Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
Alperrik ere egiten zuan negar. Osk Kurl 64. Likeu otzeko mendaitzak ere negar zegiten. Ibiñ Virgil 62. Etzazu
negar egin, ezkutuan, maite. NEtx LBB 363. Negar egin beharrean parrez hasten zaigu. MEIG II 57.
v. tbn. (Sólo para autores occidentales y alto-navarros): TAV 3.1.28, 136 (1666). FLV 1988, 148 (Ibero, s. XIX).
Nigar (sólo para autores meridionales y alto-navarros): CatB 82. CatAe 68. Legaz 52.
� (Negar junto a otro nombre que va tbn. con egin). � Afliji zaitezte eta egizue lamentazione eta nigar. Lç Iac 4,
9. Premia eta beharra dut zure gana hatsbeherapen, nigar, oiu eta othoitz egiteko. SP Imit III 59, 1. Santua
aldarean ikusi ta negar da deadar egiten zion. Cb Just 128. Orain negar da zizpuru egin. Zuzaeta 51. Etzuen
egiten hirri edo nigar sobraniaturik, bertze haurrek bezala. Hb Egia 61. Amek naski nigar eta heiagora gehiago
egin dezaten. Elsb Fram 160. Ostiko batez zuen athea hetsi han / otsoak nigar eta barur egin zezan. Ox 119.
Senar-berriaren adiskideak negar ta baru egin ote dezakete, senar berria aiekin dagon bitartean? Ir YKBiz 93s.
Hola zen beti heien lagun, heien anai, ala nigar ala irri egiteko tenoretan. Ardoy SFran 156.
� (Con determinantes). � Eraman zezaten Esteben ohorztera [...] eta nigar handi egin zezaten haren gainean.
Lç Act 8, 2. Egin gura dot negar bat. Lazarraga 1143v. Oi ta dabela / egiten asko negarrik. Ib. 1202r. O
gerlariak, dioste, eztuzue indarrik / ni hilltzeko gehiago eztagidan nigarrik? EZ Man I 112. Alegera da eta
alegeraz nigar hek egiteintu. Ax 501 (V 323). Beraz, asko negar egiñ duk. Gç 170. Zeri hari zarete nigar horien
egiten? He Act 21, 13. Egin zituen negar guziak zirala egin zuen eriotzaren damuz ez, baizik bere orzetako
miñak eragiñak. Mb IArg I 278. Isuri zuen odola ta egin zituen negar preziosoak. Cb Eg III 306. Kontuban jausi
zirianeti aurrera, negar mingotx asko egin ebeen. fB Olg 190. Auhenak uz-kitzu / negar aski egiñ duzu. Gy 265.
Abrahamek negar andiak egin eta gero. Lard 26 (tbn. negar andiak egin en Ag AL 126, n. aundixak e. en Etxba
Ibilt 478). Erran ere badezaket aberatsaren jauregian nigar gehiago egiten dela beharraren etxolan baino. Dv
Lab 3. Zuk ere zere Jenobebaz negar erruz egingo dezu. Arr GB 76. Ezkondu nai ta beti bakarrik / amaika negar
egin du. Urruz Urz 45. Ni hiltzen nizenian, ez egin nigarrikan, ez ekhar dolurikan. Canc. pop. (ap. H). Negar
errimeak egitten ebezan euren aittamak eta aideak. Echta Jos 255. Au jatian negar pizka bat egitera txoku ortara
joango naiz. Iraola 36. [Ziziriko Ospetsuba] ezo (bustitta) eguan, negar asko egin ebalako. Altuna 78 (tbn. negar
asko egin en Alzola Atalak 49 y NEtx LBB 5). Emakume ta jendia pranko / negar egiñak badira. Tx B 176 (v.
tbn. II 116). Neketu ez nadin eztagit negarrik. Laux BBa 4. Nigar ederrik egin zuten Israelitek... Zerb IxtS 42.
Negar izugarriak egin zitun. Or Aitork 113. Maxterra arekin baitzegon gaizki erran zakon ta artxamutil gaxoa
nearrak egin ztuen. ZMoso 53. Batzuetan negar pixka bat egiteak on egiten dik. Ugalde Iltz 48. Amak bere
besoetan laztanki artu, maiteki estutu, musu eman, par-negar biak batera egin. MAtx Gazt 19. Ekaitz txar batek
ondatu leikez / urte guztiko bearrak, / au zuzentzeko iñor ez dago, / alperrik egin negarrak. Benb NereA 243.
Emakume biotzbera aiek negar samin galanki egiñez. Salav 79. Zer negar egin ote zituzten / mutil oien
pameliak! Uzt Sas 124. Upela bete negar egin zuten. Auspoa 113, 49.
v. tbn. Añ EL 1 206. Mg CO 61s. AA III 544. Echag 216. It Fab 114. Izt C 245. Ur MarIl 64. AB AmaE 314. Sor
Bar 64. JanEd I 140 (132 nigar). Moc Damu 19. Balad 92 (81 nigar). A Ardi 97. Jaukol Biozk 78. Enb 102. TAg
Uzt 161. JAIraz Bizia 99. Mde HaurB 43. Txill Let 113. Erkiag Arran 9. Bilbao IpuiB 157. SM Zirik 17. Gand
Elorri 110. Nigar: SP Imit III 31, 4. Tt Onsa 166. Gç 113. Ch III 31, 4. Mst III 31, 4. Lg II 205. Mih 99. Xarlem
678. Etch 676. Jaur 379. UskLiB 57. Gy 213. Hb Esk 211. Laph 224. ChantP 24. Jnn SBi 131. HU Zez 168. Barb
Sup 6. Etcham 107. Iratz 14. Lf Murtuts 6. JEtchep 20. Xa Odol 273.
� Aitak eta amak nigar franko ta marraka eginik ehortzerazi zian. Egiat 172. Alferretan, nigar saminenak eta
penitentzia garratzenak eginen ditu. Lap 152 (V 68). Ill-aurrean negar eta erostak egitea onuragarri balitza,
iñork ez lukela amaituko ez ote dakizute? Zait Sof 186.
� (Con complemento en dat.). � Iauna orhiturik hil behar dudala [...] gau oroz egiñen dizut nigar. Tt Onsa 44.
Egijozu difuntubari negar, irabazi edo merezi eban aiñaan. JJMg BasEsc 268. Irakatsi eutsen Yaunak
Yerusalengo alabai, zeri negar egin bear eutsen. Añ EL 2 200. Beste senideak ere laztandu zituen eta guziai
negar egin zien. Lard 59. Ainbeste bat denboran hilltzat negar egiñ dizugu o alaba biotzekoa. Arr GB 133. Baña
zeri negar egiten diozu, emakumea? Zab Gabon 32. Bazuen zeri negar egin bai, gaixuak. Ill Testim 5. Orok
negar-egin eutsen, / orok, neska batek ezik. Laux AB 84. Ene bekatuengatik egin bezaizu negar zuri, Kristogan
anai geran guzion Aitari. Or Aitork 238. Zeri dagitzazu negar? Itaundu eutsen errukituta. Bilbao IpuiB 40. �
Euskal itxaserri guztiak eukien zeri negar egiñ andia, baña batez be Bermeotarrak. Ag Kr 199s.
� (Con reduplicación intensiva). � Negar ta negar len egiñaz ta lengo bere bekatuarekin Jangoiko guztiz on
maitagarria aserretuz. Mb IArg I 246. Aurra orduan belaunikatu zan bere eskutxoak gurutzaturik eta negar ta
negar egiten zuan. Zab Gabon 81. Eman zen berriz ere bere bekhatuen deithoratzen eta hetaz nigar eta nigar
egiten. Jnn SBi 76. v. tbn. Arr GB 106. Apaol 94. Urruz Zer 21. Altuna 101.
� (Sin egin explícito). � Ez niri negar, / eztet nik bear / bekatuari negarrak. Bast 55. Negar bada humiltasun ta
esperanza andi bategaz. Añ LoraS 70. Nigar Jesusen Konpainiak, aita galdu zuela, nigar Heskual-herriak, bere
lilirik maitena eta ederrena galdu zuela. Laph 251. Negar egieben gurasoak, negar aideak, negar adiskideak,
negar ezagunak. Ag Kr 207 (v. tbn. AL 11). Batzuk parra eingo dute, / beste batzuk negar. JanEd II 118.
Zergatik negar, gau gaitza jun-da / euzkia piztu danean? Jaukol Biozk 88. Neure alaba, ez negarrik / ondo saldu
zaugu dirutan. "No llores". Laux AB 87. Utzi, artu, negar, poztu. Gaur: Ator! Biar: Agur! NEtx LBB 240. v. tbn.
Zav Fab RIEV 1909, 32. AB AmaE 7. Or SCruz 103. Enb 148. SMitx Aranz 239.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
920