Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
- NEGAR-TXORTOLA, NIGAR-XORTILA. "Nigar-txortola (S), lágrima" A. v. NEGAR-XORTA. � Guziak
so egonen, nigar xortila bat begi bazterrean. SoEg Herr 28-7-1965 (ap. DRA).
- NEGAR-TZAPASTAZ. "Nigar tzapastaz, fondant en larmes" H (s.v. tzapasta).
- NEGAR-UHAR. "Nigar uharra, torrent de larmes" Dv (s.v. uhar).
- NEGAR-UHARRETAN. Llorando a lágrima viva. � Nigar uharretan garbi dezadala nere arima. Dv LEd 6.
- NEGAR-ULU. Llanto, sollozo, lamento. � Negar-uluok itxi, / lanari oratu. Enb 206.
- NEGAR-ULUKA. Llorando, sollozando, lamentándose. � Iturri-urak itxasorantza / or duaz negar-uluka. Enb
51.
- NEGAR-UHOLDE, N.-UGALDE, N.-UJOL. Torrente de lágrimas. v. NEGAR-EURI, NEGAR-TURRUSTA.
� Ago bethi beheraspenez, / isur nigar uholdeak. Gç 158. Biozparrendik irten zitzaion negar-ugaldeari eutsi
eziñik. TAg Uzt 123 (275 negar-ujol).
- NEGAR-HUPETAN. Sollozando. � Nigar-hupetan erran dauku. Herr 28-5-1964, 2.
- NEGAR-XIRRIPA. Torrente de lágrimas. v. NEGAR-TURRUSTA. � Han aurkitzentu nigar xirripak bere
buruaren gau guziez xukatzeko eta garbitzeko. SP Imit I 20, 6 (Ch nigarrezko xirripa, Mst nigarren turrusta, Ip
nigarren üthürri). � Berinazko ttutta mehe batek bertzaren azpian dagon untzi batetarat deramana, nigar
xirripaño bat iduri. JE Bur 87.
- NEGAR-XOPIN (nigar-xopin L? ap. A; SP, Dv, H (L)). Sollozo, llanto. � Hango kantuak, leloak eta
bozkarioak, izanen dira, aiak, hatsbeherapenak, inzirinak, nigar-xopinak eta arrenkurak. Ax 588 (V 378).
- NEGAR-XORTA (-txorta Sal; Añ (AN); near-txorta Sal), NIGAR-X. (L, BN; H (L); SP; -tzorta S). Ref.:
VocPir 217; A (negar-txorta, nigar-xorta); Gte Erd 230. Lágrima. "Nigar xorta, larme" SP (s.v. xorta). "Nigar
xorta bat ixuri gabe, sans verser une goutte de larme" H. "Nigar xortak ixurtzen zituen (BN-arb), nigar tantak
eroritzen zazkon (AN-5vill)" Gte Erd 230. v. NEGAR-ANPULO. � Ixukaturen du Iainkoak nigar xorta guzia
haién begietarik. Lç Apoc 21, 4 (He, TB, Dv, Ip nigar, Ur (V, G), Ol, BiblE malko). Nigar xortez eztukete batere
probetxurik. EZ Man I 63. Sekulan eztik dohatsuak / nigar xorta bat isurtzen. Gç 169. Aita arriturik bekála
negár txortarik gábe dágo, mútu, géldi, beira beira leku batéra. LE Urt ms. 50r. Damnatu batek ezpeza isur
nigar xorta bat baizen mila menderik barnean. Dh 167. Bi nigar xorta egin zituzten, berri txar hori
entzutearekin. HU Zez 46. v. tbn. Nigar: Lg II 273. JEtchep 77.
- NEGAR-XURRUPITA. "Uri, izerdi, nigar xurrupita, averse de pluie, sueur, larmes qui ruissellent" H (s.v.
xurrupita).
- NEGAR-ZAMAR. Llorón. � Ostatariak seme bakarra eukan, ume umea bera ta negar-zamarra. Ezale 1897,
128.
- NEGAR-ZEINUKA (-ziñuka V, G ap. A). Lloriqueando, gimoteando. � Ori negar-siñuka sarri ikusiko dozu.
Zam Man 58. Negar-ziñuka urten eban auzora bere zori-gatxaren barri emotera. Bilbao IpuiB 121.
- NEGAR-ZELAI. Valle de lágrimas. v. NEGAR-HARAN, N.-IBAR. � Zu ganik badu argia nasai, laguntza
usu, / nigar-zelaian dabilalarik. Iratz 104.
- NEGAR-ZINKURIN. Lloriqueo. v. NEGAR-ZUZMUR. � Negar-zinkurinak, [...] ez zaizkio urrundik
entzungo. MEIG V 114.
- NEGAR-ZIPA. Sollozo. � Behar niala jakin zerk emazte gaxo hari nigar zipa hurak oro jauz-erazten zeitzon.
Const 28.
- NEGAR-ZOTIN (BeraLzM), NIGAR-Z. (+ -xotin L, BN, S ap. Lh). Llanto, sollozo, gemido. � Biotz-miñak
eta negar-zotiñak eragotzirik, [...] lurretik altxa ta an dijoa. Mok 22. Ura otsa, ango iskanbilla, gure negarzotiñak,
oroen bularra lertu bearra! Ldi IL 104. Negar zotiñak itto zun ordea bere abotsa. Etxde JJ 133.
Aranalde apeza gai-emaile fina, / hark dautzu jauz arazi nigar-zotina. Xa Odol 167. Aditu zuen Jainkoak haien
negar-zotina. BiblE Ex 2, 24 (Urt nigar-auhen; Dv kuinta, Ur negar, Ol ots, Ker antzi, Bibl heiagora). v. tbn.
TAg Uzt 274. Zait Sof 152. Bilbao IpuiB 219. Or in Gazt MusIx 41s. � Negar-zotiñik iñortxok eztu egin, neronek
baizik. Zait Sof 15.
- NEGAR-ZOTINKA (V-gip, G-azp; -zotinga Aq 1432). Ref.: Elexp Berg; Gte Erd 230. Sollozando, llorando.
"Sollozar, [...] negar zotinga egon" Aq 1432. "Negar-zotinka dago goiz guztia nobixuak laga dotsala ta" Elexp
Berg. � Negar-zotinka gagoz geu ta zure ama. Enb 58. Dardarka bere leio idigijan / negar zotinka iraungo baiyok
neure goguak. "Llorando". Laux BBa 38. Negar-zotinka hasi zen neskame zaharra. Mde HaurB 85. Kattina
nigar zotinka ari da. Mde Pr 67. Gurutze haiek, alarguna negar-zotinka zeragoion lekuari abaño-abaño jarri
zituzten. EG 1956 (1-2), 27. Beronike negar-zotinka datorkio. Erkiag BatB 178. Negar zotinka esan zion
Franziseri segidoan etortzeko. Izeta DirG 120. v. tbn. Etxde JJ 20. Zait Plat 108. Negar-sotinga: Jaukol Biozk
64.
- NEGAR-ZURRUSTA. "Negar-zurrusta (Sal, R), torrente de lágrimas" A (s.v. zurrusta).
- NEGAR-ZUZMUR. "(G-to), lloriqueo, queja o lamento sin motivo y casi fingido" A. v. NEGAR-ZINKURIN.
- TXORI-NEGAR, UR-NEGAR. v. txori, ur.
negar. v. 3 legar.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
927