteaz negliaturik, libertate osoa
ematen bait diote bere bihotzari. He Gudu 33. Bekatu egiten du mortalki, neglijatzen badu ikatstia. In CatLan 4.
Egizu ez dezadan zure inspirazionetarik bat ere neglia. MarIl 59. Ardura negliatzen direnak badire eta behin ere
bihurtzen ez direnak. Jaur 205. v. tbn. Mih 6. JesBih 408. Neglijatu: Brtc 62.
neglienki, neglijentki, neglijenki (Urt I 300). � Negligentemente. � Amurio desordenatü bat, zuñek gure
eginbider hüts eragiten beiteikü edo neglijentki hurak betha erazten. CatS 9.
neglient, neglijente (Lcc), neglijent. � Negligente. "Negligentemente, negligentea legez" Lcc. � [Gizona]
Ienkoaren zerbutzian eta obra honetan aurher, laxo, neglijent eta berandiar gertatzen da. Tt Onsa 103.
neglientzia, neglijentzia (Lcc (-nzia), Urt IV 443). � Negligencia, indolencia. � Neglijenzia edo ignoranzia
dela kausa. Tt Arima XVI. Neglijenziaz edo lazokeriaz utzi duela iganderik edo besta egunik pasatzera. CatLav
A 3v (V 4). Sakramenduen errezibitzeko neglijenzia eta artha gutia. Ib. 314 (V 156). Bekhatu beniala da
Jainkoaren lege saindua hausten duen hitz, obra, desira edo neglijentzia bat. Brtc 105 (34 negliyentzia). Barkha
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
932